Đồng chủ nhân Giải thưởng Chính VinFuture 2024: “Đây là giải thưởng đầu tiên nhận ra và tôn vinh 3 nền tảng của AI”

Lần đầu tiên 3 yếu tố quan trọng của AI cùng được tôn vinh

GS có thể chia sẻ cảm nghĩ khi biết tin mình được Giải thưởng VinFuture đến từ Việt Nam?

- Tôi thực sự ngạc nhiên và vinh dự khi đạt giải thưởng khoa học uy tín của Việt Nam. Tôi càng phấn khích hơn bởi VinFuture có lẽ là giải thưởng đầu tiên nhận ra và tôn vinh 3 yếu tố quan trọng trong sự phát triển của Trí tuệ nhân tạo (AI) hiện đại. Đó là phần cứng, dữ liệu lớn và các thuật toán học sâu. Việc vinh danh các cá nhân đến từ cả 3 lĩnh vực đã khẳng định tầm quan trọng của sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố này. 

Bà cảm thấy như thế nào khi được vinh danh tại giải thưởng VinFuture cùng những nhà khoa học tiên phong khác trong lĩnh vực AI, như GS. Geoffrey Hinton, GS. Yoshua Bengio, GS. Yann LeCun và ông Jensen Huang?

- Mỗi người trong chúng tôi đều đại diện cho một yếu tố then chốt của công nghệ tính toán quan trọng mà chúng ta gọi là AI hiện đại. Sự đóng góp quan trọng của ông Jensen Huang và NVIDIA trong lĩnh vực phần cứng máy tính đã đặt nền móng vững chắc cho tiến bộ AI.

Trong khi đó, GS. Geoffrey Hinton, GS. Yoshua Bengio và GS. Yann LeCun là những người tiên phong trong nghiên cứu thuật toán học sâu cùng mạng nơ-ron (mạng thần kinh nhân tạo) suốt thập kỷ qua. Về phần tôi, tôi tự hào khi góp phần đưa dữ liệu lớn vào thế giới AI, trở thành mảnh ghép không thể thiếu giúp định hình bức tranh toàn cảnh này. 

Giải VinFuture công nhận mạnh mẽ về tầm quan trọng của những đổi mới và khám phá mang lại lợi ích bền vững cho nhân loại. Và tôi tự hào được là một phần của điều đó.

Nhiều người ngưỡng mộ hành trình của bà - từ một người nhập cư trở thành nhà khoa học được vinh danh trong danh sách 100 nhân vật có ảnh hưởng nhất về AI của Time. Điều gì đã giúp bà vượt qua mọi thử thách và kiên trì theo đuổi lĩnh vực AI?

- Hồi nhỏ, tôi là cô bé say mê khoa học và luôn tò mò về cách vận hành của thế giới tự nhiên. Tuy nhiên, vấn đề có thể đến từ thử thách của cuộc sống nhập cư, hay thậm chí đơn giản là áp lực học tập, lựa chọn nghề nghiệp, công việc và vô số trở ngại khác. Tôi biết ơn những người đã luôn tin tưởng và cổ vũ tôi, giúp tôi biến điều tưởng chừng như xa vời trở thành hiện thực, và cũng tự hào vì đã giữ vững được ngọn lửa đam mê qua bao sóng gió.

Lần đầu tiên hình dung ra dự án ImageNet, bà có tưởng tượng được ảnh hưởng sâu rộng của nó đối với việc nhận dạng hình ảnh quy mô lớn không? Điều gì đã khơi dậy sự quan tâm ban đầu và mở lối cho bà đến với dự án đầy tham vọng này?

- Khi tôi và các sinh viên của mình khởi xướng dự án ImageNet - dự án dữ liệu lớn đầu tiên dành cho AI - chúng tôi không nghĩ đến việc sẽ nhận được giải thưởng hay tạo nên cuộc cách mạng. Thay vào đó, chúng tôi tin vào khoa học và trên hết, chúng tôi tin vào sự hiếu kỳ của người làm khoa học.

Trái tim tôi luôn kiên định trong việc theo đuổi vấn đề cốt lõi: Đó trí tuệ thị giác thông qua nhận dạng hình ảnh hay nhận dạng vật thể. Cùng với các sinh viên của mình, tôi biết rằng dữ liệu lớn đóng vai trò vô cùng quan trọng, vượt xa mọi tưởng tượng, trong việc thúc đẩy các thuật toán học máy.

GS. Fei Fei Li khẳng định tác động của AI với xã hội là vô hạn vì có thể chạm đến tất cả lĩnh vực. Ảnh: Ted Talk.

Việt Nam cần đầu tư vào hệ sinh thái AI

Với những hiểu biết sâu rộng của bà về tác động lâu dài của AI, bà đánh giá lĩnh vực nghiên cứu nào có tiềm năng lớn nhất mang lại lợi ích cho xã hội? 

- Tôi cho rằng tác động của AI đối với xã hội là vô hạn. AI là công nghệ có thể chạm đến mọi lĩnh vực. Chúng ta thường xuyên nghe về ảnh hưởng mạnh mẽ của AI trong các tập đoàn công nghệ lớn, nhưng thực tế, AI cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề cuộc sống hàng ngày. 

AI có thể thay đổi cách chúng ta làm việc và sống, từ hỗ trợ giáo viên làm việc hiệu quả hơn, nâng cao năng lực học tập của học sinh, đến giúp đỡ bác sĩ và y tá giám sát an toàn bệnh nhân, tóm tắt hồ sơ bệnh án, phát hiện thuốc mới.

Bên cạnh đó, AI còn góp phần tối ưu hóa quá trình sản xuất năng lượng hay ứng dụng trong nông nghiệp… Tôi cho rằng chúng ta cần nhận thức rõ về tiềm năng to lớn mà công nghệ này mang lại cho toàn nhân loại.

Đối với quốc gia như Việt Nam, nơi khoa học và công nghệ đang phát triển nhanh chóng, bà có đề xuất gì để tận dụng AI nhằm giải quyết các thách thức trong xã hội hiện nay không?

- AI không chỉ dành cho nhóm nhỏ tinh hoa, vài công ty hay một số ít đất nước. AI là công nghệ dành cho mọi người, ở khắp mọi nơi.

Tôi mong được thấy các quốc gia như Việt Nam đầu tư vào hệ sinh thái AI, bởi đây là yếu tố quan trọng cho sự phát triển ngày nay. Để làm được điều đó, cần tích hợp AI vào khu vực công, trong giáo dục, đặc biệt là từ cấp tiểu học đến trung học.

Ngoài ra, cần có nền văn hóa khởi nghiệp vững mạnh, chính sách kinh tế phù hợp để khuyến khích đổi mới sáng tạo trong AI. Đồng thời, những biện pháp kiểm soát an toàn cần được triển khai để đảm bảo AI được áp dụng một cách có trách nhiệm, đặc biệt trong lĩnh vực ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh kế của con người.

AI là công nghệ toàn cầu. Các vấn đề như biến đổi khí hậu, chăm sóc sức khỏe, bảo vệ đại dương và tính bền vững… cũng đều là thách thức toàn cầu. Càng hợp tác, càng chia sẻ kiến thức và tài nguyên, chúng ta sẽ càng có lợi thế để cùng hướng tới tương lai thịnh vượng và tốt đẹp hơn.

Xin cảm ơn bà!