Vị hoàng đế yểu mệnh nhất Nguyên - Mông: 6 tuổi lên ngôi, 2 tháng sau thì qua đời

Nguyên Ninh Tông Ý Lân Chất Ban - Vị hoàng đế yểu mệnh nhất lịch sử Nguyên - Mông

Nguyên Ninh Tông (1326 - 1332) tên thật là Bột Nhi Chỉ Cân Ý Lân Chất Ban, là vị hoàng đế thứ 10 của nhà Nguyên trong lịch sử Trung Quốc. Ông là con thứ của Nguyên Minh Tông Hòa Thế Lạt, em trai của Thỏa Hoan Thiếp Mộc Nhi. Mẹ của ông là Bát Bất Sa thuộc bộ tộc Nãi Man, người đã gặp Hòa Thế Lạt khi ông đang sống lưu vong ở Trung Á dưới thời Hãn quốc Sát Hợp Đài.

Khi Hòa Thế Lạt qua đời và em trai ông ta là Nguyên Văn Tông (người được cho là đã đầu độc Hòa Thế Lạt) kế vị, Ý Lân Chất Ban được phong làm Phúc vương. Nguyên Văn Tông phong ngôi Thái tử cho con trai mình A Lạt Thắc Nạp Đáp Lạt vào tháng 1 năm 1331. Để đảm bảo ngai vàng cho con trai mình, hoàng hậu Bốc Đáp Thất Lý của Nguyên Văn Tông đã hành quyết Bát Bất Sa, mẹ của Ý Lân Chất Ban, và đày anh trai ông là Thỏa Hoan Thiếp Mộc Nhi sang Cao Ly. Tuy nhiên, những hành động này tỏ ra không cần thiết, vì A Lạt Thắc Nạp Đáp Lạt đã qua đời chỉ một tháng sau khi được chỉ định làm người thừa kế.

Mặc dù Nguyên Văn Tông có một người con trai tên là Yên Thiếp Cổ Tư khi ông qua đời vào năm 1332, các sử gia cho rằng trên giường bệnh, vua bày tỏ sự hối hận về những gì ông đã làm với anh trai và có ý định truyền ngôi cho Thỏa Hoan Thiếp Mộc Nhi, con trai cả của Hòa Thế Lạt, thay vì con trai ruột của mình. Tuy nhiên, thừa tướng Yên Thiếp Mộc Nhi đã chống lại việc để con trai cả của Hòa Thế Lạt là Thỏa Hoan Thiếp Mộc Nhi lên ngôi vì ông bị hoàng tử này nghi ngờ đã đầu độc cha mình, thay vào đó muốn chọn con thứ là Ý Lân Chất Ban mới 6 tuổi kế vị để dễ khống chế. Khi góa phụ của Văn Tông và mẹ của Yên Thiếp Cổ Tư, Bốc Đáp Thất Lý, tôn trọng ý muốn của Văn Tông về việc đưa con trai Hòa Thế Lạt lên kế vị ngai vàng, Ý Lân Chất Ban mới 6 tuổi đã được ưu tiên lựa chọn do Thỏa Hoan Thiếp Mộc Nhi đang bị lưu đày cách xa Đại Đô.

Tuy Nguyên Ninh Tông lên ngôi nhưng hoàng đế nhỏ tuổi này chỉ là vua bù nhìn. Người nắm quyền thực thụ chính là quyền thần Yên Thiếp Mộc Nhi.

Ý Lân Chất Ban còn nhỏ đã ốm yếu, mang nhiều bệnh tật trong người. Tiểu hoàng đế ở ngôi chưa đầy hai tháng (từ ngày 23 tháng 10 đến ngày 14 tháng 12 năm 1332) đã qua đời lúc mới 6 tuổi. Ông trở thành vị hoàng đế yểu mạng nhất trong các hoàng đế nhà Nguyên và là một trong những hoàng đế yểu mạng nhất trong lịch sử Mông Cổ và Trung Quốc.

Sau khi Ý Lân Chất Ban qua đời, Yên Thiếp Mộc Nhi một lần nữa yêu cầu góa phụ Nguyên Văn Tông là Bốc Đáp Thất Lý lập Yên Thiếp Cổ Tư kế vị nhưng bị bà từ chối. Ông không còn cách nào khác là phải mời Thỏa Hoan Thiếp Mộc Nhi trở về từ tỉnh Quảng Tây xa xôi ở tây nam Trung Quốc để lên kế vị ngai vàng, tức vua Nguyên Huệ Tông.

Dù không thể ngăn Thỏa Hoan Thiếp Mộc Nhi lên ngai vàng, nhưng Yên Thiếp Mộc Nhi đã yêu cầu hoàng đế mới phải sắc phong cho con gái của ông là Đáp Nạp Thất Lý làm hoàng hậu như một phần trong kế hoạch giết hoàng đế sau này. Tuy vậy, Yên Thiếp Mộc Nhi mắc bệnh và qua đời vào năm 1333, thế lực mà ông gây dựng đã nhanh chóng sụp đổ khi các con của ông bị đối thủ chính trị Bá Nhan sát hại vào năm 1335...