Tuyên bố cứng rắn bất ngờ của ông Biden về vấn đề Đài Loan

Tổng thống Mỹ Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong một cuộc gặp mặt (ảnh: Reuters)

Ông Biden ngày 21.10 tuyên bố, Mỹ sẽ bảo vệ nếu Đài Loan bị Bắc Kinh thống nhất bằng vũ lực.

“Có. Chúng tôi cam kết thực hiện điều đó”, ông Biden nói khi phóng viên Anderson Cooper của kênh CNN hỏi rằng liệu Mỹ có bảo vệ Đài Loan nếu hòn đảo bị Trung Quốc thống nhất bằng vũ lực.

Tuyên bố mới nhất của ông Biden về Đài Loan – vấn đề nhạy cảm nhất trong quan hệ Mỹ - Trung – được giới chuyên gia đánh giá là quá rõ ràng, đi ngược với chính sách “mơ hồ” mà Mỹ đang áp dụng.

Trước đó, Mỹ chỉ cam kết giúp Đài Loan tăng cường khả năng tự vệ, chứ không hứa hẹn rõ ràng việc giúp bảo vệ hòn đảo trước sự tấn công của bất cứ thế lực nào.

Hồi tháng 8, ông Biden từng nói rằng Mỹ có “cam kết thiêng liêng” trong việc bảo vệ các đồng minh NATO và điều đó cũng tương tự với Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan. Sau phát biểu trên, Nhà Trắng phải giải thích lại rằng chính sách của Mỹ đối với Đài Loan từ trước đến nay là “không có gì thay đổi”.

“Trung Quốc, Nga và thế giới cần biết rằng Mỹ có quân đội mạnh nhất. Tôi không lo ngại về việc xảy ra xung đột có chủ đích với Trung Quốc, nhưng quan ngại về kịch bản căng thẳng leo thang mà không vì lợi ích rõ ràng”, ông Biden nói và nhấn mạnh thêm rằng xung đột với Trung Quốc là điều các bên không hề mong muốn.

Mặc dù không thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan, nhưng Đạo luật Quan hệ Đài Loan của Mỹ quy định nước này phải ủng hộ các nỗ lực tự vệ của hòn đảo, bao gồm cả việc cung cấp vũ khí hạng nặng. Tuy nhiên, đạo luật này không có dòng nào ghi nhận cam kết rõ ràng rằng Mỹ sẽ bảo vệ Đài Loan như với các đồng minh khác.

“Sự mơ hồ về chiếc lược là điều Mỹ cần áp dụng khi giải quyết vấn đề Đài Loan”, Derek Grossman – chuyên gia phân tích quốc phòng cao cấp tại Tổ chức nghiên cứu chính sách quân sự Mỹ RAND – nhận xét về phát biểu của ông Biden.

Ông Biden cam kết Mỹ sẽ bảo vệ Đài Loan (ảnh: Reuters)

Phát biểu về những tiến bộ quân sự của Trung Quốc, đặc biệt là thông tin gần đây cho rằng Bắc Kinh vừa thử nghiệm thành công tên lửa siêu vượt âm bay vòng quanh Trái đất, ông Biden cho rằng Mỹ không cần lo lắng.

“Đừng lo lắng rằng Mỹ có trở nên mạnh mẽ hơn hay không. Điều bạn cần lo lắng là liệu Trung Quốc có đang làm những điều có thể khiến họ phải hối tiếc hay không?”, ông Biden nói.

Những phát biểu cứng rắn của Tổng thống Mỹ về Trung Quốc được đưa ra trong bối cảnh Nhà Trắng đang chuẩn bị cho cuộc gặp trực tuyến giữa ông Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình vào tháng 11 tới. Một số chuyên gia lo ngại cuộc gặp sẽ không mang lại kết quả như mong đợi nếu cả Mỹ và Trung Quốc tiếp tục lời qua tiếng lại về vấn đề Đài Loan.

“Cách thông minh nhất và hiệu quả nhất hiện tại để Mỹ ngăn chặn hành động gây hấn của Trung Quốc ở eo biển Đài Loan là tiếp tục các chính sách trước đây”, Nicholas Burns – người nhiều khả năng trở thành Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc – nhận xét về phát biểu của Tổng thống Biden.

“Chúng tôi có các đối tác đáng tin cậy và Trung Quốc không nằm trong số đó”, ông Nicholas Burns nói thêm.