Theo nhận định của tác giả David Axe trên tạp chí Forbes, vũ khí Nga gây ác mộng nhất với quân đội chính phủ Ukraine là các tổ hợp rocket bắn đạn nhiệt áp TOS-1, hay còn gọi là “hỏa thần”.
Nếu như Nga quyết định tấn công, các tổ hợp rocket phóng loạt TOS-1 là vũ khí có thể khai hỏa đầu tiên,“xới tung” các chiến hào và lô cốt của Ukraine bằng rocket gắn đầu đạn nhiệt áp.
Đạn nhiệt áp là vũ khí hủy diệt cực kỳ khác biệt. Loại vũ khí này hoạt động theo nguyên lí phát tán hỗn hợp hóa chất đặc biệt bao phủ mục tiêu, ngay sau đó tạo ra vụ nổ lớn đốt cháy hóa chất với tốc độ siêu nhanh tạo môi trường chân không ở tâm nổ, khiến nhiệt độ cao và sóng xung kích lan tỏa khắp các hướng.
Đạn nhiệt áp dùng không khí làm nhiên liệu, có hiệu ứng tương tự như vũ khí hạt nhân, nhưng không gây phóng xạ, hai chuyên gia Lester Grau và Timothy Smith từng giải thích.
Các tổ hợp rocket phóng loạt trang bị đạn nhiệt áp của Nga khai hỏa trong một cuộc tập trận.
Vì hỗn hợp hóa chất và không khí có thể lan tỏa đến bất cứ đâu, gần như không có cách nào né tránh sức công phá từ đạn nhiệt áp, dù là mục tiêu ẩn nấp trong chiến hào hay các lô cốt kiên cố.
“Đối phương cố thủ trong các công sự hay lô cốt? Đạn nhiệt áp sẽ giải quyết tất cả”, hai chuyên gia Grau và Smith nhấn mạnh.
Loại vũ khí này không chỉ có sức công phá trên lý thuyết. Nga từng đưa các tổ hợp TOS-1 tham chiến ở thung lũng Panjshir tại Afghanistan vào những năm 1980 và ở Chechnya năm 2000. Trong hai cuộc chiến này, các tổ hợp TOS-1 đều gây thiệt hại vô cùng lớn.
Nhờ các tổ hợp TOS-1 của Nga, quân đội Syria có thể ngăn chặn đà tiến công của phe nổi dậy thân phương Tây và các tay súng khủng bố.
Mỗi tổ hợp TOS-1 có thể phóng loạt 24 đạn rocket.
Từ năm 2015, Nga được cho là đã đưa ít nhất một tổ hợp TOS-1 tới hỗ trợ phe ly khai ở miền đông Ukraine, theo Forbes. Nhiều khả năng kíp lái chính là người Nga, vì phe ly khai không có đủ năng lực vận hành loại vũ khí hủy diệt này.
Hơn 6 năm sau, các tổ hợp TOS-1 đã sẵn sàng ở biên giới trong trường hợp Nga phát động tấn công. Loạt đạn nhiệt áp khai hỏa từ các tổ hợp vũ khí này có thể khiến chiến trường ở Ukraine trở thành nơi không thể tồn tại.
Nhưng tác giả David Axe cũng nhấn mạnh, các tổ hợp TOS-1 không phải là không có điểm yếu. Loại vũ khí này chỉ có tầm bắn chỉ khoảng 3.500m (với phiên bản TOS-1) và 6.000m (TOS-1A), khiêm tốn hơn nhiều so với các tổ hợp pháo tự hành thông thường.
Do đó, chúng rất dễ trở thành mục tiêu của máy bay không người lái hay các vũ khí chống tăng, cần được bảo vệ đặc biệt.