Những năm gần đây, du lịch cộng đồng ở Hòa Bình thực sự khởi sắc, là điểm đến hấp dẫn không thể bỏ lỡ trong hành trình khám phá nét đặc sặc của đồng bào Mường. Với những du khách thích trải nghiệm thì đây là điểm đến không thể bỏ qua khi đến với các vùng cao Tây Bắc.
Với 100% đồng bào là dân tộc Mường, đến nay xóm Ải vẫn giữ được nét hoang sơ và những giá trị văn hóa truyền thống của người Mường. Nơi đây cũng phù hợp với những người thích trải nghiệm, tìm hiểu văn hóa và khám phá cuộc sống thường nhật của người dân.
Khách tham quan ấn tượng với những nét đẹp của bản Mường. Ảnh: N.Luyên
Khi đến với xóm Ải, du khách không chỉ hiểu về các nghề truyền thống của bà con dân tộc Mường như dệt thổ cẩm, đan lát… mà còn được tìm hiểu cách làm các món ăn truyền thống cơm lam, rượu cần, cỗ lá.
Đây cũng là chiếc nôi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Mường. Với nguồn tài nguyên nhân văn phong phú, đa dạng kết hợp cùng những phong tục tập quán, các làn điệu dân ca, dân vũ, nghề thủ công truyền thống, văn hóa ẩm thực, trang phục, kiến trúc nhà sàn… xóm Ải đã thu hút sự quan tâm của lượng lớn khách du lịch đến từ trong và ngoài tỉnh, cũng như du khách quốc tế.
Bà con dân tộc Mường giới thiệu với du khách quy trình làm rượu cần. Ảnh: N.Luyên
So với nhiều điểm du lịch khác, du lịch cộng đồng ở Hòa Bình có nhiều ưu thế, các điểm du lịch còn hoang sơ, tự nhiên, thuần tuý. Nơi đây được thiên nhiên ưu đãi có nhiều danh thắng đẹp hoang sơ nhưng vô cùng đặc sắc.
Món xôi ngũ sắc vô cùng hấp dẫn. Ảnh: N.Luyên
Hiện bản có 4 hộ gia đình đang phục vụ khách du lịch như: dịch vụ Homestay; dịch vụ ăn uống với ẩm thực dân tộc Mường; tổ chức các chương trình văn nghệ dân tộc… Vì vậy, xóm Ải đang dần trở thành một điểm du lịch cộng đồng mang đậm bản sắc văn hóa, là bản Mường thu nhỏ.
Ông Đinh Công Loong, hộ gia đình đầu tiên tham gia mô hình chia sẻ: Xóm Ải là cái nôi của người Mường cổ, nên đã được tỉnh chọn làm mô hình điểm và nhân rộng ra các vùng xung quanh.
Đến xóm Ải, du khách được thưởng thức những điệu múa của người Mường. Ảnh: N.Luyên
"Trước đây khi chưa tham gia vào mô hình này, bà con nơi đây chủ yếu làm nghề nông nên cuộc sống rất khó khăn, nhưng từ khi được tỉnh cho chủ trương đầu tư, chúng tôi kết hợp vừa làm nông nghiệp vừa phát triển du lịch, nhờ đó đời sống được cải thiện.
Hiện, gia đình tôi đang vận động bà con nơi đây cùng làm để đáp ứng được nhu cầu của khách, đồng thời liên kết với các điểm du lịch khác trong tỉnh để tạo ra những tour du lịch đa dạng về loại hình, phong phú về văn hóa" – ông Loong cho biết thêm.
Du khách cùng thưởng thức rượu cần. Ảnh: N.Luyên.
Với những giá trị văn hóa độc đáo, năm 2008, xóm Ải được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là làng Mường tiêu biểu, thuộc Mường Bi (một trong bốn Mường lớn: Mường Bi, Vang, Thành, Động); năm 2014 được công nhận là điểm du lịch địa phương; là nơi lưu giữ nhiều giá trị khảo cổ có giá trị tiêu biểu của nền văn hóa Hòa Bình, giữ vị trí quan trọng trong cuộc sống đương đại.