Khi quan chức ngại… thề
Năm nay, dân đến xem hội thề rất đông. Chủ yếu là để xem các chức sắc làng xã có dám nghe văn thề, có dám uống rượu thề. Nhưng hình như không có mấy quan chức hào hứng. Nếu có thì chỉ có “quan chức hạt tiêu”, cỡ phó chủ tịch… mặt trận, hoặc là “huyện quan” nhưng đã… về hưu làm dân.
Chỉ một lời hứa danh dự, cũng chỉ nói ra mồm, đối với quan chức thực cũng không phải dễ. Minh Thề được giới thiệu có từ 500 năm trước, nhưng chỉ được ghi chép trong những trang sử liệu hàng thôn, có lẽ cũng chính bởi cái sự khó này.
Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Điện lực Việt Nam EVN, ông Đào Văn Hưng cũng vừa bị, nói đúng hơn là được Thủ tướng miễn nhiệm. Nguyên nhân được công bố rất vắn tắt là “trong quá trình điều hành tập đoàn đã để xảy ra thua lỗ”, với một ví dụ là “như đã thể hiện trong kết quả sản xuất kinh doanh tại Công ty Điện lực viễn thông EVN Telecom”.
Năm 2010, EVN Telecom lỗ tới 1.000 tỷ đồng. Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu của đã lên đến 5,1 lần, trong đó nợ phải trả là 7.760 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu là 1.586 tỷ đồng, gần như không có khả năng cân đối toàn bộ chi phí vận hành, chi phí đầu tư mạng lưới, các khoản vốn và lãi vay cho các dự án đầu tư. Từ khi ông Hưng giữ chức vụ Chủ tịch HĐQT EVN, Tập đoàn này đã có những quyết định đầu tư vào các ngành nóng là chứng khoán, ngân hàng, bất động sản, viễn thông. Và các quyết định đầu tư này được thực hiện trong thời điểm EVN không có đủ vốn đầu tư cho sản xuất, kinh doanh điện và bù vốn bằng cách liên tục đòi tăng giá điện.
Phải nói dài dòng “công trạng” làm “quan” của ông Hưng như thế để thấy vị “quan” đầu một ngành trọng yếu quyết định đến cả nền kinh tế và gần 90 triệu dân này thực ra đã được, chứ không phải bị miễn nhiệm.
Ngay cả việc miễn nhiệm, cũng chẳng có gì đáng coi là một cái giá mà ông phải trả, lại càng không có gì liên quan tới một sự thay đổi, thậm chí một tín hiệu trong việc siết chặt kỷ cương. Đơn giản, đó không phải là một hình thức kỷ luật. Đơn giản, sau miễn nhiệm, ông Hưng tiếp tục làm việc ở… bộ.
Ông Hưng đã thiếu cái mà những người lập ra Minh Thề mong tới: Cái tâm sáng và sự trung thực, bởi danh dự và sự liêm chính, đức tính tối thiểu cần có của một vị quan đã bị chính ông tham nhũng của mình từ lâu.
Thời phong kiến, quan chức ngại… thề vì còn sợ thần linh trên vai, còn sợ trái lời sẽ bị “chư thần đả tử”. Đến giờ, người ta không nói ra mồm, không phải vì sợ quỷ thần, mà bởi danh dự, sĩ diện, đối với những trường hợp như ông Hưng đã tuyệt chủng từ lâu.
Anh Đào