Ai ơi, đừng trẩy hội vào chùa đầu xuân...

Một tập tục có từ lâu đời của người dân Việt vào mùa xuân là trẩy hội lễ chùa, để hòa mình cùng cộng đồng vui hưởng không khí tưng bừng xuân tươi, để cầu mong ở một đấng thần linh tối cao những điều an lành tốt đẹp cho cuộc sống của mình và những người thân. Bao đời nay người trẩy hội lễ chùa không cốt cầu tiền tài lợi lộc.

Nhưng nay thật buồn, thật chán, thật kinh khủng khi đến các chùa chiền, các lễ hội vào dịp đầu xuân. Ở đó diễn ra những cảnh tượng chen chúc đặt lễ, cúng lễ với bao điều cầu khấn xin tài lộc, xin quyền chức. Ở đó diễn ra những cảnh gài tiền, đặt tiền vào bất cứ chỗ nào, khiến cho cánh tay Phật Bà Quan Âm cũng bị vướng vào tục lụy, một bức khảm hay một pho tượng cũng đầy những đồng tiền lẻ dính vào. Ở đó diễn ra cảnh ăn uống chen chúc ồn ào hỗn tạp, những trò chơi rẻ tiền, phi văn hóa.

Chen lấn ngạt thở trong đêm khai ấn đền Trần 2012

Năm nay đền Trần phát ấn dài ngày, không dồn vào ngày rằm như trước, một biện pháp cốt để không để xảy ra cảnh xô lấn, chen đạp như những năm trước. Vậy mà hỡi ôi, hội vừa khai, ấn chưa phát, nhưng người đến hội đã tranh giành nhau các thức lộc quà ở đền, mạnh ai nấy cướp, cướp được càng nhiều càng hỉ hả, vì coi đó là được lộc, được may.

Như vậy, cảnh lễ hội chùa chiền hiện nay ở ta, không chỉ là trong dịp đầu xuân mà còn quanh năm, đã hiện ra như một sự báo động về văn hóa lễ hội, văn hóa tinh thần của người Việt. Báo động sự xuống cấp, sự ô nhiễm. Vâng, bầu không khí sinh thái tinh thần, sinh thái văn hóa của chúng ta đang bị ô nhiễm nặng bởi thói trục lợi, bởi tâm lý cầu may, bởi tính cách chụp giật và tạm bợ. Nét đẹp truyền thống ngày càng bị biến chất và phai nhạt, thay vào đó là những hình thức giả lễ hội hoặc biến tướng lễ hội. Người làm hội và người dự hội nhiều phần không còn tâm thành cho những điều giản dị bình thường mà thiêng liêng tự chính lòng mình.

Chen chúc tại Lễ hội Chùa Hương 2012

Một câu hỏi nhức nhối là: Tình trạng ô nhiễm môi trường văn hóa tinh thần này diễn ra đã lâu, sao không chấm dứt được? Một lễ hội như chùa Hương năm nào cũng có cảnh dồn ép người trên thuyền, hét giá quá quy định, bán hàng bắt ép khách, cùng nhiều tệ khác nữa, thử hỏi những biện pháp giải quyết đề ra lâu nay ở đâu? Hay ngày xuân để bị con người đổ vấy là cả năm chỉ có một dịp “làm ăn” vào tết nên phải “chặt chém” cho đã!

Ai ơi, đừng trẩy hội vào chùa đầu xuân nữa, kẻo tâm lại không an!

Phạm Xuân Nguyên