Đây là vấn đề thu hút sự quan tâm của cả xã hội, tuy nhiên nhận thức về trách nhiệm công dân đối với quốc gia chưa hẳn đã đầy đủ, thấu đáo.
Cho dù không có hoặc chưa có sự công bố về đối tượng nhập ngũ hằng năm, nhưng chắc chắn rằng, đa số thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự là con nhà nghèo vùng nông thôn, kế đó là thành thị. Những gia đình có điều kiện kinh tế thì tìm đủ mọi cách để con cái tránh phải đi bộ đội, hoặc tìm cách chạy “sức khỏe”, hoặc lo một chỗ ngồi trong trường đại học để được miễn nghĩa vụ quân sự. Với điều kiện hiện nay, đại học các loại nhiều như nấm, kiếm một chỗ ngồi với cái giấy nhập học quá dễ.
Người nghèo vùng nông thôn không có điều kiện để “chạy”, hoặc nhiều trường hợp không có việc làm, chẳng biết phương hướng, định hướng tương lai, cho nên đi bộ đội vừa thực hiện nghĩa vụ, nhưng cũng để tạm có “việc làm” một thời gian ngắn. Cứ thẳng thắn nhìn nhận, không phải đa số người đi nghĩa vụ quân sự tự hào với việc thực hiện trách nhiệm với quốc gia, mà vì những lý do khác.
Cho nên, cần phải tuyên truyền để người dân thay đổi nhận thức, tuổi trẻ hiểu được bổn phận của mình với đất nước. Đi bộ đội không phải vì cùng đường, vì nghèo, vì học dốt mà vì trách nhiệm và sự hãnh diện. Chính vì vậy, xóa bỏ nhóm đối tượng thi đỗ đại học được miễn nghĩa vụ quân sự là một quyết định đúng đắn. Các bậc phụ huynh cũng cần hiểu rằng, bên cạnh việc thực hiện nghĩa vụ quân sự, quân đội là môi trường và cơ hội để con em mình rèn luyện, trưởng thành.
Hành trang vào đời của một thanh niên không chỉ là sở hữu tấm bằng đại học, có chuyên môn kỹ thuật, mà quan trọng là một con người có kỷ luật, có tác phong nhanh nhẹn, tự tin, có tinh thần đồng đội... Rất nhiều gia đình đang nuôi con theo kiểu “gà công nghiệp”, hoặc quá buông tuồng kiểu cậu ấm cô chiêu, nên con sống sa đọa và ích kỷ. Môi trường quân đội có thể điều trị được các chứng tật mà đôi khi, học đường và gia đình bất lực.
Cùng với quy định nhập ngũ mới, Nhà nước cũng cần có những chính sách cho người xuất ngũ. Ví dụ đối với các đối tượng đã trúng tuyển đại học, ngoài việc bảo lưu kết quả, sau khi thực hiện xong nghĩa vụ quân sự, Nhà nước nên có sự ưu đãi bằng cách miễn hoặc giảm học phí, đặc biệt là đối với thanh niên nghèo vùng nông thôn.
Chân Tâm