Độc hại từ vụ cháy Rạng Đông: Ai đang "vô trách nhiệm" với dân?
Người dân sống hoang mang, lo sợ
7 ngày sau khi vụ cháy tại khu nhà xưởng của Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông (Công ty Rạng Đông) xảy ra, cơ quan chức năng mới thực hiện việc quây bạt che, phủ hiện trường và cho nhân công dọn dẹp những tàn dư trong đống đổ nát ngổn ngang trong con ngõ 342 phố Khương Đình, quận Thanh Xuân, TP.Hà Nội.
Nhà người dân bị nứt toác do ảnh hưởng của vụ cháy kho xưởng Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông gây ra. (Ảnh: Thành An)
Đáng chú ý, mỗi khi người dân đi lại khu vực này đều ngửi thấy mùi khen khét, hăng hắc vô cùng khó chịu. Để hạn chế việc ngửi phải khí độc hại người dân đều phải đeo khẩu trang, thậm chí bịt mũi, di chuyển nhanh chóng qua khu vực này.
Hậu quả của vụ cháy không chỉ gây thiệt hại cho Công ty Rạng Đông, rất nhiều hộ dân cạnh khu nhà xưởng đã bị ảnh hưởng, lửa từ vụ hỏa hoạn đã cháy lan sang nhà dân thiêu rụi rất nhiều đồ đạc, vật dụng có giá trị như tivi, máy giặt, tủ lạnh, điều hòa v.v... Đặc biệt làm rạn, nứt tường của nhiều hộ dân, có nhà nứt từ tầng 1 lên đến tầng 4.
Hiện rất nhiều nhà dân bị ảnh hưởng của vụ cháy tại Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông phải sơ tán, thuê nhà nơi khác để sinh sống tạm bợ. (Ảnh: Thành An)
Trước sự việc trên, hiện có hơn chục hộ dân đã phải thu dọn, sơ tán người và của đến nơi an toàn bằng việc dọn đến nhà người thân ở nhờ hoặc thuê nhà trọ cách khu vực cháy khoảng 400-500m sinh sống tạm bợ. "Chúng tôi không thể quay về nhà vì sợ nó đổ sập bất cứ lúc nào, hệ thống điện nước, đồ đạc cũng cháy hết", một người dân nói với PV Dân Việt.
Thậm chí, khi nghe được tin "kết quả quan trắc không khí ở mức bình thường" nhưng thực tế mùi khét vẫn còn nồng độ cao khiến rất đông người dân phải tạm tránh đi nơi khác để đảm bảo sức khỏe.
Để đề phòng nguy cơ nhiễm thủy ngân và yên tâm sinh sống, người dân đã “truyền tai nhau” đến Bệnh viện Bạch Mai để khám với những băn khoăn, lo lắng nhất định khi chưa nhận được kết quả từ phía bệnh viện.
“Chúng tôi rất mong cơ quan chức năng, chính quyền các cấp vào cuộc điều tra làm rõ nguyên nhân vụ cháy. Ai sẽ chịu trách nhiệm với hỏa hoạn này? Ai sẽ là người bồi thường thiệt hại cho các hộ dân chúng tôi và những hộ dân xung quanh”, anh Trần Anh Minh – người dân bị thiệt hại nặng sau vụ cháy nói.
Cực chẳng đã, sáng nay (5/9), rất đông người dân xung quanh vụ cháy đã có mặt ở bên ngoài trụ sở Công ty Rạng Đông muốn đối thoại với lãnh đạo công ty và bảy tỏ những lo nghĩ của chúng tôi từ sau khi xảy ra vụ cháy. "Chúng tôi cũng cần thông tin rõ ràng từ phía công ty để yên tâm và sớm ổn định cuộc sống. Một số người dân có những dấu hiệu ảnh hưởng sức khoẻ, nếu bệnh viện kết luận nguyên nhân là do ảnh hưởng của vụ cháy thì tôi nghĩ phía công ty cũng phải có một phần trách nhiệm", ông Đỗ Văn Việt nói và cho biết cuộc sống gia đình ông cũng bị đảo lộn sau vụ cháy ngày 28/8.
Bất nhất trong đánh giá môi trường
Chưa đầy một ngày sau khi vụ hỏa hoạn xảy ra, ngày 29/8, UBND phường Hạ Đình đã phát thông báo đến người dân về những biện pháp đề phòng và bảo vệ sức khỏe do tác động từ hậu quả của vụ cháy ở Công ty Bóng đèn Phích nước Rạng Đông.
Hiện trường vụ cháy tại Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông (Ảnh: Thành An)
Tuy nhiên, cũng chưa đầy một ngày sau đó, ngày 30/8, sau khi UBND quận Thanh Xuân có ý kiến, chính UBND phường Hạ Đình lại ra quyết định thu hồi thông báo với lý do "không đúng thẩm quyền và chưa đủ cơ sở".
Đồng thời, chiều cùng ngày (30/8), UBND quận Thanh Xuân đã thông tin về vấn đề môi trường sau vụ cháy nhà kho của Công ty Bóng đèn Phích nước Rạng Đông với đánh giá sơ bộ là "các chỉ số trong ngưỡng cho phép, an toàn đối với người dân".
Thế nhưng, trong tối 30/8, trao đổi với báo giới, Tiến sĩ Nguyễn Đức Sơn - Viện phó Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường (Bộ Y tế), người trực tiếp dẫn đoàn của Viện quan trắc khu vực đám cháy cho hay ông "chưa có một văn bản nào" trả lời kết quả quan trắc môi trường sau vụ cháy tại số 87-89 phố Hạ Đình, phường Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân, Hà Nội. "Thông tin chính thức của Viện sẽ chỉ được công bố bằng văn bản do chúng tôi cung cấp", TS Sơn nói.
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ TNMT) Hoàng Văn Thức kiểm tra hiện trường vụ cháy nhà máy bóng đèn phích nước Rạng Đông. (Ảnh: VNN)
Đáng chú ý, sang ngày 31/8, Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) lại khuyến cáo người dân sinh sống quanh khu vực cháy cần thận trọng, thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh cá nhân theo khuyến cáo của ngành y tế, tẩy rửa tường, sàn nhà, đồ gia dụng, không sử dụng nước từ các bể chứa hở; tạm thời không sử dụng thực phẩm có nguồn gốc từ khu vực xung quanh...
Về vấn đề này, bà Vương Thị Vân Khánh - Chánh văn phòng UBND quận Thanh Xuân nói: "Kết quả dẫn trong thông cáo của quận là sơ bộ ban đầu đo bằng máy, Viện (Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường-PV) cung cấp cho quận tại cuộc họp chung, có biên bản làm việc. Họ cũng phải có trách nhiệm với thông tin này".
Trước những mâu thuẫn của cơ quan chức năng khiến người dân không khỏi lo lắng và thêm phần bối rối. "Hôm kia phường vừa khuyến cáo rồi rút, sáng nay Bộ Tài nguyên lại cảnh báo, tôi không biết tin vào đâu", một người dân nhà sát đám cháy bày tỏ lo lắng khi chính quyền liên tục thay đổi cảnh báo rủi ro.
Chính quyền thành phố Hà Nội ở đâu?
Có thể thấy, những cảnh báo đối với người dân do Bộ TNMT đưa ra khá trùng với nội dung khuyến cáo được UBND phường Hạ Đình phát đi ngay sau đám cháy tại công ty Rạng Đông xảy ra.
Song văn bản cảnh báo kịp thời của UBND phường Hạ Đình bị UBND quận Thanh Xuân yêu cầu thu hồi ngay tức thì. Thậm chí, UBND quận Thanh Xuân đã yêu cầu kiểm điểm lãnh đạo UBND phường Hạ Đình đã ra văn bản khuyến cáo không đúng thẩm quyền, gây hoang mang dư luận.
Sáng 5/9, rất đông người dân xung quanh vụ cháy đã có mặt ở bên ngoài trụ sở Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông muốn đối thoại với lãnh đạo công ty và bảy tỏ những lo nghĩ của chúng tôi từ sau khi xảy ra vụ cháy. (Ảnh: Thành An)
Tuy nhiên, nhiều người dân cho rằng, UBND phường Hạ Đình đã rất có trách nhiệm với sức khỏe cộng đồng, môi trường khi sớm có khuyến cáo hữu ích, kịp thời sau vụ cháy.
Đánh giá về việc UBND phường Hạ Đình ra thông báo khuyến cáo người dân ngay sau khi vụ cháy ở Công ty Rạng Đông xảy ra, PGS Trần Hồng Côn, khoa Hóa, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, chính quyền phường đưa ra cảnh báo là phù hợp.
GS.TSKH Trần Văn Sung- nguyên Viện trưởng Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam cho rằng, thủy ngân rắn (amalgam) thực ra là thủy ngân và natri, khi ở nhiệt độ cao vẫn giải phóng thủy ngân.
"Với kết quả đo nhanh, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội không nên vội vàng kết luận. Phải thận trọng, phân tích cẩn thận chứ không thể ào ào nhanh. Amalgam cùng với nhựa PC, các phụ gia trong đó nung ở nhiệt độ hàng nghìn độ như vậy không thể nói an toàn", GS Sung nói.
Hiện trường vụ cháy xảy ra tại Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông nhìn từ trên cao. (Ảnh: Nguyễn Chương)
Mới đây (chiều ngày 4/9), tại buổi họp báo Chính phủ, Thứ trưởng Bộ TNMT Võ Tuấn Nhân cho biết về kết quả quan trắc môi trường liên quan đến vụ cháy công ty Rạng Đông. “Chúng tôi xác định số thủy ngân đã phát tán ra môi trường nằm trong khoảng 15,1 - 27,2 kg”, ông Nhân nói.
Đồng thời, kết quả lấy mẫu quan trắc, phân tích chất lượng môi trường không khí, đất, nước, chất thải rắn (tro xỉ sau khi cháy) của Sở Tài nguyên Môi trường TP.Hà Nội, Viện Sức khoẻ nghề nghiệp và Môi trường (Bộ Y tế), Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc (Tổng cục Môi trường) từ ngày 30/8 đến 1/9 cho thấy, 1 trong 12 mẫu nước mặt ở điểm quan trắc cách Công ty 1,5 km có hàm lượng thuỷ ngân vượt quy chuẩn 1,3 lần...
Các điểm quan trắc không khí trong khuôn viên công ty phía trước khu cháy (trạm ôxy) và trong nhà kho bị cháy có giá trị Hg trong môi trường không khí cao vượt ngưỡng khuyến cáo của WHO và ATSDR (Mỹ) từ 10 đến 30 lần (ngưỡng ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe con người).
Theo ông Nhân, sau khi phân tích kết quả cũng như căn cứ vào khuyến cáo chuyên môn của WHO thì "người dân sống trong bán kính 500 m tính từ hàng rào kho bị cháy sẽ chịu ảnh hưởng ô nhiễm thủy ngân".
Với những gì Thứ trưởng Bộ TNMT Võ Tuấn Nhân công bố tại cuộc họp báo Chính phủ cho thấy, môi trường ở khu vực xảy ra cháy này bị nhiễm độc. Theo đó, Bộ TNMT đã kiến nghị UBND TP.Hà Nội phối hợp với Bộ Tư lệnh hóa học (Bộ Quốc phòng) để tẩy độc khu vực bị cháy tại công ty Rạng Đông. Đồng thời Công ty Rạng Đông phải tổ chức kiểm tra sức khoẻ cho cán bộ, công nhân, người lao động.
Được biết, Sở TNMT Hà Nội đã có báo nhanh với lãnh đạo TP.Hà Nội về tình hình triển khai khắc phục sự cố môi trường, xảy ra tại vụ cháy nhà kho và nhà xưởng sản xuất của Công ty Rạng Đông.