Những bức ảnh về chiến tranh ở Việt Nam thổi bùng phong trào phản chiến ở Mỹ

Cuốn sách “Shooting Vietnam: Reflections on the War by Its Military Photographers” (Chụp hình ở Việt Nam: Chiêm nghiệm về Cuộc chiến từ Phóng viên ảnh Chiến trường) của Dan Brookes và Bob Hillerby sưu tập lại các hình ảnh và lời kể “mắt thấy tai nghe” của các phóng viên. Trong ảnh, phóng viên ảnh Ransom Cyr kéo đồng đội bị thương tháng 5/1968. Ông Cyr sau đó tử nạn vì trúng đạn.

Đây là một trong những bức ảnh đau lòng nhất của bộ sưu tập. Chỉ vài giây sau khi bức ảnh năm 1968 được chụp, phóng viên ảnh Ronald Haeberle nghe hàng hoạt tiếng súng. Khi ông quay lại, tất cả người dân Việt Nam đang hoảng loạn mà ông vừa chụp hình đã gục ngã. Quá ghê tởm trước tội ác, ông Haeberle tố cáo với cấp trên để đưa những tên lính Mỹ ra xét xử.

Sau này, Haeberle kể lại: “Một cậu bé bước đến, quỳ xuống để tìm mẹ, và một vài tên lính đã giết cậu bé”. “Việt Nam là cuộc chiến được chụp hình nhiều nhất trong lịch sử, và sẽ mãi như vậy”, ông Brookes nói với The Sun (Anh). “Tính cả nhiếp ảnh gia trong và ngoài quân đội, họ đã chụp hàng triệu bức ảnh và quay các đoạn phim dài tới hàng cây số”.

Chiến thuật càn quét mặt đất và không kích dữ dội của Mỹ không thể ngăn Việt Nam sử dụng các đường hầm trong cuộc chiến. Cuối cùng, lính Mỹ phải xuống lục soát các đường hầm, mang theo các vũ khí để đánh giáp lá cà như đèn pin, dao, súng lục và dây thừng.

Hai lính Mỹ đưa đồng đội ra trực thăng sơ tán y tế. Đằng sau họ là xe bọc thép chở lính bị lật ngược. Chính phủ Mỹ muốn ghi lại cuộc chiến, để tăng ủng hộ từ quốc nội, phục vụ tuyên truyền về kế hoạch chống chủ nghĩa cộng sản ở Đông Nam Á. Vì vậy các phóng viên ảnh được cho phép tiếp cận và chụp hình mọi nơi họ muốn. Nhưng cuối cùng, những hình ảnh máu me lại khiến công chúng quay lưng lại với chính phủ.

“Camera đã giết chết chính cuộc chiến... Các hình ảnh trở thành biểu tượng của sự kinh hoàng và tàn bạo, châm ngòi cho phong trào phản chiến không gì cản nổi”, ông Brookes nói. Trong ảnh, một phụ nữ Việt Nam cạnh ngôi nhà chỉ còn là đống đổ nát do bom đạn.

“Trong chiến tranh Việt Nam, sự thật đã chiến thắng tuyên truyền”, theo ông Brookes. Sau cuộc chiến, các nhiếp ảnh gia chiến trường không còn được theo sát quân đội đến tiền tuyến như ở Việt Nam.

Thi thể một lính Mỹ. Phóng viên ảnh Hodierne miêu tả chi tiết sự việc trên một tờ báo, và chịu sự lên án của tư lệnh quân đội Mỹ ở Việt Nam nói ông gây mất tinh thần binh sĩ. 

Một lính Mỹ đang kiểm tra thi thể biệt kích Việt Nam tử trận.

Bé gái Việt Nam bị lính Mỹ từ trực thăng bắn chết. Quân đội Mỹ “thực hiện chiến thuật bắn chết dân thường nếu họ chạy, và họ coi đó như trò thể thao”, theo phóng viên ảnh Tony Swindell.

Dân làng Việt Nam bị bắt giữ và tra hỏi trong chiến dịch lùng bắt của quân đội Mỹ ở thung lũng An Lão, Bình Định.

Đơn vị pháo binh New Zealand.

Một người bị bắt lên trực thăng (ảnh phải). 58.282 binh sĩ Mỹ bỏ mạng trong cuộc chiến, với 303.644 lính bị thương. Con số thương vong của người Việt, kể cả binh lính và dân thường ở cả hai miền, lên tới từ 2-4 triệu người tùy vào nguồn thống kê khác nhau.