“Tôn vinh sự chủ động, sáng tạo”

Ấn tượng của ông đối với 86 điển hình tập thể, cá nhân xuất sắc được tôn vinh lần này như thế nào?

- Đối với tôi, mỗi điển hình là kết tinh của tinh thần vượt khó vươn lên cùng cộng đồng chung sức xây dựng NTM. Nhiều truyền thống tốt đẹp dường như có lúc đã mai một, nay lại được bồi đắp trở lại. Tình làng nghĩa xóm đã vượt lên cái riêng của mỗi gia đình, để rồi họ hiến cả ngàn mét vuông đất mà không so đo tính toán thiệt hơn.

Những điển hình sản xuất kinh doanh giỏi khơi dậy bản chất tốt đẹp của người nông dân cần cù, chịu thương chịu khó không ỷ lại, không dựa dẫm mà giờ đây họ làm giàu trên chính mảnh đất của mình bằng trí tuệ, tinh thần tự lực và sáng tạo. Những đơn vị quân đội điển hình đã chung sức với dân làm đường, làm nhà cho hộ nghèo, làm trường học. Những điển hình là doanh nghiệp sản xuất than, xi măng, gạch đã ủng hộ hàng chục nghìn tấn xi măng, hàng triệu viên gạch, tiêu thụ gạo và nông sản cho nông dân… chính là biểu hiện sinh động của liên minh công - nông trong thời kỳ mới.

Ông Nguyễn Văn Đọc (trái) - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh thăm mô hình sản xuất tại xã Bình Khê (Đông Triều, Quảng Ninh).

Và còn nữa, TP. Hạ Long “kết nghĩa” giúp đỡ huyện nghèo Ba Chẽ; TP.Uông Bí giúp đỡ huyện Hoành Bồ, đó chính là tinh thần thành thị hướng về nông thôn cùng cùng chung sức xây dựng NTM, đó cũng chính là hành động cụ thể cho miền núi gần lại miền xuôi. Tất cả đã hội tụ trong chương trình này và sẽ lan tỏa sâu, rộng hơn trong thời gian tới.

Thay đổi ấn tượng trong 2 năm xây dựng NTM ở Quảng Ninh, theo đánh giá của ông là gì?

- Có 5 thay đổi ấn tượng đối với Quảng Ninh trong 2 năm qua.

Thứ nhất, nhận thức của cán bộ và nhân dân Quảng Ninh đã chuyển đổi theo hướng từ tư duy coi chương trình là một dự án đầu tư của Nhà nước sang tư duy nội sinh lấy sức dân là chính, chủ thể của chương trình là người dân nông thôn, Nhà nước đóng vai trò làm bà đỡ. Cả xã hội đã chung sức xây dựng NTM.

Thứ hai, diện mạo của làng quê nông thôn ngày càng khang trang hơn: Điện lưới quốc gia đã đến 76 thôn bản còn lại cuối cùng trên đất liền trước Tết Nguyên đán Quý Tỵ; năm 2013 này sẽ có cáp ngầm đưa điện quốc gia ra các xã đảo thuộc huyện Cô Tô và huyện Vân Đồn. Huyện đảo Cô Tô đã khánh thành các hồ chứa nước ngọt... Bằng phương thức Nhà nước và nhân dân cùng làm, giờ đây đã có 51 xã có đường trục thôn, xóm được cứng hóa đạt chuẩn, 56 xã có đường ngõ xóm được cứng hóa không lầy lội vào mùa mưa...

Nhìn các cháu học sinh được học trong những ngôi trường khang trang, lòng tôi ấm lại vì thế hệ trẻ của Quảng Ninh đang được chăm sóc ngày càng tốt hơn. Trong mấy năm qua, Quảng Ninh đã dành nguồn lực hàng nghìn tỷ đồng để chuẩn hóa trường học các cấp; 100% trạm y tế xã đạt chuẩn về cơ sở vật chất.

Thứ ba, đời sống nhân dân được cải thiện, thu nhập bình quân đầu người ở khu vực nông thôn tăng thêm 3 triệu đồng; 90% người dân nông thôn được dùng nước hợp vệ sinh; duy trì phổ cập giáo dục trung học cơ sở và phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi.

Thứ tư, hệ thống chính trị ở các xã ngày càng được củng cố, tăng tỷ lệ cơ sở Đảng và các đoàn thể đạt trong sạch vững mạnh, dân chủ trong nông thôn ngày càng cao, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững.

Thứ năm, toàn tỉnh có 24 xã đạt từ 14 tiêu chí trở lên. Trong đó năm 2012, có 8 xã cơ bản đạt các tiêu chí NTM (đạt 35-38 chỉ tiêu).

Đối chiếu với kế hoạch ban đầu, những nội dung Quảng Ninh chưa làm được trong 2 năm qua là những gì?

- Đúng là còn có những mục tiêu đặt ra phải hoàn thành trong 2 năm qua, nhưng chưa đạt được. Đó là 100% trường mầm non có cơ sở vật chất đạt chuẩn. Theo kế hoạch, năm 2012 phải xây xong 96 trường, nhưng đến nay mới có 91 trường được xây dựng, đã hoàn thành 33 trường. Mục tiêu 100% số xã có trung tâm văn hóa thể thao cấp xã đạt chuẩn của Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch cũng chưa đạt được, một phần do thu ngân sách 2 năm nay gặp khó khăn do kinh tế suy thoái. Ngoài ra cũng có lý do nữa trong việc chưa xây dựng các trung tâm văn hóa thể thao đạt chuẩn là vì tính đến hiệu quả sau đầu tư, vì vậy có lại lộ trình cho từng xã, đảm bảo nhu cầu nhưng không lãng phí.

Sau lễ tuyên dương này, Quảng Ninh sẽ có những chỉ đạo định hướng quan trọng nào cho năm 2013 và những năm tiếp theo?

- Dù điều kiện kinh tế vẫn khó khăn, nhưng Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM tỉnh Quảng Ninh đã xác định, kiên trì thực hiện mục tiêu đã đề ra, điều chỉnh phương pháp chỉ đạo và tổ chức thực hiện cho phù hợp với thực tiễn, tập trung chỉ đạo từ nay đến 2015 có 82 xã cơ bản đạt tiêu chí NTM.

Một định hướng quan trọng năm 2013 là lựa chọn những công trình trọng điểm mang tính động lực để đầu tư cho các địa phương. Hạ tầng đã tốt thì tỉnh sẽ ưu tiên nguồn lực cho phát triển sản xuất nâng cao thu nhập. Năm 2013, tỉnh dành 55% nguồn kinh phí của chương trình để hỗ trợ phát triển sản xuất (trên 150 tỷ đồng). Năm 2013, tỉnh cũng sẽ dành 15% kinh phí hỗ trợ cho việc thực hiện tiêu chí môi trường.

Tất nhiên, việc tôn vinh các điển hình không chỉ dừng lại ở lễ trao thưởng. Quảng Ninh sẽ tiếp tục nhân rộng và lan tỏa những điển hình này, làm cho chương trình NTM không chỉ dừng ở “phong trào” mà gắn bó với cuộc sống của mỗi người mỗi nhà. Đối với những điển hình đặc biệt mới xuất hiện, thì có thể không cần phải đợi đến quý I hàng năm, mà có thể xem xét động viên khen thưởng sớm hơn.

Xin cảm ơn ông!

Anh Tuấn – Hoàng Sơn (thực hiện)