Rút kinh nghiệm vụ cả 2 cấp sơ thẩm, phúc thẩm bỏ lọt tội phạm

Toà xử phạt không tương ứng với tính chất vụ án

Cụ thể, Vụ Thực hành quyền công tố và xét xử hình sự (Vụ 7, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (KSNDTC)) vừa ra thông báo rút kinh nghiệm vụ án Trịnh Bá Tuấn cùng đồng phạm bị xét xử về tội “Giết người”, “Cố ý gây thương tích” và “Che giấu tội phạm” xảy ra ở TP.Hồ Chí Minh.

Theo nội dung vụ án, khoảng 1 giờ sáng ngày 28/4/2015, Trịnh Bá Tuấn cùng Phan Nhật An, Lê Long Trường cùng một số người nữa đến quán karaoke Jet thuộc ấp H (xã T.A.H, huyện Củ Chi, TP.Hồ Chí Minh) để hát karaoke và uống bia tại phòng số 3.

Lúc này, tại phòng số 4, có Trần Minh Hải và một số thanh niên khác. Tại phòng số 5, có Lê Phương Tùng, Liêu Quốc Phụng, Phan Hồng Tâm, Cao Thị Cát Phượng và một số người nữa.

Khoảng 3 giờ sáng cùng ngày, Phụng đi ra ghế đá trước dãy phòng số 4, 5 ngồi thì thấy Hải và An đang đứng nói chuyện.

An thấy trên người Phụng có hình xăm nên đến gây sự với Phụng. Phụng bỏ đi vào phòng và nói với Tùng là có người gây sự rồi kêu Tùng đi vào nhà vệ sinh nói chuyện.

Lúc này, Hải qua phòng số 3 kêu An và nhóm bạn của An ra tìm Phụng nói chuyện. Khi Tùng và Phụng đi từ nhà vệ sinh ra thì An, Hải, Trường và một số người nữa chặn lại và gây sự (trong đó có Tuấn).

Trường dùng tay giật tóc của Phụng, An dùng tay đánh vào đầu của Tùng. Lúc này, Tuấn lấy dao trong túi quần ra đâm một nhát vào vùng bụng trái của Tùng và đâm một nhát vào đùi trái, mào chậu trái của Phụng.

Viện KSNDTC nhận định, toà phúc thẩm đã xử phạt Trịnh Bá Tuấn không tương xứng với hành vi phạm tội và hậu quả vụ án. (Ảnh minh hoạ)

Hải vào phòng số 4 lấy hai vỏ chai bia để đánh Tùng, Phụng nhưng do chủ quán là Hà Kim Tuyến can ngăn đuổi nhóm hát phòng số 3 và số 4 ra ngoài nên An, Hải, Trường, Tuấn bỏ đi.

Tùng và Phụng vào phòng số 5 thì Tùng ngất xỉu trong phòng và được đưa đi cấp cứu. Đến 9h30 phút cùng ngày, anh Tùng tử vong tại bệnh viện.

Ngày 29/4/2015, Tuấn đến Công an phường D.A, tỉnh Bình Dương đầu thú và khai nhận hành vi phạm tội nêu trên.

Theo Viện KSNDTC, tại Bản kết luận giám định pháp y số 381 ngày 29/5/2015 của Phòng Kỹ thuật hình sự, Công an TP.HCM kết luận Lê Phương Tùng chết do sốc mất máu không hồi phục bởi vết thương đâm thấu bụng trái, thủng rách đại tràng và các mạch máu vùng hố chậu trái.

Ngày 28/4/2015, Liêu Quốc Phụng có đơn yêu cầu khởi tố Tuấn về hành vi cố ý gây thương tích. Kết luận giám định pháp y ngày 24/8/2015 của Trung tâm Pháp y, Sở Y tế TP.Hồ Chí Minh kết luận Liêu Quốc Phụng có tỷ lệ tổn thương hiện tại là 9%.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 153 ngày 27/4/2017, TAND TP.Hồ Chí Minh áp dụng điểm n khoản 1 Điều 93; điểm a, i khoản 1 Điều 104; điểm p khoản 1, khoản 2 Điều 46; khoản 1 Điều 50 BLHS, xử phạt Trịnh Bá Tuấn tù chung thân về tội “Giết người”, 1 năm tù về tội “Cố ý gây thương tích”. Tổng hợp hình phạt 2 tội, buộc bị cáo chấp hành hình phạt là tù chung thân.

Ngày 28/4/2017, Trịnh Bá Tuấn có đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt. Ngày 03/8/2017, ông Lê Văn Lào, bố của bị hại Lê Phương Tùng có đơn xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.

Tại Bản án hình sự phúc thẩm số 497 ngày 20/9/2018, TAND cấp cao tại TP.Hồ Chí Minh chấp nhận kháng cáo của bị cáo, sửa một phần Bản án hình sự sơ thẩm, áp dụng điểm n khoản 1 Điều 93; điểm a, i khoản 1 Điều 104; điểm p khoản 1, khoản 2 Điều 46; Điều 34; khoản 1 Điều 50 BLHS, tuyên phạt bị cáo Trịnh Bá Tuấn 20 năm tù về tội “Giết người”, 01 năm tù về tội “Cố ý gây thương tích”. Tổng hợp hình phạt hai tội, buộc bị cáo phải chấp hành hình phạt chung là 21 năm tù.

Viện KSNDTC nhận thấy, trong vụ án này, các cơ quan có liên quan đã có nhiều vấn đề cần phải rút kinh nghiệm.

Cụ thể, Tòa án cấp phúc thẩm nhận định và xử phạt bị cáo Trịnh Bá Tuấn mức án 20 năm tù về tội “Giết người”, 1 năm tù về tội “Cố ý gây thương tích” là không tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội và hậu quả của tội phạm.

Vì Trịnh Bá Tuấn và phía bị hại không có quan hệ, không mâu thuẫn gì với nhau nhưng Tuấn đã sử dụng dao mang sẵn trong người đâm chết anh Tùng và gây thương tích cho anh Phụng.

Bị cáo này phạm nhiều tội cùng một lúc, giết người với tình tiết định khung tăng nặng “có tính chất côn đồ” quy định tại điểm n khoản 1 Điều 93 BLHS và cố ý gây thương tích với hai tình tiết định khung “dùng hung khí nguy hiểm” và “có tính chất côn đồ” quy định tại điểm n, i Điều 104 BLHS.

Hơn nữa, bị cáo Tuấn đã có một bản án kết tội vào năm 2012. Mặc dù gia đình bị hại có đơn xin giảm nhẹ cho bị cáo, gia đình bị cáo đã bồi thường một phần thiệt hại nhưng so với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo, không đủ căn cứ để giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.

Cả 2 cấp sơ thẩm, phúc thẩm đều bỏ lọt tội phạm

Viện KSNDTC xác định, các cơ quan tư pháp tố tụng cấp sơ thẩm và cấp phúc thẩm không khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Phan Nhật An, Trần Minh Hải, Lê Long Trường về hành vi gây rối trật tự công cộng là bỏ lọt tội phạm và người phạm tội.

Theo đó, hành vi của An, Hải, Trường đủ yếu tố cấu thành tội “Gây rối trật tự công cộng” vì địa điểm xảy ra vụ án là nơi sinh hoạt đông người; hành vi khách quan của An, Hải (trong 02 giai đoạn), Trường (giai đoạn sau) là rất tích cực, gây hỗn loạn, mất trật tự trong khu vực và chỉ dừng lại khi chủ quán là anh Hà Kim Tuyến dùng dao đến can ngăn đuổi đi.

Ngoài ra, hành vi của An, Hải, Trường là nguyên nhân dẫn đến sự việc đánh nhau, trong đó có hành vi giết người, cố ý gây thương tích của Trịnh Bá Tuấn (cụ thể An gây sự với anh Phụng, dùng tay đánh anh Tùng; Hải là người rủ nhóm của An, Trường, Tuấn đánh anh Tùng và anh Phụng; Trường dùng tay giật tóc anh Phụng) và dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng là làm chết một người và gây thương tích cho người khác.

Trong vụ án trên, Viện KSNDTC xác định, cả 2 cấp sơ thẩm, phúc thẩm đã bỏ lọt tội phạm và người phạm tội.

Các bị cáo Nguyễn Hà Minh Quân và Phạm Ngọc Thuận có hành vi ít nguy hiểm hơn và xảy ra sau so với hành vi của các đối tượng An, Hải, Trường và không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra vụ án nhưng cũng đã bị xét xử về tội “Che giấu tội phạm”, do đó, việc không xử lý hình sự An, Hải, Trường là không công bằng, không nghiêm minh.

Viện KSNDTC nhận định, hành vi của Trịnh Bá Tuấn và hành vi của An, Hải, Trường có liên quan chặt chẽ với nhau.

Việc các cơ quan tư pháp tố tụng hai cấp không khởi tố để điều tra đối với An, Hải, Trường về hành vi gây rối trật tự công cộng tại phiên tòa theo khoản 1 Điều 104 BLTTHS để xét xử đồng thời với hành vi giết người, cố ý gây thương tích của Trịnh Bá Tuấn và hành vi che giấu tội phạm của Nguyễn Hà Minh Quân và Phạm Ngọc Thuẫn đã làm cho việc giải quyết vụ án thiếu khách quan, toàn diện và triệt để;

bỏ lọt tội phạm, chưa đáp ứng yêu cầu đấu tranh tội phạm trong các vụ án đánh nhau đông người tại nơi công cộng và gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng hiện nay.

Ngày 26/8/2019, Viện trưởng VKSND tối cao đã quyết định kháng nghị giám đốc thẩm, đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao hủy phần Bản án hình sự sơ thẩm và Bản án hình sự phúc thẩm về trách nhiệm hình sự của Trịnh Bá Tuấn để điều tra lại và xem xét trách nhiệm hình sự đối với Phan Nhật An, Trần Minh Hải, Lê Long Trường về hành vi gây rối trật tự công cộng.