Hệ thống nhi khoa cần vào cuộc để thanh toán bệnh lao ở trẻ em

Mới đây, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phối hợp Chương trình chống Lao quốc gia Việt Nam đã phối hợp tổ chức Hội nghị tham vấn khung kế hoạch tiến tới thanh toán lao trẻ em ở các nước có gánh nặng bệnh lao cao khu vực Đông Địa Trung Hải, Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương. 

Theo PGS.TS Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Giám đốc Chương trình chống Lao Quốc gia, bệnh lao ở trẻ em là một bệnh khó phát hiện vì các triệu chứng lâm sàng ở trẻ em không rõ ràng, trẻ cũng chưa nhận thức được tình trạng bệnh lý của mình. Bên cạnh đó, số vi khuẩn ở trẻ em mắc lao ít.

“Ở thể lao gọi là lao sơ nhiễm tức là lao mới nhiễm vào, việc chẩn đoán cũng khó khăn. Do vậy, nếu chúng ta dựa vào cái bằng chứng là có vi khuẩn thì sẽ rất khó đối với trẻ em. Đặc biệt là đôi khi chính các thầy thuốc lãng quên, không nghĩ rằng có lao ở trẻ em”, PGS Nhung nói.

Tiêm vắc xin phòng lao là cách phòng chống bệnh lao tối ưu nhất cho trẻ. 

Theo WHO, năm 2017 có một triệu trẻ em bị mắc lao, gần 650 trẻ em chết vì bệnh lao mỗi ngày, 80% trước khi đến sinh nhật lần thứ năm. Trong năm 2017, 87% trường hợp mắc lao mới được phát hiện ở 30 quốc gia có gánh nặng cao, 2/3 trong số này đến từ các quốc gia thuộc khu vực Đông Địa Trung Hải, Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương. WHO cũng ước tính, có khoảng 9% các trường hợp mắc lao ở Việt Nam được tìm thấy ở trẻ em dưới 15 tuổi (khoảng 10.800 bệnh nhân) vào năm 2015.

Tại các nước có gánh nặng bệnh lao cao, trẻ em mắc lao chiếm 10-11% tổng số những trường hợp bệnh lao mới mắc hằng năm. Số trẻ em được chẩn đoán mắc bệnh lao tăng chậm, khoảng 1.700 trường hợp mỗi năm, từ năm 2015 đến 2018.

PGS Nhung cho biết, để tiến tới thanh toán lao ở trẻ em, cần phải giải quyết vấn đề kỹ thuật chẩn đoán. Vì chẩn đoán lao trẻ em không phụ thuộc vào chẩn đoán vi khuẩn, do đó nên có hướng dẫn mới để khuyến cáo các bác sĩ khi khám cho trẻ em. Khi đó, các bác sĩ cần phải chú ý đến 3 dấu hiểu cảnh báo về lao trẻ em bao gồm: có triệu chứng lâm sàng như lao, có tiền sử tiếp xúc với người bệnh lao trong vòng một năm, có bất thường trên phim X-quang phổi nghi lao. “Chỉ cần hai trong ba dấu hiệu đó là ta phải nghĩ đến lao” - PGS Nhung khẳng định. 

Ngoài ra, Việt Nam cần phải phối hợp với hệ thống mạng lưới bác sĩ nhi khoa, tất cả các phòng khám nhi khoa kể cả phòng khám tư nhân để làm sao các bệnh nhi được tiếp cận theo đúng phác đồ điều trị của chương trình chống lao quốc gia.

PGS Nhung cũng cho biết, thời gian qua, Chương trình chống Lao Quốc gia cũng đã ký hợp đồng với Hội Nhi khoa Việt Nam và Bệnh viện Nhi Trung ương để toàn bộ mạng lưới nhi khoa của Việt Nam cùng vào cuộc để phát hiện sớm các trẻ em bị bệnh lao để các em được sớm điều trị kịp thời.