Ông Lê Thanh Hải liên quan gì tới sai phạm Thủ Thiêm để bị đề xuất kỷ luật?

Báo Dân Việt sẽ đăng loạt bài phản ánh hàng loạt các bất cập, sai phạm tại dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm, để thấy rõ vì sao, hàng ngàn hộ dân bị ảnh hưởng trong dự án này bức xúc, phẫn nộ trong hơn 20 năm qua.

Dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm không chỉ vô cùng quan trọng đối với TP.HCM; hơn thế, từ những năm 90 của thế kỷ trước, các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước đã chủ trương đầu tư, xây dựng trên vùng đất bán đảo Thủ Thiêm thành một trung tâm kinh tế - tài chính xứng tầm khu vực.

Bài 1: Ai đã “hô biến” 160 ha đất tái định cư ?

Thoạt đầu, từ tờ trình của UBND TP.HCM, đến quyết định phê duyệt quy hoạch của Thủ tướng Chính phủ đã cho phép TP.HCM xây dựng Khu đô thị mới (KĐTM) Thủ Thiêm với tổng diện tích 930 ha. Trong đó, phải dành 160 ha xây dựng khu tái định cư cho người dân, ngay tại 5 phường trung tâm... Thế nhưng sau đó, người ta đã “biến tấu”, “hô biến” 160 ha đất tái định cư cho dân... ra khỏi 5 phường trung tâm. Tại sao?

Từ tái định cư ở “giáp ranh phạm vi quy hoạch"...

Đầu tiên, tại Tờ trình số 1861/TT-QLĐT ngày 27/5/1996, ông Võ Viết Thanh – Phó Chủ tịch UBND TP.HCM xin Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch xây dựng (1/5000) KĐTM Thủ Thiêm, đã nêu rất rõ quy mô của KĐTM Thủ Thiêm (theo phạm vi lập quy hoạch) có diện tích khoảng 770 ha, với dân số khoảng 200.000 người.

Khu chuyển dân tái định cư (giáp ranh phạm vi quy hoạh) có diện tích khoảng 160 ha, với dân số khoảng 45.000 người. Khu chuyển dân tái định cư phục vụ giải toả điều chỉnh dân cư ở các khu vực xây dựng, bố trí phía Đông, giáp ranh phạm vi lập quy hoạch. Ngày 4/6/1996, Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt đã ban hành Quyết định số 367/TTg, phê duyệt quy hoạch xây dựng KĐTM Thủ Thiêm.

Theo đó, KĐTM Thủ Thiêm được phép xây dựng với quy mô 930 ha. Trong đó, khu đô thị mới 770 ha và khu tái định cư 160 ha. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu UBND TP.HCM “thực hiện đúng theo quy hoạch đã được duyệt”.

Bán đảo Thủ Thiêm nhìn từ trên cao... Ảnh: T.L

Tại công văn số 190/CP-NN ngày 22/2/2002, do Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn ký, đã tái khẳng định lần nữa quyết định trên, cho phép UBND TP.HCM “thu hồi 930 ha đất (bao gồm 770 ha để xây Khu đô thị mới và 160 ha để xây dựng khu tái định cư) thuộc các phường: An Khánh, Bình An, Bình Khánh, An Lợi Đông và Thủ Thiêm, thuộc địa bàn quận 2 để giao cho Ban quản lý đầu tư-xây dựng KĐTM Thủ Thiêm sớm tổ chức việc bồi thường, giải phóng mặt bằng, xây dựng khu tái định cư...”.

Tuy nhiên sau đó, có những “biến tấu”... dần dà trên các văn bản đã đưa tới 160 ha đất tái định cư dành cho người dân bị giải toả không còn nằm ở khu vực “giáp ranh phạm vi lập quy hoạch”. Thay vì thực hiện thu hồi 930 ha tại 5 phường có tên trên, thì tại văn bản số 718/UB-ĐT ngày 6/3/2002, do ông Vũ Hùng Việt – phó Chủ tịch UBND TP.HCM lúc đó ký ban hành, đã bóng gió đề xuất: “Nếu thiếu cho phép điều chỉnh diện tích đất các dự án trên địa bàn quận 2 (chủ đầu tư) để đảm bảo đủ diện tích theo quyết định phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ”.

Khiếu nại của người dân Thủ Thiêm kéo dài suốt 20 năm qua, vẫn chưa ngừng nghỉ. Ảnh: T.L

...Đến dạt về vùng ven

Ngày 22/3/2002, Văn phòng UBND TP.HCM đã ra Thông báo số 77/TB-VP, thông báo “Ý kiến kết luận của Chủ tịch UBND TP về tổ chức triển khai điều chỉnh quy hoạch chi tiết KĐTM Thủ Thiêm”.

Theo văn bản này, ông Lê Thanh Hải – Chủ tịch UBND TP.HCM lúc đó – đã chỉ đạo “giao Kiến trúc sư trưởng TP, GĐ Sở Địa chính – Nhà đất có trách nhiệm cắm mốc giao đủ 770 ha đất của khu trung tâm, theo giải pháp bổ sung diện tích khu tái định cư Bình Khánh vào trung tâm đô thị mới Thủ Thiêm; đồng thời, rà soát lại quỹ đất trên địa bàn quận 2 đề xuất phạm vi giao đủ 160 ha để xây dựng các khu tái định cư thuộc KĐTM Thủ Thiêm...”.

Người dân Thủ Thiêm trưng cả bản đồ tại các buổi tiêp xúc cử tri với lãnh đạo HĐND TP. Ảnh: TTX

Cùng ngày, Văn  phòng UBND TP.HCM cũng ra Thông báo số 78/TB-VP “hoả tốc” thông báo “Nội dung kết luận của Chủ tịch UBND TP Lê Thanh Hải về xác định ranh giới khu tái định cư phục vụ đền bù giải toả cho KĐTM Thủ Thiêm”.

Theo đó, Chủ tịch UBND TP Lê Thanh Hải chỉ đạo các sở, ngành liên quan “phải đảm bảo đủ 160 ha theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, không nhất thiết một địa điểm, có thể bố trí từ 3 đến 4 địa điểm trên địa bàn quận 2”, “có một khu vực khoảng 10-20 ha gần Khu đô thị Thủ Thiêm”v.v...

Ngay thời điểm đó, xuất hiện làn sóng phản đối UBND TP “biến tấu” các văn bản, thẳng tay di dời dân về vùng ven, ra xa khỏi phạm vi quy hoạch KĐTM Thủ Thiêm.

Rất nhiều lần, lãnh đạo TP.HCM tiếp xúc, lắng nghe phản ánh của người dân Thủ Thiêm, nhưng vẫn không thể giải quyết dứt điểm. Ảnh: T.L

Ông Phạm Thế Vinh – trú phường Bình An, quận 2 – nói: “Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất rõ là dành 160 ha đất tái định cư cho người dân ngay tại 5 phường – giáp ranh vũng lõi trung tâm KĐTM Thủ Thiêm.

Nhưng ở đây, UBND TP đã làm trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, “hô biến” 160 ha đất tái định cư cho dân tại 5 phường giáp ranh, tái định cư cho dân tứ tán 3-4 địa điểm khác nhau, xa vị trí quy hoạch ban đầu, có nơi từ 10 -15 cây số.

Tại sao không tái định cư hết 160 ha ở giáp ranh phạm vi quy hoạch KĐTM Thủ Thiêm, mà chỉ dành “có một khu vực khoảng 10-20 ha gần Khu đô thị Thủ Thiêm”? Tưởng là làm đúng quy hoạch của Thủ tướng Võ Văn  Kiệt, nhưng UBND TP.HCM đã làm trái chỉ đạo trên hoàn toàn”.

Thật vậy sau đó, UBND TP.HCM chỉ  đạo 15,5 ha đất tại phường Bình Khánh làm khu tái định cư (đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ). Phần diện tích còn lại khoảng 144,5 ha, TP tái định cư rải rác các phường khác thuộc quận 2 như: An Phú, Thạnh Mỹ Lợi và Cát Lái (theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ phải thuộc 5 phường: An Khánh, Bình An, Bình Khánh, An Lợi Đông và Thủ Thiêm).

Trong đó, phần lớn diện tích tái định cư (50 ha) cho dân là thuộc phường Cát Lái – giáp huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai, cách trung tâm KĐTM Thủ Thiêm khoảng 15 km.

Nỗi đau của hàng ngàn người dân Thủ Thiêm từ sai phạm ở dự án này đang cần sự chung tay giúp đỡ, xử lý của cả nước. Ảnh: T.L

Trước thực hiện tréo ngoe thế này, hàng trăm hộ dân bị giải toả đã phản đối quyết liệt, thì Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, một mặt thừa nhận theo tờ trình ban đầu của UBND TP và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ “Khu chuyển dân tái định cư phục vụ giải toả điều chỉnh dân cư ở các khu vực sẽ xây dựng, bố trí phía Đông, giáp ranh phạm vi quy hoạch, có diện tích khoảng 160 ha...”.

Nhưng mặt khác, lại giải thích mập mờ “Thực tế hiện nay, các khu đất bố trí tái định cư đều ở phía Đông, giáp ranh hoặc gần KĐTM Thủ Thiêm và thuộc khu vực phát triển đô thị, dân cư đã quy hoạch và sẽ phát triển cơ sở hạ tầng đồng bộ”.v.v...

Nói như bà Trần Thị Mỹ - một hộ dân nằm trong quy hoạch: “Họ lập lờ câu chữ tái định cư đều phía Đông, khu vực phát triển đô thị, sẽ phát triển hạ tầng đồng bộ... để biện minh cho việc đẩy dân dạt ra vùng ven.

Tái định cư dân ra phường Cát Lái, đúng, thuộc phía Đông, nhưng khác một trời một vực với tái định cư cho dân ở 5 phường giáp ranh. Cát Lái cách trung tâm tới 12-15km, vùng xa nhất, hẻo nhất quận 2. Chúng tôi mất đất, lẽ ra phải được hưởng lợi phần nào KĐTM Thủ Thiêm, ngay tại gần trung tâm. Tại sao lại đẩy chúng tôi đi xa như vậy, có phải là đối xử quá bất công với người dân mất đất?”.

(còn tiếp)