Một bản xác nhận đỏ chói, đi… xe đạp 13km đến trung tâm huyện, xếp hàng vài giờ đồng hồ để mua được hơn 10 lít dầu “hạn mức”. Bấy giờ ở ĐBSCL những chiếc máy gặt đập, máy bơm, máy cày nằm xếp xó vì thiếu dầu. Nông dân không sạ được vì “hôm trước mỗi người còn được mua 1 can, đến hôm sau chỉ được mua 200 nghìn tiền dầu”.
Tình hình xăng dầu khan hiếm đến mức Petrolimex Long An buộc phải yêu cầu các địa phương xác nhận cho nông dân quyền mua xăng dầu. Cụ thể, các cửa hàng Petrolimex chỉ bán trực tiếp xăng, dầu vào phương tiện đủ chạy được 100km. Còn xăng dầu cho sản xuất nông nghiệp thì bán không quá 200.000 đồng/lần.
Không chỉ ở Long An, bất chấp các tuyên bố “sẽ kiểm tra”, “sẽ rút giấy phép” của liên bộ Tài chính - Công Thương, khắp nơi xuất hiện tình trạng các cửa hàng đóng cửa, trùm mền.
Sau áp lực của giới con buôn, ngày 24.2.2011, giá xăng được “điều chỉnh” tăng lên mức 19.300 đồng/lít, mức giá mà báo chí bấy giờ chạy những hàng tít lớn “Xăng tăng giá kỷ lục”, “Mức tăng cao nhất trong lịch sử”. Và cũng chỉ hơn 1 tháng sau “mức tăng cao nhất trong lịch sử” đó, ngày 29.3, giá xăng phá sâu kỷ lục cũ để thiết lập một “kỷ lục lịch sử” mới 21.300 đồng/lít.
Áp lực của giới con buôn trong những ngày đầu tháng 3.2012 này đã lặp lại gần như “nguyên văn”: Không chỉ dừng ở mức độ găm hàng, bán nhỏ giọt nữa, các đại lý khắp nơi Hà Nội, Đà Nẵng, Huế, Đăk Nông, TP.HCM… thậm chí đóng cửa, treo biển hết hàng.
Và bất chấp các tuyên bố của Bộ Công Thương về việc “không để…”, “sẽ rút…”, một chủ cây xăng ở TP.HCM thậm chí còn nói thẳng với báo giới: Với mức chiết khấu chỉ hơn 200 đồng mỗi lít, doanh nghiệp chỉ còn mấy chục đồng lời cho mỗi lít xăng. Chi phí hoạt động của cây xăng mỗi ngày hơn 2 triệu đồng, tiền lời bán xăng chỉ vài trăm nghìn nên không thể tiếp tục chịu đựng mãi. Đóng cửa là đương nhiên.
“Con buôn” có lý do của họ. Lời thì bán, lỗ thì ngừng. Tiền là thứ “trách nhiệm” duy nhất, chứ không phải những thứ chung chung như nghĩa vụ, hay cao cả hơn là… an ninh năng lượng. Với áp lực mà họ tạo ra, bắt nguồn từ những nhùng nhằng về chiết khấu, giá xăng dầu không tăng mới lạ, không lập kỷ lục lịch sử mới lạ.
Chỉ có điều, giá xăng tăng chỉ chưa đầy 48 giờ sau khi Bộ Công Thương tuyên bố "Cụ thể tăng tháng 3, tháng 4 hay tháng nào trong thời gian tới phải bàn trong gói kịch bản chung". Một cú đánh úp đúng nghĩa.
Nói xăng tăng giá là chiến thắng của giới con buôn là vì thế.
Đào Tuấn