Trí thức trẻ về xã

Đây là những xã đặc biệt khó khăn đang được Chính phủ hỗ trợ nhiều mặt để triển khai Chương trình 30A. Vậy là, từ bây giờ những xã 30A không những chỉ nhận kinh phí từ ngân sách để xây dựng hạ tầng tại địa phương mà còn nhận cả nguồn nhân lực có chất lượng nữa.

Cái mới của lần "về xã" đợt này là, số trí thức trẻ sẽ được bổ nhiệm ngay làm phó chủ tịch UBND xã chứ không "tập sự" qua một thời gian rồi mới bổ nhiệm như một vài địa phương đã làm trước đây. Bằng cú đột phá này, rất nhiều người kỳ vọng vào sự đổi thay tận gốc, xóa đi sự vận hành trì trệ đã bám rễ khá lâu rồi ở các xã vùng cao.

Không phải đợi đến hôm nay, khi Bộ Nội vụ có đề án này, các địa phương mới triển khai chương trình đưa trí thức trẻ về xã mà ngay từ năm 2002, nhiều địa phương trong cả nước đã bắt đầu thí điểm công việc này.

Năm 2002 tỉnh Quảng Ngãi đã đưa 36 thanh niên, là những người đã tốt nghiệp đại học hoặc cao đẳng về các xã ở một số huyện vùng cao trong tỉnh để làm việc. Qua 8 năm, 36/38 thanh niên nói trên đã được tuyển dụng vào biên chế nhà nước.

Đặc biệt, trong số này nhiều người đang nắm giữ những vị trí chủ chốt trong bộ máy lãnh đạo xã. Nếu như trước đây, nhiều chương trình đầu tư từ vốn ngân sách của nhà nước hoặc một số tổ chức từ thiện không thể triển khai được ở các xã vì cán bộ xã quá yếu kém, thì bây giờ công việc đã khá trôi chảy nhờ vào số thanh niên "về xã" này.

Không chỉ biết lập và bảo vệ các dự án theo yêu cầu của nhà đầu tư, họ còn là những hạt nhân của nhiều mô hình trồng trọt và chăn nuôi. Hàng loạt các mô hình khác như vận động thanh niên địa phương bỏ các hủ tục như nạn tảo hôn, nạn nghi “cầm đồ thuốc độc” dẫn đến giết nhau giữa các dòng tộc; vận động trẻ em đến trường cũng được triển khai có hiệu quả.

Tuy nhiên, đó mới chỉ là mặt "hanh thông" của chương trình "thanh niên về xã", còn một mảng màu không được "sáng" từ chương trình này. Lỗi không phải chủ trương mà từ thực tế ở ngay cơ sở. Không ít những thanh niên, ngồi chưa ấm chỗ ở xã đã phải tháo chạy vì những định kiến của những cán bộ xã hẹp hòi.

Tư tưởng dòng tộc và "cha truyền con nối" vẫn còn xuất hiện rải rác trong một số cán bộ xã. Chỉ cần ông bí thư hay chủ tịch xã "ghẻ lạnh" là anh thanh niên được tăng cường về xã ấy không có đất để dụng võ.

Hiện tượng "ghẻ lạnh" như vậy có thể chỉ chiếm số ít. Hy vọng sắp tới, Bộ Nội vụ sẽ rút ra được nhiều kinh nghiệm qua mô hình "làm trước" từ các địa phương trước khi đồng loạt đưa 600 trí thức trẻ về xã.

Trần Đăng