Sẽ sớm ban hành chế tài xử lý DN "bỏ rơi" cánh đồng mẫu

Theo ông Ngọc, đây là một thực tế không thể tránh khỏi trong nền sản xuất nhỏ theo cơ chế thị trường và cơ quan chức năng đang từng bước hoàn thiện các văn bản pháp luật để quản lý.

Lúa đã đến kỳ thu hoạch nhưng doanh nghiệp chưa chịu mua (chụp tại huyện Tam Nông, Đồng Tháp).

Trước khi thử nghiệm làm cánh đồng mẫu lớn (CĐML) ở ĐBSCL, ông từng nói đã lường trước được các rủi ro. Thực tế đã có việc doanh nghiệp quay lưng với người nông dân tham gia sản xuất CĐML. Rủi ro này liệu có phải nằm ngoài dự tính?

- Thực tế này đã được chúng tôi nhìn nhận và có những đánh giá xác đáng. Chính vì vậy, khi triển khai xây dựng CĐML, chúng tôi lựa chọn những doanh nghiệp có đủ năng lực cung ứng giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, hướng dẫn sản xuất... như Công ty Phân bón Bình Điền (An Giang), Tổng Công ty Lương thực Miền Nam...

Đối với những doanh nghiệp vi phạm hợp đồng, cần xử lý như thế nào?

- Trước mắt cần phê phán các doanh nghiệp vi phạm, thiếu trách nhiệm với các nội dung đã cam kết, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp điển hình, điểm sáng trong việc cùng Nhà nước, nông dân thực hiện sản xuất CĐML. Hiện nay, chưa có chế tài xử lý những doanh nghiệp "xù" hợp đồng hay lật kèo người nông dân, vì thế sắp tới chúng tôi sẽ nghiên cứu, đề xuất để sớm có những chế tài xử lý vi phạm. Đây là một "cuộc chiến" lâu dài, khá tốn kém, cần có sự hỗ trợ của doanh nghiệp, các tổ chức trong và ngoài nước.

Vậy theo ông, nguyên nhân nào dẫn đến việc có doanh nghiệp quay lưng lại với CĐML?

- Tôi nghĩ số doanh nghiệp vi phạm không nhiều, chủ yếu là những doanh nghiệp không có đủ năng lực như thiếu máy sấy, kho chứa... nên khi thu hoạch rộ sẽ không thể bao tiêu hết sản phẩm cho nông dân. Cũng có thể, doanh nghiệp chậm trễ thu mua nông sản để ép giá nông dân. Vì thế, đối với nông dân khi ký kết hợp đồng với doanh nghiệp cần phải xem xét đến năng lực cũng như uy tín của doanh nghiệp để tránh được những rủi ro không đáng có.

Tuy nhiên, từ thực tế này cũng phải công bằng đánh giá nông dân đôi khi cũng gây sức ép với doanh nghiệp. Ngay khi Chính phủ có chủ trương mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo cũng đã xuất hiện hiện tượng nông dân găm hàng để chờ tăng giá.

Vậy cần giải pháp nào để đảm bảo sự hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và nông dân?

- Trong tái cấu trúc nền kinh tế hiện nay, theo tôi cần thiết và tập trung mạnh hơn cho tái đầu tư ngành nông nghiệp, trong đó ưu tiên tái đầu tư cho các doanh nghiệp làm nông nghiệp. Theo tôi, trong bối cảnh hiện nay các doanh nghiệp cần được Nhà nước hỗ trợ trong việc xây dựng kho chứa, máy sấy... Đây là một bước đi đúng đắn, lâu dài và bền vững, tránh những hiện tượng doanh nghiệp "bỏ rơi" nông dân như hiện nay.

Hữu Thông (thực hiện)