Lịch sử Trung Hoa ghi đậm một bà Thái hậu xài phí của công vô đối vào việc xây dinh thự, lâu đài là bà Từ Hy. Đời sau, hễ nhắc chuyện xây nhà, mở tiệc và tất nhiên cả chuyện hoang dâm nữa, là người ta lại nói tới Từ Hy. Dinh thự nguy nga, trong triều nhung nhúc thái giám, ngoài thôn dã và phố phường dân chết đói chết khát.
Bà đã cả gan lấy ngân sách dành cho hải quân để xây dựng lại Di Hòa Viên như một thú vui. Hậu quả là làm mất nước. Bà ta thâu tóm quyền lực trong tay để thỏa chí tiêu tiền, mà muốn có tiền thì phải ký với các nước đế quốc một số điều ước, hiệp ước hạ giá thảm hại chủ quyền dân tộc của Trung Quốc.
Nhưng Trung Quốc không chỉ có Từ Hy chăm chăm xây dinh thự để vui chơi. Trung Quốc còn có Đỗ Phủ. Nhà thơ vĩ đại cũng muốn xây nhà, xây nhà thật to để có thể dung được tất cả những người nghèo khổ đang lê la ngoài đường, “xương cốt chết rét, trong khi rượu thịt ôi trong lầu son gác tía” (ý thơ Đỗ Phủ).
Lịch sử xứ ta đến nay không có nhân vật như Từ Hy vì nước ta nghèo, dân ta luôn phải kinh qua chiến tranh giữ nước liên miên. Các triều vua muốn xây cung điện nguy nga cũng khó vì nước nghèo, ngân khố eo hẹp. Thời Dân chủ cộng hòa rồi Xã hội chủ nghĩa, những người cộng sản luôn nói lấy dân làm gốc. Dân nghèo thì quan dù có muốn cũng không thể lấy đâu ra tiên mà xây những Di Hòa Viên như Từ Hy.
Nhưng chuyện lạ đã xảy ra. Sau đám cưới 50 tỷ đồng của một đại gia xứ nghèo miền Trung, đến lượt con trai ông bí thư một tỉnh miền Bắc sắp hoàn thành dinh thự nguy nga. Theo tin các báo, trong khuôn viên này có những cây sưa, cây tùng (nếu cần có thể truy tìm nguồn gốc để xem xét tính pháp lý) trị giá hàng trăm tỷ đồng. Chưa nói những tảng đá quý, những khu non bộ, ngôi nhà có tầng hầm...
Xem ra bóng ma Từ Hy Thái hậu không chỉ ở Trung Hoa mà còn lởn vởn đâu đó ở xứ ta...
Nguyễn Quang Thân