Nhập khẩu muối khiến diêm dân khốn đốn

Diêm dân Nguyễn Văn Gia (Long Hải - Bà Rịa Vũng Tàu) bên đống muối mới thu hoạch không bán được.

Liên tục nhiều ngày qua, nhóm PV NTNN đã đi khắp các cánh đồng muối lớn ở khu vực ĐBSCL và Nam Trung bộ ghi nhận cuộc sống cực nhọc của diêm dân.

Lỗ nặng

Ngày 14-3, PV NTNN có mặt tại những cánh đồng muối ở xã Tri Hải, huyện Ninh Hải tỉnh Ninh Thuận và ghi nhận không khí âu lo trùm khắp vì giá muối mấy ngày qua liên tục giảm.

Đưa tay quẹt mồ hôi ướt đẫm trên trán diêm dân Võ Văn Phụng buồn bã: “Sau khi có tin nhà nước cho nhập khẩu muối thì giá muối ở đây bị rớt chưa từng thấy khiến bà con ai cũng buồn rầu…”.

Theo ông Phụng, giá muối đến thời điểm này chỉ còn 350 - 370 đồng/kg nhưng vẫn khó bán. Ông Phụng mơ ước giá mà thời “hoàng kim” của hạt muối (cách đây 2 năm khi đó giá muối hơn 1.500 đồng/kg- PV) được tồn tại thêm tí nữa thì biết bao diêm dân được đổi đời!…

Ông Phụng trải lòng, gia đình ông đã 3 đời làm muối và hiện ông đang canh tác 2,7ha muối nhưng chưa có lúc nào ông cảm thấy tương lai hạt muối u ám như lúc này. Và cũng từ trước đến nay ông chưa nghe ai nói có chính sách hỗ trợ cho diêm dân. Ngay cả việc vay ngân hàng cũng không thể cầm đất ruộng muối mà vay được!

Theo phản ánh của nhiều diêm dân và doanh nghiệp kinh doanh ngành muối ở Ninh Thuận thì giá thành sản xuất 1kg muối ở đây phải trên 500 đồng.      

Ngày 12-3, tiếp xúc với nhiều diêm dân ở vùng muối Long Đất (huyện Long Hải và TX.Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), chúng tôi được biết giá muối loại tốt đã rớt xuống mức từ 400 - 500 đồng/kg mua tại ruộng so với giá 650 đồng/kg thời điểm trước đó 1 tuần.

Diêm dân rất vất vả để làm ra hạt muối, nhưng lại đang đứng trước nguy cơ thua lỗ.

Nợ chồng chất

Cùng thời điểm này, ông Trương Văn Gộp – Chủ tịch Hội Nông dân xã Bảo Thuận (huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre) cho hay: Lâu nay diêm dân Ba Tri vẫn quen bán muối theo giạ (khoảng 50kg/giạ - PV) nên càng chịu thiệt thòi. Hiện tại giá muối tại ruộng chỉ khoảng 20.000 đồng/giạ, tương đương 400 đồng/kg.

Nhiều hộ ước tính: Giá thành sản xuất muối hiện cũng đã đạt con số trên 500 đồng/kg vì giá xăng dầu, vật liệu đều tăng; chưa kể chi phí khác như: Công cán, khấu hao tài sản, tiền thuê lao động, phí vận chuyển ra ghe... Với giá như hiện nay, sau hàng tháng trời đầu tư vào ruộng muối, trừ hết chi phí diêm dân có thể sẽ chịu lỗ khoảng 100 đồng/kg.

“Nhiều hộ bán muối không được, phải đổ tràn ra nền đất… mà chưa biết chừng nào mới gỡ lại công cán, vốn liếng” – ông Gộp cho biết.

Trước đó, ngày 9-3, tức chỉ vài ngày sau khi Bộ Công Thương công bố hạn ngạch nhập khẩu 260.000 tấn muối, ông Bùi Văn Vĩnh - Chủ nhiệm HTX Diêm nghiệp Long Hà (xã Điền Hải, huyện Đông Hải, Bạc Liêu) buồn bã: Giá muối thương lái mua tại ruộng diêm dân địa phương này đã tụt xuống mức thấp nhất trong vòng 5 năm qua: 450 đồng/kg. Diêm dân gần như trắng tay sau gần 4 tháng trời ròng rã đội nắng, dầm sương…”.

Không giấu được sự buồn bã, ông Nguyễn Thế Hê - Trưởng ấp Long Hà kiêm diêm dân hơn 20 năm tâm sự: Nếu trữ lại, tụi tui phải đầu tư làm chòi canh để che mưa, phòng sương gió… Chi phí sẽ tiếp tục đội lên từ 400.000 – 500.000 đồng/ha muối. Nhiều hộ làm mùa nào xào mùa nấy, thu hoạch hàng trăm tấn rồi mà vẫn đành chất đống ngoài đồng vì bán không được. Nợ cũ trả không xong, vốn cũng “đứt” luôn.

Tụt giá vì ai?

Trở lại sự kiện ngày 10-3, trước sức ép của dư luận và các cơ quan báo chí, Bộ Công Thương đã tổ chức cuộc họp báo về tình hình nhập khẩu muối và giá muối “tụt không phanh”.

Tại đây, lãnh đạo Bộ Công Thương có vẻ như muốn “đổ lỗi” cho ngành NN&PTNT và diêm dân chậm chạp và “yếu kém” về công nghệ, trình độ làm muối thấp hơn nước ngoài nên hạt muối Việt không đủ sức cạnh tranh (?).

Vị lãnh đạo này còn “đề nghị” Bộ NN&PTNT rằng: Cần xem lại “thực trạng yếu kém của nền nông nghiệp” mới hy vọng cạnh tranh lại với muối ngoại (?).

Đại diện Cục Chế biến Nông lâm sản và Nghề muối (Bộ NN&PTNT) lại cho rằng: Giá muối thấp là do vụ muối năm nay trúng lớn, sản lượng tăng gấp đôi… (?).Tức là vị này đang “đá quả bóng trách nhiệm” sang… diêm dân (vì làm quá nhiều muối – PV)!

Tìm hiểu thực hư vấn đề “tăng năng suất quá nóng” này, NTNN ghi nhận tại 3 vùng muối có diện tích và sản lượng lớn nhất khu vực Đông Nam bộ và ĐBSCL (gồm Bạc Liêu, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bến Tre). Tất cả ngành chức năng các địa phương và diêm dân đều khẳng định, năng suất muối có tăng vì thời tiết thuận lợi vào giữa vụ, nhưng cũng chỉ tăng ở mức 15% so năm 2009. Nơi năng suất tăng cao nhất là Bạc Liêu, hiện dự báo chỉ ở mức trên 20% so năm 2009.

Ông Nguyễn Văn Bảy (56 tuổi) - một diêm dân ở vùng muối Đông Hải (Bạc Liêu), thắc mắc: “Cái ông lãnh đạo nào nói giá muối giảm do sản lượng tụi tui làm tăng gấp đôi… kêu ổng xuống đây làm thử tui coi! Mỗi ha tăng thêm 1 tấn là mừng hết lớn rồi. Chưa kể, mới hồi tháng Giêng vừa qua diêm dân tụi này chịu một trận mưa trái mùa mất sạch hàng tỷ đồng… nhiều hộ không giảm đã mừng, làm gì mà tăng?!”.