Hãy thương lấy khớp

Tập thể dục thể thao quá sức vào cuối tuần cũng dễ khiến mắc bệnh khớp

Nghịch lý hơn nữa là thuốc trị đau khớp không thiếu nhưng số bệnh nhân vẫn tăng đều đều!

Cẩn tắc vô áy náy

Chuyện gì cũng có lý do. Không kể trường hợp xui xẻo vì chấn thương, ngay cả cho dù bệnh thuộc hệ vận động phần nào do ảnh hưởng của yếu tố di truyền, khớp không vô cớ bỗng thoái hóa hay biến dạng. Trong đa số trường hợp, khớp sở dĩ nhanh chân về hưu là nhờ sự tiếp tay của chính gia chủ qua nếp sinh hoạt bạc bẽo vô cùng với khớp. Với cách đối xử như thế khớp nếu còn giữ được cấu trúc khỏe mạnh và chức năng trơn tru mới là chuyện lạ!

Ít ai ngờ là thầy thuốc ngành y học cổ truyền ở Quảng Châu (Trung Quốc), nơi nổi tiếng về nhiều phương pháp điều trị trật đả chấn thương với rượu thuốc, cao dán… từ lâu không ngừng khuyến cáo về những yếu tố tiếp tay cho bệnh khớp như: Tình trạng béo phì gây áp lực không ngừng trên khớp, nhất là khớp háng, gối, thắt lưng và bàn chân. Thói quen thiếu vận động khiến các cơ quanh khớp nhão nhoẹt. Các bắp thịt này lại có nhiệm vụ quan trọng là bao bọc khớp để đầu xương nhờ đó tránh được va chạm thô bạo trong lúc khớp cử động. Sụn khớp nhờ đó đỡ mòn. Người bệnh không giữ đúng tư thế, nhất là ngồi không ngay nên đốt sống cổ, đốt sống thắt lưng, khớp gối và khớp háng dễ bị biến dạng.

Vận động thái quá và liên tục, thay vì nghỉ ngơi đúng lúc khiến chấn thương phần mềm có cơ bộc phát. Không ngưng vận động ngay khi ghi nhận cảm giác đau. Trái lại, vì cắn răng lướt tới nên khớp dễ bị chấn thương nghiêm trọng.

Với giới nhân viên văn phòng, ngồi yên như tạc tượng trong lúc làm việc sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tình trạng mỏi cơ cũng như cứng khớp. Một trường hợp lợi bất cập hại là tình trạng tham gia thể dục thể thao thái quá trong giờ nghỉ, nhất là cuối tuần làm cho cơ thể đã quá mỏi mệt lại thêm áp lực trên khớp nên dễ bị chấn thương.

Hai lý do thường gặp khiến khớp lãnh đủ một cách oan uổng là người bệnh không mang trang phục bảo hộ, đặc biệt là để che chở đầu và cổ tay, nhất là khi đã có lần bị chấn thương hoặc cố gắng một mình làm việc nặng thay vì nhờ người chia sẻ gánh nặng.

Bệnh nào cũng có thể phòng ngừa

Đáng tiếc vì có thể phòng ngừa bệnh khớp nếu chủ động áp dụng các hoạt chất sinh học lúc khớp còn khỏe, như glucosamine để cung cấp chất kiến tạo cơ bản cho sụn khớp; chondroitin và acid hyaluronic để giúp khớp bền vững trước áp lực khi vận động nhờ tác dụng không ngừng cải thiện mô liên kết.

Hoạt chất kháng viêm trong cây thuốc thuộc nhóm khu phong trừ thấp như ngưu tất, bồ công anh, đỗ trọng… Sợi keo collagen từ mô động vật để khớp không mất tính dẻo dai, chẳng hạn với collagen trong thịt gà vì vừa có cấu trúc dễ được cơ thể dung nạp, vừa có tác dụng thiết thực trong tiến trình phục hồi mô sụn.

Người bệnh cũng cần bổ sung sinh tố E thiên nhiên loại tổng hợp các dạng alpha, beta, delta, gamma, như trong dầu gấc, để qua đó ngăn chặn phản ứng thoái hóa khớp nhờ tác dụng kháng oxy-hóa. Thêm vào đó, omega-3, cụ thể là phức hợp ALS, EPA và DHA, như thành phần trong cá basa, với công năng “nhiều trong 1” vừa ngừa thấp khớp, vừa ngăn cứng khớp, vừa bảo vệ sụn khớp lại thêm chống loãng xương.

Không có khớp nào bỗng nhiên sinh bệnh. Biết là máy chạy nhiều nhiều khó tránh mau mòn, nhưng máy hư sớm hay bền lâu còn tùy người dùng máy có nằm lòng cách bảo quản hay chỉ quen thói qua sông quên đò để rồi có vay có trả, tất nhiên với lãi suất thường khi rất đắt.

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng