Vỏ cây may áo

Đồng bào Cơtu mặc trang phục bằng vỏ cây dự lễ hội.

Già làng Cơlâu Blao (62 tuổi), ở thôn Voòng, xã Tr'hy Tây Giang, Quảng Nam được cha truyền dạy cách làm áo bằng vỏ cây - một loại y phục đặc sắc của người Cơtu.

Để làm một chiếc áo bằng vỏ cây, đầu tiên phải vào rừng bóc vỏ cây. Người Cơtu thường lấy vỏ của các loại cây Tr'rang, T'coóng, T,dúir, Amướt, Hơjoong, mít rừng để làm áo quần. Họ không đốn hạ cả cây, mà dùng rựa khứa quanh thân cây hai vòng tròn trên và dưới rồi lột lấy vỏ. Sau đó, lấy cây hoặc đá đập dập cho vỏ mềm ra.

Đối với cây có mủ, khi mang về, ở nhà nấu sẵn một thùng nước có các lá thơm như lá quế, cây sả, củ riềng núi… để sau này mặc áo sẽ thơm và chống côn trùng cắn. Vỏ cây ngâm trong nước này 10 ngày cho ra hết mủ, rồi đem phơi sương, phơi nắng nhiều ngày đêm. Phơi xong, cất miếng vỏ cây "thành phẩm" vào nơi khô ráo, sạch sẽ và bắt đầu khâu áo. Quần áo làm bằng vỏ cây thường có màu ngà hoặc màu vàng rơm.

Thông thường, áo vỏ cây may theo kiểu cổ tròn, không có tay. Chỉ khâu áo làm bằng sợi mây rừng vót rất mảnh mai, hoặc dùng vỏ cây Bhơ nương. Toàn bộ chiếc áo chỉ có hai đường khâu kín đáo ở hai bên nách. Mặt trong áo được mài nhẵn, mặt ngoài sần sùi. Có loại áo bằng vỏ cây dùng cho mùa đông, có loại dùng cho mùa hè. Ngoài ra, còn có loại áo dày để chống lại nanh vuốt thú dữ, tên độc của đối phương. Ngoài ra, những tấm khố bằng vỏ cây cũng được già làng Cơlâu Blao dệt bằng vỏ cây rừng trông mềm mại như tấm vải xô dày.

Già làng Alăng Avel (79 tuổi), ở thôn Tà Làng, xã Bhalêê, cho biết: "Ngày xưa, những người mặc y phục bằng vỏ cây đều thuộc tầng lớp quý tộc trong làng. Ngày nay, bộ đồ bằng vỏ cây bà con chỉ mặc khi làng có lễ hội. Ngoài may y phục, vỏ cây còn được đồng bào làm chăn, chiếu bằng cách dùng dây kết thành tấm lớn hơn. Đôi khi người ta trang trí thêm hoa cho đẹp.

Đồng bào Cơtu xem áo bằng vỏ cây là niềm tự hào của dân tộc mình. Giờ đây, còn rất ít người Cơtu biết làm áo bằng vỏ cây. Vào các dịp lễ tết, già làng, nam nữ thanh niên mặc những tấm áo vỏ cây múa điệu Tung tung - Za zá truyền thống. Hiện nay, mỗi áo vỏ cây có giá từ 100.000-500.000 đồng.

Quốc Kỳ