Đối mặt lâm tặc
Ngày 6.6, chúng tôi có mặt tại địa bàn xã Ia Khai khi mặt trời mới lên quá con sào. Đường đất sau một đêm mưa trở nên nhão nhoẹt. Bến sông vắng lặng, chỉ có mấy kẻ làm nhiệm vụ cảnh giới cho lâm tặc vẫn đang lảng vảng. Tuy nhiên, tại khu vực tập kết, chúng tôi quan sát thấy gỗ nằm la liệt cả trên bờ lẫn dưới nước.
Hàng chục phách gỗ được xẻ vuông vức dài từ 2,5-4m. Theo phản ánh của người dân địa phương, điểm tập kết này đã hoạt động chừng 1 năm nhưng rầm rộ nhất là khoảng 4 tháng nay. Ngày khô ráo khoảng 6 xe, mỗi xe chở từ 5-7m3. Ngày mưa cũng phải có từ 3-4 xe… Tại điểm tập kết, để xe chở gỗ được dễ dàng, đầu nậu thuê xe gạt và xe lu mở đường đến tận bến sông. Tại bến, chúng có một đội quân cửu vạn hung hãn dựng trại tại chỗ để bốc vác gỗ khi xe vào ăn hàng.
Vừa lúc đó, chúng tôi nhận được nguồn tin cho hay, có một nhóm khoảng 5 người đi thuyền máy vừa tập kết gỗ về bến làng Tung và đang chuẩn bị bốc gỗ. Chúng tôi đã đến gặp ông Huỳnh Quang Thái - Chủ tịch UBND huyện Ia Grai để cung cấp các bằng chứng đã thu thập được và đề nghị ông này tổ chức lực lượng vây bắt lâm tặc.
Thế nhưng khi đoàn liên ngành đến bãi tập kết, toàn bộ số gỗ đã “bốc hơi”, chẳng hề còn bất kỳ dấu vết nào ngoại trừ nước sông hơi vẩn đục và ngoài xa vẫn có một lóng gỗ đang trôi lập lờ. Nghi ngờ gỗ vẫn đang được giấu ở gần đây, trong khi lực lượng kiểm lâm bình chân như vại, chúng tôi đã lặn xuống sông để kiểm tra.
Tại đây, hàng chục lóng gỗ đã được giấu sâu dưới mặt nước… Lúc này trời gần tối, chúng tôi đang tính quay về thì bất ngờ khoảng 20 tên lâm tặc đi trên một chiếc xe Ford Transit loại bán tải BKS 81C-03550 trờ tới bến. Một tên to tiếng đòi “xử” chúng tôi: “Nhà báo mà ngon à? Tao chặt đầu thằng chụp hình, giết thằng lặn tìm gỗ”.
Rồi một đống ống tuýp cùng mã tấu được quẳng xuống đất. Khi chúng tôi lên xe, một tên còn cố len theo để giằng máy ảnh. Nghe tiếng chúng tôi kêu cứu, Hạt Phó hạt Kiểm lâm huyện Ia Grai Nguyễn Văn Cang và một kiểm lâm viên tại trạm kiểm soát được tăng cường chạy tới hỗ trợ thì tên này mới chịu xuống xe.
Thấy tình hình quá phức tạp, chúng tôi đề nghị huyện chi viện lực lượng. Phó Chủ tịch UBND huyện Ia Grai Phan Trung Tường đến hiện trường và đề nghị chủ tịch huyện cử ngay lực lượng công an đến hỗ trợ. Thế nhưng từ 19 giờ đến gần 22 giờ, vẫn không thấy lực lượng công an huyện xuất hiện, chỉ có vài công an xã... 22 giờ 10 phút, ông Tường chỉ đạo tăng cường lực lượng công an xã, kiểm lâm bảo vệ hiện trường, một số khác quay về chuẩn bị cho việc trục vớt gỗ, xử lý các phương tiện vi phạm…
Sáng 7.6, khi chúng tôi quay lại, gỗ do lực lượng kiểm lâm vớt lên chỉ được 8 súc. Chất vấn vì sao số lượng gỗ quá ít so với những gì PV ghi nhận được, ông Cang nói rằng số lượng chỉ có thế. Bức xúc vì kiểu làm việc thiếu trách nhiệm, chúng tôi lội xuống kiểm tra thì thấy hàng loạt gỗ vẫn còn nằm y nguyên dưới lòng hồ. Ông Cang đổ lỗi cho kiểm lâm viên không biết bơi, lặn…
Tình hình bảo vệ rừng rất tốt (?)
Ngay khi phát hiện vụ việc, chúng tôi trở lại thị trấn Ia Khai (Ia Grai) để làm việc với cơ quan chức năng. Hạt Phó hạt Kiểm lâm huyện Ia Grai Nguyễn Văn Cang đã quả quyết với chúng tôi tình hình quản lý bảo vệ rừng trên địa bàn tương đối ổn, không có các vụ lớn xảy ra. Từ đầu năm đến giờ chỉ có vài vụ lẻ tẻ không đáng kể.
Bằng chứng mà ông Cang đưa ra là bản báo cáo tình hình quản lý bảo vệ rừng trên địa bàn từ 20.4-20.5. Nội dung báo cáo chỉ là: Các ngành liên quan phát hiện 4 vụ, tạm giữ hơn hơn 6m3 gỗ nhóm III-V. Xử lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính 4 vụ, tịch thu 10,5m3 gỗ, 2 xe Toyota… Nhóm PV tiếp tục đến gặp ông Nguyễn Trường Hải-Trưởng BQL Rừng phòng hộ Bắc Ia Grai.
Ông Hải quả quyết rằng tình hình quản lý bảo vệ rừng tương đối tốt, chỉ có vài vụ phá rừng làm nương rẫy nhưng đã được phát hiện và xử lý. Khi chúng tôi chất vấn về tình trạng khai thác, vận chuyển gỗ trái phép trên địa bàn xã Ia Khai thuộc địa phận quản lý của đơn vị thì ông này khăng khăng bảo không hề có chuyện đó( ?).
Trục vớt 40 phách gỗ lậu
Ngày 10.6, ông Nguyễn Văn Cang- Hạt Phó hạt Kiểm lâm huyện Ia Grai cho biết, tổng số gỗ trục vớt được tại bến làng Tung là 40 phách, tương đương hơn 16m3. Cũng theo ông Cang, số lượng gỗ trên chưa đủ để khởi tố vụ án (quy định là 20m3). Đơn vị đã làm báo cáo gửi lên UBND huyện Ia Grai và Chi cục Kiểm lâm tỉnh Gia Lai. Ông Nguyễn Nhĩ- Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Gia Lai cho biết chưa nhận được báo cáo của cấp dưới. Theo báo cáo miệng thì chưa xác định được gỗ dưới lòng sông đã hết hay vẫn còn. Bởi đây là vùng ranh giới giữa tỉnh Gia Lai và tỉnh Kon Tum nên nếu tiến hành thăm dò, trục vớt thì phải xin chủ trương của UBND tỉnh Gia Lai và sự phối hợp của UBND tỉnh Kon Tum.
Quốc Dinh