Nhà nước không công nhận việc tìm hài cốt liệt sỹ bằng ngoại cảm

Ông Đỗ Mạnh Hùng nói:

- Không phải đến bây giờ mới có thông tin về việc người dân tìm đến nhờ nhà ngoại cảm để tìm mộ liệt sỹ nhưng về không đúng. Ủy ban chúng tôi có nhiệm vụ phụ trách chính sách người có công, hiện đang có một số vấn đề phải tiếp tục đầu tư quan tâm giải quyết mà dư luận đặc biệt quan tâm là việc tìm kiếm cất bốc hài cốt liệt sỹ.

Theo con số báo cáo của Bộ LĐTBXH, hiện còn khoảng 300.000 liệt sỹ chưa tìm thấy hài cốt và hơn 200.000 liệt sỹ tuy đã có mộ trong nghĩa trang nhưng chưa xác định được danh tính, cộng lại là trên 500.000 người, chiếm gần ½ số liệt sỹ của ta qua 2 cuộc kháng chiến.

Chính vì thế, trong Nghị quyết 494 của Uỷ ban Thường vụ QH đã giao Chính phủ triển khai thực hiện 2 đề án: Tìm kiếm quy tập mộ hài cốt liệt sỹ và xác định danh tính liệt sỹ vô danh. 2 đề án được Bộ Quốc phòng và Bộ LĐ triển khai thực hiện.

Tuy nhiên, việc thực hiện phải nói rất khó khăn vì điều kiện chiến tranh hết sức ác liệt, việc lưu giữ thông tin liệt sỹ không đảm bảo đầy đủ. Cũng có nhiều liệt sỹ hi sinh trên biển hay trong những trận oanh tạc bằng máy bay, bom đạn của địch nên rất khó để tìm kiếm. Chúng ta chủ trương cố gắng thực hiện việc này với mức cao nhất.

Bộ LĐTBXH có chủ trương không công nhận những hài cốt tìm được bằng con đường như vậy. Để đảm bảo tính pháp lý, có mở ra khả năng gia đình và cơ quan chức năng phối hợp để làm giám định ADN, nếu chính xác thì sẽ tổ chức nghi lễ chu đáo để quy tập hài cốt vào nghĩa trang liệt sỹ.

Trong quá trình đó cũng có hiện tượng lợi dụng khả năng đặc biệt hay gọi là ngoại cảm để tìm kiếm hài cốt liệt sỹ. Chúng tôi cũng được báo cáo nhiều trường hợp tìm kiếm hài cốt liệt sỹ bằng ngoại cảm, gia đình có tổ chức đưa về quê nhà và yêu cầu chính quyền địa phương tổ chức nghi lễ làm địa phương cũng lúng túng.

Một số trường hợp đã đồng ý với gia đình, địa phương đứng ra làm nghi lễ để đưa vào nghĩa trang liệt sỹ nhưng sau đó 1 thời gian bằng con đường chính thức của chúng ta lại tìm được hài cốt liệt sỹ đó ở nơi khác với đầy đủ căn cứ xác minh. Trong những trường hợp này rất khó xử với chính quyền địa phương.

Như vậy có thể nói việc lợi dụng hoạt động tìm kiếm hài cốt liệt sỹ bằng ngoại cảm như xưa nay đã có thông tin, thậm chí có trường hợp có tính chất lừa đảo là có. Theo tôi các cơ quan chức năng cần làm rõ tính chất mức độ vi phạm của từng trường hợp này và có hướng xử lý nghiêm minh. Mặt khác cũng phải thông tin tuyên truyền đầy đủ để dư luận xã hội có thể hiểu được.

Dĩ nhiên ai cũng có sự chia sẻ với những gia đình có sự mất mát hi sinh trong kháng chiến và cũng đều mong muốn gia đình tìm được người thân của mình hoặc ít nhất có thông tin về việc con em hi sinh như nào. Tuy nhiên cũng phải cảnh báo hiện tượng những người lợi dụng việc đó để kiếm lợi một cách phi pháp và phi nhân tính.

Thực tế việc nhiều gia đình nhờ đến các nhà ngoại cảm đi tìm hài cốt người thân rất phổ biến. Nếu chỉ dừng lại ở việc không công nhận mà không có biện pháp quản lý thì vẫn sẽ thêm nhiều gia đình nữa tốn sức, tiêu hao tiền bạc rất lớn cho việc này chỉ để thu về đồ giả?

- Trên thực tế nhiều địa phương cũng rất lúng túng vì việc đi tìm kiếm hài cốt người thân hi sinh trong cuộc chiến đều xuất phát từ tình cảm, yêu cầu rất chính đáng của mỗi gia đình. Nhưng nhiều gia đình làm tự phát, khi đến các địa phương mà có thông tin là người thân của mình đã chiến đấu và hi sinh tại đó cũng tạo nên sức ép cho địa phương.

Nhiều địa phương nói từ chối thì khó nhưng hỗ trợ giúp đỡ cũng thiếu cơ sở, thôi thì cứ vì tình người để làm tròn trách nhiệm của mình. Tôi nghĩ thời gian tới phải có quy định chặt chẽ hơn về việc này. Đặc biệt, cũng cần có thông tin tuyên truyền để người dân hiểu ủng hộ. Nhà nước đã có chính sách, chủ trương và cũng nỗ lực ở mức cao nhất để từng bước giải quyết vấn đề này. Đây cũng là 1 món nợ về tình cảm, tâm linh của những người đang sống với những người đã hi sinh.

Thực tế, có những nhà ngoại cảm được cho là có tên tuổi nhiều cơ quan nhà nước như các đoàn quy tập của Bộ Quốc phòng, nhiều doanh nghiệp, cá nhân bỏ tiền ra tổ chức việc này như một hoạt động xã hội từ thiện để tri ân. Ông đánh giá về vấn đề này thế nào?

- Bây giờ mà nói đánh giá một cách đầy đủ thì cũng khó và tôi nghĩ các cơ quan chức năng cũng cần có sự vào cuộc để trên cơ sở thực tế, cơ sở khoa học có thông tin chính xác về vấn đề này. Theo tôi đã có hiện tượng lợi dụng để kiếm lời phi pháp, phi đạo đức mà đã xác định được việc này có tính chất không thật, thậm chí dàn dựng, lừa đảo thì phải nghiêm trị.

Nhưng thực tế những hoạt động này diễn ra rất công khai, có hẳn những tổ chức tập hợp những nhà ngoại cảm này khiến người dân càng tin và trông đợi như một cơ sở hi vọng duy nhất sau nhiều nỗ lực không thành?

- Tôi cho rằng ngay lập tức các cơ quan chức năng phải vào cuộc để xác minh làm rõ xem quá trình cấp phép, kiểm tra thanh tra, kết quả hoạt động thực sự của những tổ chức này như nào thì mới kết luận được.

Bộ LĐTBXH hay Uỷ ban về các vấn đề xã hội có con số thống kê chính xác tỷ lệ hài cốt liệt sỹ tìm thấy thông qua các nhà ngoại cảm hay chưa, thưa ông?

- Nhà nước đã có chủ trương không thừa nhận việc tìm hài cốt liệt sỹ bằng con đường này nên cũng không có con số thống kê cụ thể.

- Xin cảm ơn ông!