Từ Ngô Bảo Châu đến chuyện một đàn em của Châu

Đó là Nguyễn Ngọc Trung, học sinh chuyên Toán Trường THPT chuyên Hùng Vương (Phú Thọ) vừa giành huy chương vàng duy nhất cho đoàn học sinh Việt Nam tại kỳ thi Olympic Toán quốc tế lần thứ 51 tổ chức ở Kazakhstan. Trung sinh ra trong một gia đình nghèo ở huyện Lâm Thao, bố làm thợ mộc, mẹ là công nhân.

Cảnh nhà khó khăn, đồng tiền kiếm được vô cùng vất vả, nhưng từ khả năng thiên bẩm, Trung đã say mê Toán học, thích học Toán, giải Toán, và từ những bài Toán ở trường đến những bài toán ở các kỳ thi quốc gia và quốc tế, Trung đã bước đầu khẳng định mình ở ý chí vượt lên hoàn cảnh sống và theo đuổi niềm ham mê của mình.

Nguyễn Ngọc Trung sắp bước vào cổng trường đại học. Em vui mừng và hăm hở. Nhưng em cũng băn khoăn, lo lắng. Nhà nghèo, 4 năm học đại học, chỉ học cho tròn chương trình thôi cũng đã rất tốn kém, nói gì đến chuyện dốc hết mình cho Toán học như một định hướng sáng tạo cuộc đời. Em mơ tới một Giải Fields.

Ai học Toán mà không nghĩ tới giải thưởng này như một sự khẳng định tài năng và cống hiến của cá nhân cho một môn khoa học hàng đầu. Nhưng Trung đã thổ lộ là không chắc có đủ điều kiện vật chất để vươn tới đỉnh cao đó.

Trong niềm hân hoan mừng vui cùng Ngô Bảo Châu, đã có những ý kiến cất lên về việc trọng dụng và đãi ngộ nhân tài, thậm chí là thiên tài, của nước Việt hôm nay và ngày sau. Nhưng trước hết là yêu cầu giải “bài toán” nuôi dưỡng nhân tài.

Và trường hợp cụ thể đầu tiên là Nguyễn Ngọc Trung: Làm sao giúp em không phải hao tổn chất xám trí tuệ cho việc sống qua ngày, lo ăn từng bữa, lo tiền đóng các khoản chi... để được tập trung cao nhất cho việc học tập và suy tư Toán học. Đầu tư tương lai đất nước từ các nhân tài - đó là bài toán lớn đặt ra cho nhà nước, cho xã hội, cho doanh nghiệp.

Ngô Bảo Châu đã có ý định thành lập một quỹ hỗ trợ Toán học mang tên mình để giúp các tài năng Toán học của nước nhà có điều kiện phát triển và vươn lên. Trong khi chờ quỹ đó ra đời và hoạt động, rất cần những việc làm thiết thực cho Nguyễn Ngọc Trung không phải vất vả, khó khăn mà nản chí trên con đường ước mơ chinh phục những đỉnh cao của trí tuệ loài người.

Từ Ngô Bảo Châu đến Nguyễn Ngọc Trung là từ vinh quang đến trách nhiệm, từ lời nói đến việc làm, từ tuyên ngôn đến hành động. Hãy bắt đầu chăm bón từ bây giờ để không hổ thẹn là người hái quả không trồng.

Phạm Xuân Nguyên