Vợ chồng luật sư Phan Anh- Hồng Chỉnh thời trẻ. |
Ông Phan Anh sinh năm 1911 tại làng Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Là một nhân sĩ cách mạng, sau cuộc Tổng tuyển cử ngày 6-1-1946, Luật sư Phan Anh được mời làm Bộ trưởng Quốc phòng trong thành phần Chính phủ Liên hiệp kháng chiến (thành lập ngày 2-3-1946)…
Nhậm chức Bộ trưởng, việc đầu tiên ông Phan Anh cùng các cộng sự làm là thống nhất các lực lượng vũ trang, đặc biệt đưa những lực lượng vũ trang của phe đối địch với cách mạng vào sự quản lý thống nhất của Chính phủ.
Ông và ông Tạ Quang Bửu (khi đó là Thứ trưởng Bộ Quốc phòng) đã kiến nghị với Chủ tịch Hồ Chí Minh, với tư cách là Chủ tịch nước ban hành những sắc lệnh về tổ chức quân đội, bổ nhiệm những người phụ trách. Ngày 13 - 10 - 1954, tại Sơn Tây, trong một cuộc họp Chính phủ trước khi về tiếp quản Thủ đô, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tặng phần thưởng cho một số cán bộ trong Chính phủ có thành tích xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
Riêng Tiến sĩ Phan Anh được Bác tặng chiếc đồng hồ Thụy Sĩ, hiệu Movado có hình Bác Hồ. Bác nói: “Với những đóng góp của chú trong cuộc kháng chiến chống Pháp, nhất là trong thời gian giữ chức Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, chú đã thực hiện tinh thần đoàn kết trong nước và quốc tế “dĩ bất biến, ứng vạn biến”.
Nêu cao chính nghĩa vì độc lập, tự do của Tổ quốc... chú xứng đáng được tặng phần thưởng này”. Từ đó, ông sử dụng và giữ gìn chiếc đồng hồ như một kỷ vật thiêng liêng trong suốt cuộc đời đi theo cách mạng. Năm 1985, chiếc đồng hồ bị hỏng, nhân chuyến công tác tại Thụy Sĩ, ông đã tìm đến tận nơi sản xuất ra chiếc đồng hồ để sửa chữa. Ông mất vào ngày 28 - 6 - 1990, khi trái tim ông ngừng đập, chiếc đồng hồ dừng nhằm lúc 1 giờ 15 phút.
Thế Hùng