Giá đắt cho việc bỏ quên nông dân

Nông dân trồng thuốc lá rất mong được hỗ trợ từ doanh nghiệp (ảnh minh họa)

Không hỗ trợ, giúp ND sản xuất

Theo ông Nguyễn Văn Ngàn - người phát ngôn Cục Thuế Đồng Nai, trong dự án thành lập, Công ty Bat-Vinataba (TP.Biên Hòa, Đồng Nai) đề nghị được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) quy định tại Nghị định 24 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Đầu tư nước ngoài, tức là công ty được miễn thuế TNDN trong 2 năm kể từ khi kinh doanh có lãi và giảm 50% thuế TNDN cho 3 năm tiếp theo với điều kiện: “Đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn” và đầu tư trực tiếp cho nông dân sản xuất để mua lại nguyên liệu thuốc lá.

Chưa hết, theo giấy phép số 2214 ngày 17-8-2001 của Bộ KH&ĐT cấp thì để được ưu đãi thuế TNND, Bat-Vinataba phải xây dựng và vận hành nhà máy chế biến thuốc lá sợi từ nguồn nguyên liệu trong nước và nhập khẩu, trong đó đảm bảo đến năm thứ 7 (kể từ ngày nhà máy đi vào sản xuất) sử dụng ít nhất 40% nguyên liệu từ nguồn thuốc lá trong nước; đào tạo, hỗ trợ và giúp đỡ nông dân VN trồng thuốc lá theo phương pháp hiện đại trên cơ sở hợp đồng ký kết giữa DN với hộ nông dân…

Tuy nhiên, Thanh tra Cục Thuế Đồng Nai đã phát hiện Bat-Vinataba không mua lại nguyên liệu thuốc lá trên cơ sở hợp đồng ký kết giữa DN với các hộ nông dân mà chủ yếu mua từ các công ty kinh doanh thuốc lá khác (trong khi nguồn nguyên liệu của các công ty này không hẳn là do nông dân VN sản xuất). Sản lượng mua nguyên liệu từ các công ty kinh doanh thuốc lá khác so với tổng nguyên liệu thuốc lá sử dụng hàng năm đạt rất thấp so với mục tiêu 40% theo giấy phép.

Năm 2008, giá trị mua trong nước của Bat-Vinataba chỉ đạt 126 tỷ/2.879 tỷ đồng, bằng 4,4%. Công ty cũng không trực tiếp đào tạo, hỗ trợ, giúp nông dân trồng thuốc lá theo phương pháp hiện đại (chỉ có năm 2008 chi ra 2,7 tỷ đồng thực hiện chương trình đào tạo cho kỹ thuật viên và nông dân). Các hỗ trợ khác đều mang tính gián tiếp thông qua các Công ty kinh doanh mua thuốc lá nguyên liệu. Từ đó Cục Thuế Đồng Nai kết luận: Bat-Vinataba không được hưởng ưu đãi thuế TNDN theo quy định tại Nghị định 24 cũng như giấy phép.

Chuyển giá khống

Từ tháng 1-2006 Bat-Vinataba có ký hợp đồng với Công ty Bat Marketing-Singapore (Bat MS) về cung cấp một số dịch vụ hỗ trợ, cụ thể như: Quản lý cấp loại, chất lượng và tính ổn định của nguyên liệu thuốc lá; kế hoạch nhu cầu và thay thế lá thuốc lá... Duy trì công thức pha trộn bao gồm cả việc quản lý và giám sát các công thức thuốc lá, gia liệu… Giá cả chi phí dịch vụ được thanh toán là: 0,25 USD/kg thuốc lá sợi để sản xuất các loại thuốc lá mang nhãn hiệu Bat trong 2 năm đầu và 0,50 USD/kg cho các năm tiếp theo.

Bat-Vinataba đã hạch toán chi phí này vào giá vốn hàng bán để giảm thu nhập chịu thuế TNDN trong 4 năm tổng cộng hơn 217 tỷ đồng. Nhưng công ty đã không cung cấp được các chứng từ thể hiện Bat-MS đã thực hiện các dịch vụ này. Đồng thời khoản chi phí này đã làm gia tăng thêm khoản chi cho nhà cung cấp nguyên liệu nước ngoài là Bat-MS ngoài giá bán nguyên liệu thuốc lá nhập khẩu.

Đây là khoản công ty cố tình chuyển thu nhập từ công ty chịu thuế suất cao sang công ty liên kết có thu nhập chịu thuế suất thấp ở nước ngoài, nên không thể chấp nhận là khoản chi phí hợp lý, hợp lệ để xác định thu nhập chịu thuế. Cục Thuế khẳng định, đây là hành vi chuyển giá khống.

Vì những sai phạm trên, Cục Thuế Đồng Nai đã ra quyết định truy thu thuế trong 3 năm, từ năm 2006 – 2008 số tiền hơn 264 tỷ đồng và phạt hành chính gần 92 tỷ đồng với Bat-Vinataba.

Thùy Trang