“Bóng ma” anh túc ở Tà Tổng

Khó xử lý đối tượng trồng

Xã Tà Tổng có diện tích tự nhiên rộng nhất địa bàn huyện Mường Tè với gần 55,5 nghìn ha. Do địa hình toàn núi cao hiểm trở nên dân cư thưa thớt, chỉ có 709 hộ dân, trong đó dân tộc Mông chiếm trên 94%, dân tộc Hà Nhì chiếm 5%, còn lại là người Kinh và Mường.

Ông Sùng A Chứ - Bí thư kiêm Chủ tịch xã Tà Tổng cho hay: “So với những năm trước 2011, tỷ lệ trồng cây thuốc phiện trên địa bàn xã đã giảm nhiều nhưng tình trạng gieo trồng cây thuốc phiện vẫn tồn tại. Năm nào cũng vậy, 1 năm 2 lần xã cùng các cơ quan chức năng huyện tổ chức triệt phá, khi dân vừa gieo hạt lên mầm và một lần nữa khi những cây còn sót lại tới mùa ra hoa”.


Qua 2 đợt triệt phá sau Tết Nguyên đán vừa qua, xã Tà Tổng đã phá nhổ được 55.000m2 cây thuốc phiện. Thế nhưng, theo ông Sùng A Chứ, rất khó để xử lý triệt để. “Những nương thuốc phiện được trồng ở những nơi rất xa xôi, hẻo lánh. Có những đám nương phải đi bộ đến 2 ngày trong rừng mới đến được. Lúc chính quyền phát hiện ra cũng không biết là của ai trồng, cũng chẳng biết cây thuốc phiện mọc trên đất nhà ai. Chúng tôi chỉ biết phun thuốc diệt cỏ, rồi đốt. Số còn lại bị bắt quả tang đa phần là những người nghiện rất nặng, lại cao tuổi, sức khỏe yếu, vì vậy nếu bắt, không có thuốc thì chỉ 2 ngày là họ sẽ không chịu nổi” - ông Chứ giãi bày.

Trong khi đó quy định về xử lý hành vi trồng cây thuốc phiện chưa đủ sức răn đe. Theo quy định của Bộ luật Hình sự, để xử lý về mặt hình sự đối với người trồng cây thuốc phiện thì người đó phải được giáo dục nhiều lần, đã được tạo điều kiện để ổn định cuộc sống và đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà vẫn còn vi phạm. Để làm được điều này trong điều kiện địa bàn rộng lớn, địa hình đồi núi hiểm trở như Tà Tổng, quả là một vấn đề không dễ.

Cai rồi lại tái nghiện

Tại Tà Tổng, số người nghiện chiếm tỷ lệ khá cao với 206 đối tượng. Ông Chứ cho biết: “Do quá trình lịch sử để lại, số người nghiện trên địa bàn xã khá cao, chủ yếu là người già. Từ năm 2011 – 2013, xã Tà Tổng đã tổ chức nhiều đợt cai nghiện tập trung cho các đối tượng nghiện, nhưng cứ cai xong về nhà có người khác hút là họ không giữ được, lại tái nghiện”.

Theo ông Sùng A Chứ, để xóa sổ cây thuốc phiện vĩnh viễn, một mặt phải vận động, tuyên truyền bà con không tái trồng cây thuốc phiện, mặt khác là phải chuyển đổi cơ cấu sản xuất, nâng cao năng suất bằng cách áp dụng các giống lúa lai”.

Ông Vàng Suông Lìn - Trưởng bản Cô Lô Hồ bảo: “Bản có nhiều người nghiện nhưng chỉ nắm được một số hộ. Vì họ dựng lán ở trong rừng, rất ít khi về nhà. Ở nhà chủ yếu là những người già, những người nghiện từ ngày xưa”. Ông Mùa A Dơ ở bản Cô Lô Hồ chưa đến 60 tuổi nhưng người khô quắt lại, già khọm.

Ông đã nghiện thuốc phiện được 30 năm. Ba đứa con trai của ông đều bị nghiện thuốc phiện theo bố và đều bỏ đi mất tích, chỉ còn con dâu và mấy đứa trẻ nheo nhóc ở nhà. Ngày ngày, ông Dơ đi xin quanh bản những sái thuốc phiện người ta hút xong bỏ đi để về hút lại. Ông bảo: “Nghiện thuốc phiện khổ lắm, giờ già rồi không làm được nữa nên không có thuốc hút. Tôi cũng bảo mấy đứa con là phải đi cai thuốc rồi đấy nhưng chúng nó cứ bảo từ từ rồi mãi chả cai được. Nhà không có ruộng, giờ đứa con dâu nó làm được cái gì thì ăn cái đấy thôi”.

Theo ông Sùng A Chứ, để tránh sự truy quét của cơ quan chức năng, nhiều con nghiện đã lánh hẳn vào rừng sâu dựng lán sống, rồi trồng cây thuốc phiện để hút. Khi lực lượng tìm đến thì họ lại lẩn trốn vào sâu hơn nữa. Đi đến đâu, gieo hạt thuốc phiện đến đó, cứ thế họ gần như sống tách biệt với bản làng.