Kỹ nghệ tiễn cò về... miền cổ tích

Kỹ nghệ bắt cò

Chợ Hoàn Lão (Bố Trạch, Quảng Bình) bày bán công khai mặt hàng tươi sống mà dân nhậu rất thích đó là cò. Hằng năm từ tháng 7 đến tháng 10 (âm lịch), chợ Hoàn Lão mỗi ngày bán ra hàng trăm con cò. 

Những chú cò xấu số chuẩn bị bán cho một người khách qua đường làm mồi nhậu

Một phụ nữ ở đây cho biết chị đã bán cò được 3 năm nay, mỗi năm 3 tháng. Nguồn cò chị lấy ở những người làm nghề bẫy trên cánh đồng các xã Trung Trạch, Đồng Trạch, Đại Trạch, Bắc Trạch, Thanh Trạch… với giá 20.000đồng/ con, bán lại 23.000 đồng đến 25.000 đồng/con.

"Được cái, loại hàng này có bao nhiêu bán hết bấy nhiêu nên tui cũng kiếm ăn được. Ngày trước chim cò còn nhiều, chỉ cần vài mối hàng là tui đã đủ hàng bán rồi, nhưng bây giờ tui phải đặt 4 đến 5 mối mới có hàng bán." - Người phụ nữ hồn nhiên kể.

Lần theo câu chuyện của người phụ nữ bán cò ở chợ Hoàn Lão, tôi tìm đường ra những cánh đồng. Mới hơn 9 giờ sáng, nhóm 3 người ở xã Trung Trạch đã bẫy được gần 20 con cò và mụ thợm. Bụi tre to đầu đường dẫn ra ruộng được nhóm chọn làm "đại bản doanh", ngồi dưới bóng tre vừa mát nhưng cũng để che mắt cò. Bao nhiêu chiến lợi phẩm thu được họ giấu vào gốc tre sát mép nước cho cò mát và không bị chết nắng.

Cách bắt cò cũng thật công phu. Họ làm những con cò giả cắm thành đám trên ruộng theo mật độ thích hợp rồi cắm những que tre quệt đầy keo xen giữa các con cò giả. Nó như lớp chông tàng hình tua tủa dựng đứng. Khi lũ cò bay trên trời thấy có nhiều "bạn" ở dưới mà chao xuống nhập đàn thì đôi cánh của nó sẽ dính ngay vào lớp keo dẻo quẹo đó mà không thể bay được nữa.

Sau khi bắt được cò, những người thợ bẫy lập tức dùng chính lông cánh con cò khâu mắt chúng lại nhốt vào lồng vì sợ cò mổ mắt nhau. Theo những người bẫy cò, việc sử dụng keo để bẫy cò đã có "truyền thống" ở vùng này, một số người tự hào là nghề gia truyền.

Keo được làm khá công phu. Đầu tiên phải lên rừng lấy vỏ một thứ cây mang về giã nhỏ rồi chưng cất với nước cho đặc sệt làm sao để keo vừa dầm mưa, dầm nắng mà không mất độ dính thì mới đảm bảo chất lượng.

Một người tên Đáng ra vẻ thận trọng khi nói về bí quyết săn cò: "Phải đoán xem hôm nay gió hướng nào thì sẽ cắm cò mồi như đang đứng ăn theo hướng đó và với mật độ vừa phải, không dày không thưa, nhất là phải chú ý cắm que tre dính keo chĩa theo hướng cò sẽ sà xuống. Cũng không nên cắm que dày vì cò sẽ dễ nhận ra".

Tiễn cò về... miền cổ tích 

Bẫy cò được mồi bằng những con cò bằng xốp và rừng chông keo dính

Đi dọc theo Quốc lộ 1A, qua cánh đồng các xã Đại Trạch, Trung Trạch, Đồng Trạch, Bắc Trạch... mùa này khó có thể đếm hết những "tổ" bẫy cò.

Cũng khó cho lực lượng kiểm lâm vì giữa đồng không mông quạnh, hễ thấy người mặc áo quần kiểm lâm xuất hiện thì họ đã bỏ chạy. Tịch thu dụng cụ bẫy thì làm không xuể, mà những thứ rẻ tiền đó, thu rồi họ sắm lại và lại hành nghề như cũ

Ông Phạm Văn Tân - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Bố Trạch

Cò mồi ken dày, mới đếm sơ qua đã gần 50 đám, bình quân mỗi đám trên dưới 100 con mà nhân lên sẽ thấy cò mồi trắng cánh đồng nhỏ. 

Mua một lon keo của mấy người từ Ba Đồn vào bán mất 30.000 đồng, mua xốp cho làm con cò giả hết 100.000 đồng nữa là họ có thể hành nghề được.

Trao đổi với PV NTNN, ông Phạm Văn Tân - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Bố Trạch - cho biết, từ năm 2009, trước tình trạng bẫy cò tràn lan, hạt đã tham mưu cho Chi cục Kiểm lâm Quảng Bình ra văn bản, phối hợp với chính quyền địa phương các xã cấm đánh bắt đàn cò. Tuy nhiên tình hình đến nay vẫn không cải thiện được.

Phan Phương