Làng tái định cư “3 thiếu”

Giữa năm 2008, UBND tỉnh Gia Lai phê duyệt dự án tái định cư, di dời gần 100 hộ với hơn 400 khẩu người dân tộc J'rai từ làng Kênh Chông, xã Ia Blứ, huyện Chư Pưh về ổn định cuộc sống tại thôn 5, xã Ia Le, thuộc huyện Chư Pưh với tổng kinh phí hơn 6,1 tỷ đồng.

Nước sinh hoạt không dùng được, bà con đào hố ven suối để lấy nước ăn.

Thiếu đất, thiếu nước...

Ông Ama Krôn, một người dân trong thôn cho biết: Khi vận động bà con ra tái định cư, chính quyền địa phương hứa là sẽ có đầy đủ điều kiện để phát triển kinh tế - xã hội, nhưng đã 3 năm rồi bà con vẫn chưa thể ổn định được vì thiếu thốn đủ thứ.

Nói là hỗ trợ lương thực 6 tháng đầu nhưng mỗi hộ chỉ nhận được 2 bao gạo. Chính quyền hứa hỗ trợ kinh phí để bà con tổ chức ăn mừng làng mới theo phong tục của người J'rai nhưng cũng chưa thấy. Hồi mới ra ở, bà con cuốc đất quanh nhà phát hiện nhiều bom mìn, báo chính quyền, cơ quan quân sự tổ chức rà phá, thu gom được rất nhiều. Từ đó, dân làng không ai dám canh tác tại những diện tích chưa được rà phá bom mìn.

Hệ thống giao thông chỉ là đường đất nên sau hai mùa mưa bị xói mòn thành những hào sâu, ổ voi, việc đi lại của dân hết sức khó khăn. Làng có hệ thống nước sinh hoạt nhưng không dùng nấu ăn được vì bị nhiễm phèn quá nặng. Điện lưới quốc gia đã có nhưng chưa đáp ứng đủ nhu cầu của dân. Khu tái định cư được đặt trên vùng sỏi đá nên sản xuất hoa màu không được. Chính quyền địa phương hứa sẽ bố trí quỹ đất sản xuất nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện.

Giữa vùng đồi trọc sỏi đá, nhiều căn nhà vôi vữa vẫn còn mới nhưng không có người ở nên cỏ rừng mọc um xùm. Người dân ở đây cho biết, hiện có khoảng 30 căn nhà bỏ hoang, nhiều người vẫn cố bám trụ ở làng cũ để kiếm kế sinh nhai vì ở đây chẳng biết làm gì. Cả làng chỉ có duy nhất một ngôi nhà sàn truyền thống của người J'rai, là nhà của ông Ama Hơh. Ama Hơh được bà con suy tôn là già làng.

Thiếu bộ máy lãnh đạo

Ông Hơh bộc bạch, nhìn vào làng ai cũng tưởng là khang trang lắm. Bà con có nhà ở, có trường học, đường sá, điện nước nhưng không có người lãnh đạo nên ai muốn đi đâu thì đi, làm gì cũng được. Sản xuất, sinh sống trong làng không có người quản lý, nên khi được hỗ trợ dê giống, bò giống, bà con làm thịt ăn ngay hoặc bán. Tình hình an ninh trật tự trong làng có lộn xộn cũng không ai giải quyết. Điều mà già làng Ama Hơh lo lắng, là nơi yên nghỉ cuối cùng của người dân. Hiện ở đây vẫn chưa có nghĩa địa. Theo phong tục của người J'rai, người chết không được đưa ra khỏi làng. Từ ngày ra làng mới, có 3 người ốm nặng phải đưa về làng cũ trước khi họ về với atâu (tổ tiên) - để chôn cất theo phong tục.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trương Viết Trung - Phó Chủ tịch UBND xã Ia Le cho biết: “Hiện làng tái định cư tại thôn 5 chỉ có một người quản lý nhưng không có chế độ phụ cấp. Vấn đề bây giờ là UBND tỉnh sớm có quyết định thành lập thôn để UBND xã củng cố hệ thống chính trị ở đây”

Thanh Luận