Nhiều bất công với “osin”
Minh Nguyệt
29/08/2013 08:34 GMT+7
Hiện tại, số lượng người giúp việc ở Việt Nam tăng nhanh, chiếm 0,4% tổng số lao động hiện có. Trong vòng 3 - 5 năm tới, số lượng lao động giúp việc sẽ tăng lên khoảng 246 nghìn người.
“91,5% số hợp đồng thỏa thuận bằng miệng; 61,1% số người giúp việc (NGV) phải làm quá 8 giờ/ngày” - đây là những số liệu được công bố tại Hội thảo nghiên cứu về lao động giúp việc gia đình (LĐGV) do Trung tâm Nghiên cứu giới, gia đình và phát triển cộng đồng (GFCD) và OXFAM tổ chức ngày 28.8.
Lương cao, nhưng còn thiệt thòi
Nghiên cứu được thực hiện từ năm 2007 đến năm 2013, tại 3 tỉnh thành có số lượng LĐGV cao. Bà Ngô Thị Ngọc Anh – Giám đốc Trung tâm GFCD công bố những số liệu đáng lưu ý: Hiện có tới 98,7% LĐGV là phụ nữ. Phần lớn trong số họ ở độ tuổi từ 38- 55 tuổi (chiếm hơn 90%). Hơn 22% LĐGV có trình độ tiểu học trở xuống, thậm chí không biết chữ. Hơn 20% LĐGV là người đơn thân, hơn 47% LĐGV là người nghèo, người có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn ở vùng sâu vùng xa.
Bản thân LĐGV còn chịu quá nhiều thiệt thòi, có hơn 91% số hợp đồng lao động chỉ thoả thuận bằng miệng, không có hợp đồng lao động. Hơn 30% LĐGV có thoả thuận về thời gian; 61% LĐGV phải làm quá 8 giờ/ngày; 20,2% LĐGV thường xuyên bị mắng chửi; 2,4% NGV bị đánh đập, đẩy ngã; 0,8% LĐGV có nguy cơ bị đe doạ, cưỡng bức tình dục. Chỉ có 0,8% gia chủ mua BHYT cho LĐGV vì lao động gắn bó từ 7-8 năm, có tới 72,3% LĐGV không nắm được quyền và nghĩa vụ mà họ có thể có, nhưng vẫn có 74% NGV coi đây là một nghề.
“Theo tính toán, LĐGV đóng góp cho thế giới khoảng 11.000 USD. Tại VN, thu nhập của một LĐGV khá cao, không hề thua kém với lao động có bằng cấp đại học. Trong khi thu nhập bình quân của lao động ngoại thành 1.487.000 đồng, lao động đại học mới ra trường cũng chỉ được 2,6 triệu đồng/tháng nhưng nếu đem ra so với tiền lương của LĐGV thì vẫn thấp hơn (mức lương này dao động từ 2,8 - 3,5 triệu, chưa kể các khoản thưởng)”- bà Ngọc Anh nhấn mạnh.
Nhu cầu tăng mạnh
Báo cáo cũng có dẫn nguồn từ Trung tâm Thông tin và thị trường lao động Việt Nam cho thấy, trong vòng 3 - 5 năm tới, số lượng LĐGV sẽ tăng lên khoảng 246 nghìn người, nhiều nhất là ở các thành phố lớn. Bà Ngọc Anh cũng cho biết, thế giới hiện có 52 triệu LĐGV, con số này hiện cũng đang tăng nhanh. Hiện tại, Việt Nam số lượng người giúp việc tăng nhanh, chiếm 0,4% số tổng số lao động hiện có.
Lương cao, nhưng còn thiệt thòi
Nghiên cứu được thực hiện từ năm 2007 đến năm 2013, tại 3 tỉnh thành có số lượng LĐGV cao. Bà Ngô Thị Ngọc Anh – Giám đốc Trung tâm GFCD công bố những số liệu đáng lưu ý: Hiện có tới 98,7% LĐGV là phụ nữ. Phần lớn trong số họ ở độ tuổi từ 38- 55 tuổi (chiếm hơn 90%). Hơn 22% LĐGV có trình độ tiểu học trở xuống, thậm chí không biết chữ. Hơn 20% LĐGV là người đơn thân, hơn 47% LĐGV là người nghèo, người có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn ở vùng sâu vùng xa.
Có đến 91% số hợp đồng lao động với NGV được thoả thuận bằng miệng.
Bản thân LĐGV còn chịu quá nhiều thiệt thòi, có hơn 91% số hợp đồng lao động chỉ thoả thuận bằng miệng, không có hợp đồng lao động. Hơn 30% LĐGV có thoả thuận về thời gian; 61% LĐGV phải làm quá 8 giờ/ngày; 20,2% LĐGV thường xuyên bị mắng chửi; 2,4% NGV bị đánh đập, đẩy ngã; 0,8% LĐGV có nguy cơ bị đe doạ, cưỡng bức tình dục. Chỉ có 0,8% gia chủ mua BHYT cho LĐGV vì lao động gắn bó từ 7-8 năm, có tới 72,3% LĐGV không nắm được quyền và nghĩa vụ mà họ có thể có, nhưng vẫn có 74% NGV coi đây là một nghề.
“Theo tính toán, LĐGV đóng góp cho thế giới khoảng 11.000 USD. Tại VN, thu nhập của một LĐGV khá cao, không hề thua kém với lao động có bằng cấp đại học. Trong khi thu nhập bình quân của lao động ngoại thành 1.487.000 đồng, lao động đại học mới ra trường cũng chỉ được 2,6 triệu đồng/tháng nhưng nếu đem ra so với tiền lương của LĐGV thì vẫn thấp hơn (mức lương này dao động từ 2,8 - 3,5 triệu, chưa kể các khoản thưởng)”- bà Ngọc Anh nhấn mạnh.
Nhu cầu tăng mạnh
Báo cáo cũng có dẫn nguồn từ Trung tâm Thông tin và thị trường lao động Việt Nam cho thấy, trong vòng 3 - 5 năm tới, số lượng LĐGV sẽ tăng lên khoảng 246 nghìn người, nhiều nhất là ở các thành phố lớn. Bà Ngọc Anh cũng cho biết, thế giới hiện có 52 triệu LĐGV, con số này hiện cũng đang tăng nhanh. Hiện tại, Việt Nam số lượng người giúp việc tăng nhanh, chiếm 0,4% số tổng số lao động hiện có.
|
Kết quả nghiên cứu cho thấy có 80,7% người dân trong cộng đồng cho rằng cần thiết phải đào tạo chuyên môn, kỹ thuật cho người giúp việc. Trên 50% gia chủ mong muốn LĐGV của họ được đào tạo và sẵn sàng trả lương cao từ 4-5 triệu cho LĐGV nếu họ làm được việc. |
Ông Hoàng Minh Hào - Vụ phó Vụ Tiền lương (Bộ LĐTBXH) cho biết: “Cái khó lớn nhất chính là vấn đề quản lý các trung tâm và gia đình khách hàng. Không thể tiến hành thanh kiểm tra việc lao động làm việc khi mà LĐGV làm việc trong môi trường khép kín”. Đứng về phía đơn vị quản lý, ông Phạm Minh Huân – Thứ trưởng Bộ LĐTBXH đánh giá cao kết quả từ nghiên cứu. Ông cho rằng kết quả và những khuyến nghị của dự án nghiên cứu sẽ là căn cứ để Chính phủ có những nghị định, quy định chi tiết nhằm quản lý tốt hơn về vấn đề này.
Ông Huân thừa nhận: “Một bộ phận người giúp việc và xã hội chưa nhận thức đúng về vấn đề này. Cơ quan quản lý cũng chưa làm tròn trách nhiệm, giám sát, quản lý. Thời gian tới cần phải hoàn thiện hệ thống quản lý nhà nước, đẩy mạnh việc thanh kiểm tra. Đồng thời đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức của LĐGV, xã hội và người sử dụng lao động”.
Ông Huân thừa nhận: “Một bộ phận người giúp việc và xã hội chưa nhận thức đúng về vấn đề này. Cơ quan quản lý cũng chưa làm tròn trách nhiệm, giám sát, quản lý. Thời gian tới cần phải hoàn thiện hệ thống quản lý nhà nước, đẩy mạnh việc thanh kiểm tra. Đồng thời đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức của LĐGV, xã hội và người sử dụng lao động”.