Đề xuất làm thủy điện ngay trong “kho báu” thiên nhiên
Đồng Nguyên
22/08/2013 06:55 GMT+7
Một dự án thủy điện rục rịch khởi động trong vùng lõi Vườn quốc gia Chư Yang Sin - một "kho báu" đa dạng sinh học nằm trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đăk Lăk.
Trong khi Ban chỉ đạo Tây Nguyên vừa kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các tỉnh Tây Nguyên tạm dừng cấp phép xây dựng thủy điện do những hệ lụy về môi trường, xã hội thì một dự án thủy điện lại rục rịch khởi động trong vùng lõi Vườn quốc gia (VQG) Chư Yang Sin - một "kho báu" đa dạng sinh học nằm trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đăk Lăk.
Chư Yang Sin - "kho báu" giữa trời
Đầu năm 2013, Ban lãnh đạo VQG Chư Yang Sin bất ngờ nhận được các văn bản của Công ty TNHH Hoàng Nguyên, Sở NNPTNT và UBND tỉnh Đăk Lăk về việc xây dựng Thủy điện Ea K'tour. Đây là công trình được UBND tỉnh Đăk Lăk đưa vào quy hoạch thủy điện vừa và nhỏ từ năm 2005, qua nhiều lần rà soát vẫn không bị loại bỏ.
Theo quy hoạch được duyệt, công trình sẽ chặn dòng lấy nước trên suối Ea K'tour, dẫn toàn bộ lưu lượng về nhà máy đặt cách đó khoảng 5km để phát điện. Ông Lộc Xuân Nghĩa - Phó Giám đốc VQG Chư Yang Sin cho biết, việc xây dựng thủy điện sẽ ảnh hưởng rất nghiêm trọng đối với VQG. Rừng đặc dụng VQG Chư Yang Sin có tổng diện tích hơn 50.000ha, nhưng trong đó lưu vực suối Đăk Tour có vai trò quan trọng bậc nhất.
Lưu vực Đăk Tour được tạo bởi nhiều dạng địa hình từ núi thấp khoảng 450m đến các dãy núi cao, trong đó có đỉnh Chư Yang Sin cao 2.442m. Rừng có các loài thực vật có tên trong Sách Đỏ Việt Nam hoặc đặc hữu của vườn như pơ mu, kim giao, hồng tùng, thông năm lá... và các loài động vật, bò sát quý hiếm như gấu, beo lửa, chà vá chân đen, thằn lằn Cyrtodactylus ziegleri...
Ngoài ra, trong các lần điền dã ở Chư Yang Sin, các nhà khoa học Nga còn phát hiện 8 loài chưa xác định được tên, có khả năng đây là các đối tượng mới cho khoa học. Theo ông Nghĩa, việc Thủy điện Ea K'tuor dùng ống dẫn nước sẽ làm khoảng 4 - 5km suối Đăk Tour khô kiệt, khiến các loài cây đặc trưng, các loài thủy sinh đặc hữu của vườn biến mất.
Trong khi đó, người dân và chính quyền xã Cư Pui, huyện Krông Bông cũng đón nhận thông tin về Thủy điện Ea K'tour trong sự bất an. Bởi không chỉ việc trồng lúa của đồng bào buôn Tour bị... hết nước mà sản xuất, sinh hoạt của vùng hạ du rộng lớn cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Ngoài ra, nguồn nước trên sông Krông Ana cũng suy giảm, bởi Đăk Tour là chi lưu có lưu lượng nước dồi dào, ổn định quanh năm của dòng sông Mẹ. Đó là lý do lãnh đạo UBND xã Cư Pui quyết liệt phản ứng với việc xây dựng thủy điện này.
Đánh đổi vì 5MW điện?
Phó Giám đốc VQG Chư Yang Sin cho biết, sau khi có chỉ đạo của tỉnh về Thủy điện Ea K'tour, Sở NNPTNT đã chủ trì cùng với Sở Công Thương và các ngành chức năng tổ chức khảo sát thực địa, lấy ý kiến đóng góp nhưng đến nay vẫn chưa kết luận gì.
Trước đó, ngay sau khi nhận được thông tin, VQG Chư Yang Sin đã có văn bản chính thức đề nghị UBND tỉnh xem xét không triển khai dự án này. Cũng theo ông Nghĩa, đây không phải lần đầu Công ty TNHH Hoàng Nguyên có ý định làm thủy điện trong VQG Chư Yang Sin.
Cụ thể, từ năm 2007, họ đã xin chủ trương đầu tư thủy điện trên suối Đăk Tour với công suất 12MW. Do phải chuyển đổi tới 70ha rừng đặc dụng, chuyển nước suối về khu vực xã Hòa Phong nên dự án không được cấp thẩm quyền chấp thuận.
"Mặc dù bây giờ họ đã điều chỉnh còn 5MW, diện tích bị ảnh hưởng ít hơn,
nhưng có thể đây là cách xin tăng dần thường thấy của các dự án thủy
điện có chuyển đổi rừng"- ông Nghĩa nói.
Tuy nhiên, vấn đề không phải diện tích rừng chuyển đổi nhiều hay ít, mà là Thủy điện Ea K'tour sẽ tàn phá môi trường, đa dạng sinh học, mở đường cho lâm tặc. Ngoài ra, khu vực này liền kề với Di tích lịch sử cấp quốc gia Hang đá Đăk Tour - căn cứ cách mạng của Tỉnh ủy Đăk Lăk trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Do vậy, ông Y Ben Buôn Yă - Giám đốc Trung tâm Quản lý di tích thuộc Sở VHTTDL Đăk Lăk - cũng cho rằng, không nên đánh đổi vốn quý tài nguyên thiên nhiên và chứng tích lịch sử cách mạng của tỉnh để lấy 5MW điện.
Khu vực dự kiến xây dựng Thủy điện Ea K'tuor trong VQG Chư Yang SiN.
Chư Yang Sin - "kho báu" giữa trời
Đầu năm 2013, Ban lãnh đạo VQG Chư Yang Sin bất ngờ nhận được các văn bản của Công ty TNHH Hoàng Nguyên, Sở NNPTNT và UBND tỉnh Đăk Lăk về việc xây dựng Thủy điện Ea K'tour. Đây là công trình được UBND tỉnh Đăk Lăk đưa vào quy hoạch thủy điện vừa và nhỏ từ năm 2005, qua nhiều lần rà soát vẫn không bị loại bỏ.
Theo quy hoạch được duyệt, công trình sẽ chặn dòng lấy nước trên suối Ea K'tour, dẫn toàn bộ lưu lượng về nhà máy đặt cách đó khoảng 5km để phát điện. Ông Lộc Xuân Nghĩa - Phó Giám đốc VQG Chư Yang Sin cho biết, việc xây dựng thủy điện sẽ ảnh hưởng rất nghiêm trọng đối với VQG. Rừng đặc dụng VQG Chư Yang Sin có tổng diện tích hơn 50.000ha, nhưng trong đó lưu vực suối Đăk Tour có vai trò quan trọng bậc nhất.
Lưu vực Đăk Tour được tạo bởi nhiều dạng địa hình từ núi thấp khoảng 450m đến các dãy núi cao, trong đó có đỉnh Chư Yang Sin cao 2.442m. Rừng có các loài thực vật có tên trong Sách Đỏ Việt Nam hoặc đặc hữu của vườn như pơ mu, kim giao, hồng tùng, thông năm lá... và các loài động vật, bò sát quý hiếm như gấu, beo lửa, chà vá chân đen, thằn lằn Cyrtodactylus ziegleri...
Ngoài ra, trong các lần điền dã ở Chư Yang Sin, các nhà khoa học Nga còn phát hiện 8 loài chưa xác định được tên, có khả năng đây là các đối tượng mới cho khoa học. Theo ông Nghĩa, việc Thủy điện Ea K'tuor dùng ống dẫn nước sẽ làm khoảng 4 - 5km suối Đăk Tour khô kiệt, khiến các loài cây đặc trưng, các loài thủy sinh đặc hữu của vườn biến mất.
|
Ông Đỗ Đức Quân - Vụ trưởng Vụ Thủy điện (Tổng cục Năng lượng, Bộ Công Thương): |
Ngoài ra, nguồn nước trên sông Krông Ana cũng suy giảm, bởi Đăk Tour là chi lưu có lưu lượng nước dồi dào, ổn định quanh năm của dòng sông Mẹ. Đó là lý do lãnh đạo UBND xã Cư Pui quyết liệt phản ứng với việc xây dựng thủy điện này.
Đánh đổi vì 5MW điện?
Phó Giám đốc VQG Chư Yang Sin cho biết, sau khi có chỉ đạo của tỉnh về Thủy điện Ea K'tour, Sở NNPTNT đã chủ trì cùng với Sở Công Thương và các ngành chức năng tổ chức khảo sát thực địa, lấy ý kiến đóng góp nhưng đến nay vẫn chưa kết luận gì.
Trước đó, ngay sau khi nhận được thông tin, VQG Chư Yang Sin đã có văn bản chính thức đề nghị UBND tỉnh xem xét không triển khai dự án này. Cũng theo ông Nghĩa, đây không phải lần đầu Công ty TNHH Hoàng Nguyên có ý định làm thủy điện trong VQG Chư Yang Sin.
Cụ thể, từ năm 2007, họ đã xin chủ trương đầu tư thủy điện trên suối Đăk Tour với công suất 12MW. Do phải chuyển đổi tới 70ha rừng đặc dụng, chuyển nước suối về khu vực xã Hòa Phong nên dự án không được cấp thẩm quyền chấp thuận.
|
Thủy điện nhạy cảm lắm |
Tuy nhiên, vấn đề không phải diện tích rừng chuyển đổi nhiều hay ít, mà là Thủy điện Ea K'tour sẽ tàn phá môi trường, đa dạng sinh học, mở đường cho lâm tặc. Ngoài ra, khu vực này liền kề với Di tích lịch sử cấp quốc gia Hang đá Đăk Tour - căn cứ cách mạng của Tỉnh ủy Đăk Lăk trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Do vậy, ông Y Ben Buôn Yă - Giám đốc Trung tâm Quản lý di tích thuộc Sở VHTTDL Đăk Lăk - cũng cho rằng, không nên đánh đổi vốn quý tài nguyên thiên nhiên và chứng tích lịch sử cách mạng của tỉnh để lấy 5MW điện.