Cuối tháng 8 này, Sở GTVT TP.HCM sẽ có cuộc họp để bàn về các vấn đề liên quan đến xe buýt, trong đó sẽ xem xét có nên tiếp tục duy trì chiếc máy thu tiền vé bán tự động trên xe buýt hay dẹp bỏ nó đi.
Lý do để chiếc máy thu tiền vé bán tự động này ra đời được ngành giao thông công cộng ở TP.HCM giải thích là để tạo thói quen cho hành khách trong việc tự giác mua vé để sử dụng dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt; giúp doanh nghiệp vận tải giảm một phần chi phí hoạt động; là tiền đề cho việc triển khai sử dụng vé xe buýt thông minh (smart card) trên hệ thống xe buýt thành phố... Vì thế, từ tháng 12.2009 đến nay, đã có 417 chiếc máy được 7 doanh nghiệp vận tải tự đầu tư lắp đặt.
Mỗi chiếc máy thu tiền vé bán tự động này có giá 17 triệu đồng. Như vậy, các doanh nghiệp chỉ bỏ ra khoảng hơn 7 tỷ đồng đầu tư và tất cả đều là những doanh nghiệp vận tải được Nhà nước bù lỗ. Năm 2013, số tiền ngân sách TP.HCM chi để bù lỗ cho các doanh nghiệp vận tải xe buýt là 1.470 tỷ đồng.
Ai cũng thấy rằng, các doanh nghiệp vận tải chỉ bỏ ra một số tiền rất ít để đầu tư lắp đặt máy thu tiền vé bán tự động nhưng lại được “hưởng lợi” từ việc tiết giảm nhân viên kiểm soát vé (mỗi xe 1 nhân viên, lương bình quân 5 triệu đồng/tháng/nhân viên), dồn hết áp lực công việc cho lái xe làm hết, mà lại được Nhà nước bù lỗ thì chẳng phải doanh nghiệp vận tải xe buýt quá sướng hay sao?
Đó là chưa kể việc hưởng lợi này còn lớn hơn, khi mà báo chí vừa phanh phui một doanh nghiệp đã tự bày ra chuyện nội quy lao động trái luật để “trảm” tài xế vô tội vạ, liên tục “thay máu” lái xe và cũng để né tiền lương tháng 13, 14 của lái xe mỗi dịp cuối năm, trục lợi trên nỗi khổ của các tài xế thông qua tiền nộp phạt và tiền thưởng cuối năm mà lẽ ra họ đáng được hưởng.
Nhưng có một thực tế mà bất cứ người dân nào đi xe buýt cũng thấy, thậm chí bản thân doanh nghiệp vận tải cũng nhìn ra nhưng lại lờ đi để tiếp tục hưởng lợi. Đó là sự bất tiện từ việc thao tác đến việc trả lại tiền xu không phù hợp với thói quen tiêu dùng của người dân hiện nay và dù được lắp đặt trên xe buýt nhưng gần như các máy thu tiền vé bán tự động đã không hoạt động, có mà cũng như không.
Ngay cả một lãnh đạo ngành giao thông vận tải TP.HCM cũng thừa nhận là đã thấy chuyện bất cập đó nhưng vì sao một thời gian dài, các máy thu tiền bán tự động này vẫn tồn tại trên các chuyến xe buýt mà không được tháo gỡ?
Rõ ràng, cả Nhà nước đang chịu thiệt từ những chiếc máy bán tự động này, chỉ có các doanh nghiệp vận tải được hưởng lợi. Đến lúc này, lẽ nào chính quyền thành phố chưa nhận ra?