Chương trình hạt nhân mới của Iran: Mỹ, EU đều quan ngại

10/06/2011 06:08 GMT+7

(Dân Việt) - Trước thông tin Iran sẽ tiến hành làm giàu uranium cấp độ 20% tại cơ sở mới ở Fordo, cách thủ đô Tehran 150km về phía Nam, và sẽ tăng công suất gấp 3 lần, nhiều nước trên thế giới ngày 9.6 đã bày tỏ quan ngại và cho rằng, đây là hành động khiêu khích.

Phó Tổng thống đồng thời là người đứng đầu Tổ chức Năng lượng nguyên tử của Iran, ông Fereydoun Abbassi cho biết, trong năm nay (theo lịch của Iran sẽ kết thúc vào ngày 20.3.2012), Iran sẽ chuyển hoạt động làm giàu urani cấp độ 20% từ cơ sở ở Natanz sang Fordo, gần thành phố Qom, miền Trung Iran - dưới sự giám sát của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA). Ông Abbassi cũng cho biết Iran sẽ tăng gấp 3 lần công suất làm giàu urani 20% tại Fordo so với mức hiện nay.

Tổng thống Iran Ahmadinejad thăm cơ sở hạt nhân Natanz.

Trong khi đó, Hãng thông tấn Iran IRNA dẫn lời Phó Tổng thống Abbassi cho biết, nước này sẽ sớm lắp đặt một số máy ly tâm thế hệ mới tân tiến hơn tại cả hai cơ sở Natanz và Fordo.

Hồi tháng Hai vừa qua, Iran đã thông báo với IAEA kế hoạch tiến hành làm giàu urani tại Fordo vào mùa hè 2011 và cơ sở này đã sẵn sàng tiếp nhận các máy ly tâm. Đầu tháng Tư, ông Abbassi tuyên bố Iran sẽ tiếp tục làm giàu urani cấp độ 20% để cung cấp cho từ 4 đến 5 lò phản ứng nghiên cứu hạt nhân mà nước này dự định sẽ xây dựng trong những năm tới.

Phản ứng trước vụ việc này, Mỹ cảnh báo quyết định của Iran tăng gấp 3 lần công suất tinh chế urani và chuyển các hoạt động làm giàu urani sang một nhà máy bí mật là hành động "khiêu khích", đồng thời yêu cầu Tehran xem xét lại điều này.

Phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Tommy Vietor nói: "Chúng tôi quan ngại về ý định công khai của Iran muốn tiếp tục mở rộng chương trình làm giàu vi phạm các nghĩa vụ quốc tế của nước này. Quyết định này sẽ liên quan đến việc Iran tích trữ, thậm chí còn nhiều urani hơn được làm giàu ở cấp độ gần 20% mà không có mục đích sử dụng đáng tin cậy đối với loại nguyên liệu này trong ngắn hạn.

Những biện pháp khiêu khích như vậy không giúp xây dựng lòng tin có lợi cho Iran trong những cuộc đàm phán có ý nghĩa hay về ý định hạt nhân của Iran. Chúng tôi hối thúc Iran xem xét lại quyết định này, tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế của nước này không chút chậm trễ".

Tháng 9.2009, Iran xác nhận nước này đang xây cơ sở làm giàu urani Fordo gần thành phố Qom. Tình báo phương Tây cho rằng, Iran bí mật xây cơ sở này gần một khu quân sự để có thể bảo vệ trong trường hợp bị tấn công.

Trước đó cùng ngày, Liên minh châu Âu (EU) đã bày tỏ quan ngại về những kế hoạch nói trên của Iran. Trong một tuyên bố trước ban giám đốc gồm 35 thành viên của Cơ quan Năng lượng nguyên tử Quốc tế (IAEA), Hungari - nước đang giữ chức Chủ tịch luân phiên EU, khẳng định khối 27 quốc gia này "đặc biệt quan ngại" về tuyên bố của Iran, động thái sẽ "làm tăng thêm" thái độ thách thức của Têhêran đối với Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ.

Trong khi đó, ông Huang Wei - Phó Đại diện thường trực của Trung Quốc tại LHQ và các tổ chức quốc tế khác, khẳng định Trung Quốc ủng hộ việc sớm khởi động vòng đàm phán hạt nhân mới giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm 5 nước HĐBA và Đức). Ông chỉ ra rằng do vấn đề hạt nhân Iran vừa phức tạp vừa nhạy cảm nên đối thoại và đàm phán là con đường đúng đắn đưa đến giải pháp của vấn đề và phù hợp với lợi ích chung của tất cả các bên liên quan.

Quang Minh (tổng hợp)