Cá tra vào “mê hồn trận” tiêu chuẩn

Với việc tăng thêm tiêu chuẩn cho cá tra, người nuôi ở ĐBSCL sẽ gặp nhiều khó khăn.

Điều này đồng nghĩa với việc người nuôi cá tra bước vào mê hồn trận các loại tiêu chuẩn...

Bội thực các loại chứng chỉ

Khi hỏi về tiêu chuẩn ASC (là tiêu chuẩn do WWF và IDH - tổ chức sáng kiến thương mại bền vững Hà Lan thành lập năm 2009), các hộ nuôi cá tra ở Tiền Giang, An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ… đều lắc đầu trả lời "chưa nghe nói lần nào". Gần đây, nhiều hộ áp dụng nuôi cá tra theo tiêu chuẩn Global GAP và SQF đã đáp ứng nhu cầu hầu hết các thị trường trên thế giới, dù khó tính nhất. Nay WWF đưa ra tiêu chuẩn ASC hoàn toàn xa lạ, ngay cả dân nuôi cá kỳ cựu cũng chưa hề nghe qua.

Ông Nguyễn Văn Nghĩa - ND nuôi cá tra ở xã Hòa Hưng, huyện Cái Bè (Tiền Giang) ngao ngán nói: "Điểm qua các tiêu chuẩn nuôi cá tra quốc tế, thấy giống như "mê hồn trận". Trước đây nhiều địa phương như: An Giang, Đồng Tháp… đã khuyến cáo và tập huấn cho hàng nghìn hộ nông dân về tiêu chuẩn SQF.

Năm 2010, tôi lại nghe ngành nông nghiệp đang khuyến cáo sử dụng chứng chỉ Global GAP vì đã được phổ biến lâu nay ở châu Âu, thế mà nay lại có tiêu chuẩn ASC gì đó".

Ông Nguyễn Tử Cương - Ủy viên Thường trực Hiệp hội Nghề cá Việt Nam (Vinafish) cho rằng, hiện ND, doanh nghiệp nuôi cá tra Việt Nam đang bị bội thực các loại chứng chỉ mà nhiều khi chính chúng ta cũng không rõ là của cơ quan, tổ chức nào.

Theo ông Cương, các chứng chỉ như SGS, ASC, SQF… không hề có tính pháp lý đối với người tiêu dùng trên thế giới, mà đó thực ra chỉ là những tài liệu hướng dẫn một số tổ chức kinh doanh thực phẩm nào đó. Tuy nhiên, do không nắm rõ thông tin nên nhiều khi chúng ta lại lầm tưởng là những tiêu chuẩn bắt buộc về sản phẩm của thế giới.

Chi phí oằn vai nông dân

Theo các chuyên gia ngành nông nghiệp, thực tế nghề nuôi cá tra nói riêng và nuôi trồng thủy sản ở nước ta nói chung, đã và đang tuân thủ theo quy định vùng nuôi an toàn và áp dụng nhiều tiêu chuẩn quốc tế khác như: SQF, GlobalGAP, GAP/BMP/CoC...

Các sản phẩm cá tra nuôi theo những tiêu chuẩn đó, nhiều năm qua vẫn được xuất khẩu sang trên 130 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới với khối lượng và giá trị lớn. Điều đó cho thấy kể cả không áp dụng tiêu chuẩn ASC do WWF đặt ra thì sản phẩm cá tra nuôi của nước ta vẫn đáp ứng được các yêu cầu về đảm bảo môi trường cũng như về vệ sinh an toàn thực phẩm, được người tiêu dùng thế giới đón nhận.

Việc bắt buộc các doanh nghiệp phải chạy theo hàng loạt chứng chỉ đang làm doanh nghiệp, người nuôi cá tra phải "oằn vai" gánh chịu những khoản chi phí khổng lồ. Theo nội dung bản ghi nhớ được ký kết giữa đại diện WWF quốc tế với đại diện VASEP (Hiệp hội Thủy sản Việt Nam) và Hội Nghề cá Việt Nam thì lộ trình áp dụng ASC vào vùng nuôi cá tra "để đáp lại việc cá tra được đưa ra khỏi danh sách đỏ" được xác định cụ thể như sau: Trong 2 năm 2011 - 2012, Việt Nam phấn đấu có 25% lượng cá tra xuất khẩu đạt bất cứ một tiêu chuẩn quốc tế về phát triển cá tra bền vững, trong đó có 10% được chứng nhận ASC.

Đến năm 2014 sẽ đạt 75% lượng cá tra xuất khẩu đạt bất cứ một tiêu chuẩn quốc tế về phát triển cá tra bền vững, trong đó có 30% được chứng nhận ASC. Và đến 2015 thì 100% cá tra xuất khẩu của Việt Nam sẽ đạt tiêu chuẩn quốc tế về phát triển cá tra bền vững, trong đó có 50% được chứng nhận ASC.

Vì vậy, theo mức giá áp dụng để được cấp "danh hiệu" ASC cho vùng nuôi 5ha trong một năm hiện nay khoảng 7.500USD (tương tự như áp dụng GlobalGAP), với diện tích 3.000ha nuôi cá tra phải được cấp chứng nhận ASC theo lộ trình đã ký kết vào năm 2015 (diện tích nuôi cá tra cả nước khoảng 6.000ha) thì số tiền mà chúng ta phải nộp cho họ hàng năm là trên 22 triệu USD. Và dĩ nhiên, khoản chi phí này sẽ do nông dân và cuối cùng là người tiêu dùng phải gánh chịu.

Thành Công (Chi cục Thủy sản Tiền Giang)