Lão nông xứ Nghệ mê lúa

Trò chuyện với chúng tôi trên cánh đồng lúa VH1 trĩu hạt, ông Hòa bảo: Tình yêu với cây lúa đã giúp tôi làm được những điều ngỡ như không tưởng: Nghiên cứu và làm nên thương hiệu gạo AC5 nổi tiếng và giống lúa thảo dược quý hiếm VH1.

Gửi tình yêu vào lúa

Ông Hòa trước cánh đồng lúa VH1 sắp vào vụ gặt.

Ông Hoà tâm sự, sau 10 năm trong quân ngũ, năm 1984, ông trở về địa phương, lấy vợ, chăm lo việc cuốc cày. Chủ trương khoán hộ ra đời, ông làm đơn xin UBND xã cải tạo 5ha đất ở đầm hoang Hói Sác để trồng lúa, nuôi cá. Mỗi năm lúa, cá đem về cho ông hơn 100 triệu đồng, nhưng ông luôn trăn trở: "Giống lúa lai đắt lại không chủ động khâu giống, có năm dân làng mua phải "giống đểu" chịu cảnh mất mùa đau lắm. Tôi ấp ủ ước mơ sẽ nghiên cứu một giống lúa chất lượng cao cho bà con”.

Năm 2001, ông làm hồ sơ trình huyện xin được thành lập HTX sản xuất giống, nhưng chờ mãi không thấy hồi âm. Nhờ người tư vấn, ông làm thủ tục, thành lập Công ty TNHH Vĩnh Hòa. Trình đề án với Sở Nông nghiệp ý tưởng tìm giống lúa thuần chất lượng cao, ai cũng ủng hộ. Lãnh đạo tỉnh gửi công văn cho các viện giống cây trồng nhờ giúp đỡ ông Hoà. “Thật may, tôi gặp Giáo sư Vũ Tuyên Hoàng - Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Việt Nam. Ông đưa tôi đến Viện Cây lương thực. Viện này cho tôi 5 loại giống về trồng khảo nghiệm. Ông lại đưa tôi đến Viện Cơ điện lấy mẫu phân về ứng dụng phân vi sinh vào sản xuất lúa”- ông Hoà nhớ lại.

Về quê, ông đưa ngay giống lúa ra cánh đồng Hói Sác trồng. Trong 5 giống đó, ông chọn được giống AC5 đạt năng suất cao. Và AC5 đã đưa ông sang một trang sử mới. Ông âm thầm thử nghiệm và kết quả thành công đến không ngờ, lúa cho năng suất cao. Vụ mùa 2005, chính quyền xã Hoa Thành vận động bà con đưa vào gieo cấy giống lúa AC5, đến vụ thu hoạch, ai cũng phấn khởi.

Tiếng lành đồn xa, giống lúa AC5 của ông dần lan ra các xã trong huyện Yên Thành và các huyện Đô Lương, Hưng Nguyên, TP. Vinh... Kế hoạch tỉnh giao trồng 3.000ha lúa AC5, thời điểm năm 2009 ông đã đạt 4.000ha.

Theo ông Hòa, làm giống AC5 rẻ, năng suất cao (bình quân 7,2 tấn/ha/vụ), bán cao hơn 15 giá so với giống lúa lai. Giống lúa AC5 làm đúng quy trình kỹ thuật cho chất lượng gạo thơm ngon, dinh dưỡng cao.

Để làm được điều đó, ông Hoà đã ứng dụng thành công phân vi sinh vào sản xuất. Loại phân này có chứa các chất men vi sinh vật kháng bệnh hại lúa, như các loại vaccin tiêm phòng bệnh cho con người, vì thế giống AC5 được coi là "gạo sạch", người tiêu dùng rất thích. Ông xây dựng thương hiệu "Gạo xứ Nghệ", với bao bì kiểu dáng bền đẹp, ép chân không, được Cục Bảo vệ thực vật và Viện Dinh dưỡng kiểm định chặt chẽ chất lượng, dư lượng thuốc trừ sâu và chì đều dưới mức cho phép.

Mới đây, tại Hội chợ Techmart- ASEAN+3, Công ty TNHH Vĩnh Hoà đã mua bản quyền giống lúa AC5 của Viện Cây lương thực và cây thực phẩm. Ông Hoà cho biết: Trị giá của bản quyền là 3 tỷ đồng, nhưng ông chỉ có 500 triệu đồng. Viện đồng ý bán cho ông với lý do ông đã thành công với giống lúa này.

Công ty Vĩnh Hoà đang cung cấp giống lúa AC5 cho hơn 100.000ha ở Nghệ An, Hà Tĩnh và Thanh Hóa. Giống lúa AC5 đã được nhiều huyện của Hà Tĩnh, Thanh Hoá đón nhận. Riêng gạo AC5 chất lượng cao đã có mặt trên toàn quốc.

Thành công với giống lúa quý

Để phục vụ nghiên cứu giống lúa, ông Hoà đã ra Đại học Nông nghiệp Hà Nội học và đến các viện nghiên cứu học hỏi những giáo sư, tiến sĩ danh tiếng. Kết thúc khoá học, ông về quê bắt tay vào nghiên cứu và lai tạo giống lúa mới VH1 (do ông đặt tên). "Giống lúa này tôi ấp ủ từ năm 2007, với mong muốn có giống lúa thảo dược có lợi cho sức khỏe"- ông Hoà tâm sự.

Với cách lai tạo mới của ông, giống VH1 hình thức đẹp, hạt gạo hồng, năng suất cao, trồng được trên mọi địa hình, chịu được sự khắc nghiệt của khí hậu. Đặc tính vượt trội của giống lúa VH1 là gạo thơm ngon hơn hẳn những giống lúa khác; hàm lượng các vi chất dinh dưỡng, vi lượng và các vitamin A, B (B1, B2, B6), lipit, chất xơ, omega chống ung thư, chống loãng xương cao; khi ăn làm quên cảm giác đói, rất có lợi cho người thừa cân. Lúa kháng các bệnh bạc lá, đạo ôn, sâu cuốn lá, đốm nâu, khô vằn; cây cứng, bộ lá khỏe; đẻ nhánh khỏe; trồng được 2 vụ trong năm (vụ đông xuân và hè thu); năng suất từ 5,5 -10 tấn/ha.

Với những ưu điểm nổi trội này, các địa phương như Nghệ An, Hà Tĩnh, Ninh Bình, Nam Định, Thái Bình, An Giang, Quy Nhơn (Bình Định)... đã đến Công ty TNHH Vĩnh Hòa đặt mua giống về gieo trồng. Hiện, các địa phương này đã trồng được hơn 800ha lúa VH1. "Vụ xuân này, các địa phương trồng lúa VH1 đạt năng suất bình quân 4 tạ/sào, bà con rất phấn khởi" - ông Hòa cho biết.

Giống lúa VH1 đã được Tổ chức UPOV đồng ý bảo hộ. Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, cây trồng, phân bón quốc gia đã công nhận VH1 là giống lúa siêu nguyên chủng, quý hiếm, chất lượng cao.

PGS-TS Nguyễn Văn Tuất - Phó Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam (Bộ NNPTNT) cho biết: “Giống lúa VH1 của Công ty TNHH Vĩnh Hòa đã đăng ký bản quyền. Giống lúa này đã trồng thực nghiệm 3 vụ ở Nghệ An và một số tỉnh. Đây là giống lúa cho năng suất cao, chất lượng gạo ngon, có nhiều chất dinh dưỡng, nguyên tố vi lượng rất tốt cho sức khỏe con người...”.

Tiến Dũng