“Đại công trường” khai thác vàng "dọa" nuốt chửng... trường học

Địa đạo tìm vàng

Trong vai đi tìm người nhà, chúng tôi xâm nhập vào một hang cách Điểm trường Nà Nôm chưa đầy 30 mét. Một người đàn ông giới thiệu là chủ hang, tên là Tiên, nhà ở Nà Nôm. Tiên cho biết: “Đội anh có 5 người, tất cả đều là anh em trong nhà, khai thác ở đây nhiều năm nay rồi”. Khi nghe chúng tôi hỏi khéo về sự can thiệp của chính quyền địa phương, Tiên nói thẳng: “Làm ở đây xa UBND xã nên không sợ bị phạt. Khi nào cán bộ xã xuống thì mình đi chỗ khác. Lúc họ đi lại làm tiếp”.

Mối nguy hiểm từ việc khai thác vàng trái phép đang đe dọa Điểm trường Nà Nôm.

Các hang xung quanh Điểm trường Nà Nôm đều được đào thủ công, mỗi hang sâu khoảng 40-50 mét chằng chịt như... địa đạo. Các hầm này có xuyên vào dưới nền trường học hay không thì chỉ các phu vàng mới biết. Đất lẫn vàng cám sau khi lấy từ dưới hầm lên sẽ được tập kết thành từng bao tải ngay trên cửa hầm, sau đó được xe rùa chở xuống khe nước dưới chân đồi để đãi lấy vàng. Không chỉ khai thác vàng trái phép, vàng tặc ở đây còn mạnh tay đốn hạ cả những cây gỗ lớn quanh trường học để tiện cho việc khai thác vàng.

Lo học sinh lạc vào hầm

Tranh thủ giờ nghỉ giải lao, chúng tôi đã có dịp trò chuyện cùng thầy cô. Thầy Nông Văn Mọc - người phụ trách Điểm trường Nà Nôm lo lắng cho biết: “Điểm trường Nà Nôm có 5 lớp từ mẫu giáo đến lớp 5, tổng có 51 học sinh, trong đó có 33 học sinh từ lớp 1 đến lớp 5 và 18 trẻ mẫu giáo. Đây là điểm trường đi lại khó khăn nhất, cách đường chính, trung tâm xã 13km. Việc khai thác vàng diễn ra quanh đây đã lâu. Các hầm thấp quá nên dễ sập, rất nguy hiểm cho các em học sinh của trường. Nếu không may các em chơi đùa chui vào hang vàng thì hậu quả sẽ khó lường. Bao giờ chúng tôi cũng phải căn dặn các em giờ ra chơi không được ra khỏi khuôn viên trường vì sợ rơi xuống hang”.

Theo một số cán bộ trong trường, để bảo vệ học sinh, các thầy cô phải chặt cây làm hàng rào chắn ngang lối vào bãi vàng. Tuy nhiên, bãi đào vàng này chỉ cách trường chừng mươi bước chân, quanh khu vực có rất nhiều lối vào “khai trường” đào vàng. Với tính hiếu kỳ, nghịch ngợm của những em học sinh, để vượt qua lớp rào chắn tạm bợ này là điều không khó. “Ngoài việc lên lớp, chúng tôi phải cắt cử người trông nom các cháu, đặc biệt là các cháu lớp mẫu giáo. Trên lớp, lúc nào chúng tôi cũng dặn các cháu nhưng dặn rồi vẫn cứ lo lắm” - thầy Nông Văn Mọc cho biết.

Đem những mối nguy hiểm đang bủa vây điểm trường ở Nà Nôm trao đổi với ông Lưu Bá Cường - Chủ tịch UBND xã Đường Âm, chúng tôi được ông Cường cho biết: “Chủ trương của xã là không cho phép khai thác vàng trên địa bàn. Chúng tôi đã nhiều lần cử cán bộ vào kiểm tra, nhắc nhở và thu hồi cả phương tiện hành nghề, nhưng tình hình vẫn không mấy khả quan.. Những người đào vàng đều là dân địa phương, họ thông thuộc địa hình nên rất khó ngăn cản họ”.

Thắng Quang