Chưa bao giờ thời tiết lại dị thường như thế

Về nhiệt độ, do không khí lạnh tăng cường liên tiếp, khiến nền nhiệt độ miền Bắc, bắc Trung Bộ thấp hơn từ 4-5 độ C so với giá trị trung bình nhiều năm cùng kỳ.

Đặc biệt, vào ngày 15.3, một đợt không khí lạnh mạnh tràn về gây nền nhiệt độ trung bình ngày giảm đột ngột, phổ biến từ 8-9 độ C, mức giảm nhiệt lớn nhất mà các đợt không khí lạnh đã ảnh hưởng tính từ đầu mùa đông đến nay.

Trời chuyển rét hại nhanh chóng, vùng núi rét hại nặng đến rất nặng. Chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm nhỏ, trời rét buốt hiếm thấy.

Ảnh trâu bị chết rét tại xã Y Tý huyện Bát Xát (Lào Cai) vào chiều 16.3

Vùng núi các tỉnh biên giới phía bắc lạnh giá tăng gấp bội. Giá rét như cắt da, cắt thịt. Nhiệt độ thấp nhất ở vùng đồng bằng và ven biển xuống đến 9-10 độ C, vùng núi trong khoảng 5-7 độ C, vùng núi cao một số nơi xuống rất thấp như Tam Đảo (Vĩnh phúc) 3,5 độ C. Thấp nhất là đỉnh Mẫu Sơn (Lạng Sơn), Sa Pa (Lào Cai) tụt tới 0 độ C. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử ghi nhận được nhiệt độ trong tháng 3 xuống quá thấp.

Trước đó, tháng 3.1974, tháng 3.1984 được coi rất rét, nhưng nhiệt độ thấp nhất vẫn còn thua kém xa đợt rét vừa qua. Điều đặc biệt nữa là tại Lào Cai đồng thời ba khu vực đều xuất hiện mưa tuyết (gồm huyện Sa Pa, Bát Xát, Mường Khương), huyện Đồng Văn (Hà Giang) cũng có tuyết rơi. Một sự kiện quá bất thường của thời tiết mùa đông năm 2011 ở miền Bắc. Hiện tượng mưa tuyết trong tháng 3 ở Lào Cai đi vào lịch sử.

Còn tại Hà Giang thì đây là lần đầu tiên mới ghi nhận được tuyết rơi. Trước đó, vào ngày 14.2.1968 Sa Pa xảy ra mưa tuyết được coi là muộn. Tuy nhiên đợt tuyết rơi ngày 16.3 vừa qua còn muộn hơn trên một tháng. Lạnh giá bất ngờ, cộng với mưa tuyết dày đặc khiến bà con nông dân không kịp lùa trâu bò từ trên rừng về nhà (vì trước đó tiết trời khá ấm). Đã có hàng nghìn con gia súc tại các tỉnh như Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Cạn… đột tử vì quá rét.

Theo số liếu thống kê nhanh, đến cuối ngày 20.3 Lào Cai đã có trên 1.000 gia súc bị chết rét. Về lượng mưa, do tác động của không khí lạnh mạnh, kết hợp với hội tụ gió của rãnh gió tây trên cao nên miền Bắc, bắc Trung Bộ có mưa trên diện rộng, mưa rả rích kéo dài 4 ngày liền (từ 15đến 18.3).

Lượng mưa do gió mùa đông bắc gây ra để lại khá lớn, bắc Trung Bộ phổ biến từ 30-60mm. Bắc Bộ nhiều hơn 70-100mm, một số nơi xuất hiện mưa vừa, mưa to nên lượng lớn, như Mộc Châu (Sơn La) mưa 113mm, Ngòi Hút (Yên Bái) 117mm. Minh Đài (Phú Thọ) 137mm, thị xã Phú Thọ 135mm, núi Tam Đảo mưa nhiều nhất đạt mức 159mm. Thêm một sự bất thường của thời tiết tháng 3. 2011 vì hiện đang là mùa ít mưa.

Tháng 3.1961, các tỉnh miền Bắc đã quan trắc được một đợt mưa có lượng tương đương với đợt mưa vừa qua. Như vậy, sau đúng 50 năm mưa gió bất thường tại Bắc Bộ tái diễn trở lại.

Lưu Minh Hải