Cùng với phim ngắn "Mẹ và con" (đạo diễn Phan Huyền My), phim "Đường kiến" đoạt giải cao nhất (không có Cánh Diều Vàng) cho thể loại phim lần đầu tiên được xét giải tại lễ trao giải Cánh Diều của Hội Điện ảnh vào 14.3.2011. Trước đó, tác phẩm dính "nghi án" đã tham gia Liên hoan phim ngắn Sinh viên lần thứ ba do Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội tổ chức.
Theo website kể trên: "Phim “Đường kiến” đã ăn cắp ý tưởng và, trắng trợn hơn nữa, ăn cắp ngay cả nhan đề của truyện ngắn “Đường kiến” của nhà văn Kinh Dương Vương (một bút danh của hoạ sĩ Rừng, tên thật là Nguyễn Tuấn Khanh). Từ truyện đến phim, chỉ có một chi tiết được thay đổi: nhân vật chính trong truyện “Đường kiến” của Kinh Dương Vương là một người lính Việt Nam Cộng hoà, khi nhân vật này bị ăn cắp đem vào kịch bản phim thì biến thành một người lính Mỹ".
Thiều Hà Quang Nghĩa và Phan Huyền My nhận giải Cánh Diều Bạc hôm 13.3. Ảnh: VNE |
Cũng theo website này, trên tất cả báo chí Việt Nam trong những ngày qua, không hề có một thông tin nào ghi nhận rằng cuốn phim "Đường kiến" đã mượn ý tưởng của truyện ngắn "Đường kiến" của nhà văn Kinh Dương Vương. Phát biểu trước báo chí, đạo diễn Thiều Hà Quang Nghĩa không hề nhắc đến truyện ngắn ấy.
Phát biểu của Thiều Hà Quang Nghĩa trên VnExpress sau khi đoạt giải được dẫn lại. Theo đó, đạo diễn trẻ sinh năm 1984, hiện là sinh viên khoa Đạo diễn Điện ảnh khóa 27 của Đại học Sân khấu điện ảnh Hà Nội, nói:
“Khi làm bộ phim tôi không định kể câu chuyện về ‘ta’ hay ‘ịch’, tôi muốn kể về người lính, về con người trong chiến tranh. Bộ phim có ý nghĩa phản chiến, nói lên tội ác của chiến tranh... Bố tôi cũng là một người lính trong chiến tranh, bản thân tôi hiểu sự mất mát đó.... Chiến tranh đã qua đi rất lâu rồi, nhờ có một độ lùi về thời gian, những người trẻ thời hiện đại sẽ nhìn cuộc chiến từ những góc độ mới. Họ sẽ thấy chiến tranh gây nên mất mát cho cả hai phía".
Cảnh trong Đường kiến |
Truyện "Đường kiến" |
Khi so sánh 12 trang truyện ngắn in trên một tạp chí về văn chương thì có những đoạn văn với nội dung giống hệt như những gì mà báo chí đã thuật lại về nội dung của phim “Đường kiến” (dài 18 phút). Điều này có nghĩa giữa truyện và phim không còn là chuyện "giông giống nhau", "trùng ý tưởng" hay "tư tưởng lớn gặp nhau" nữa.
Như vậy phải chăng, thêm một lần nữa giải thưởng điện ảnh Cánh diều vướng phải sự cố đạo ý tưởng, tác phẩm của người khác; sau sự cố bộ phim truyện nhựa Giao lộ định mệnh đã bị gạt khỏi danh sách đề cử trước thềm lễ trao giải do quá giống với một phim được làm trước đó 20 năm của Mỹ? Uy tín của giải Cánh diều lại bị tổn thương thêm một lần nữa?
Tên phim Đường kiến được đặt theo ý tưởng then chốt trong câu chuyện: đường đi của đàn kiến mang theo thức ăn và hy vọng sống của người lính Mỹ đang cận kề cái chết. Việc dõi theo đường đi của đàn kiến là một hành động rất trẻ thơ, được lồng vào bối cảnh chiến tranh và câu chuyện đi tìm sự sống của người lớn, tạo nên sức gợi mới....