GAP cho cây lúa vùng nuôi tôm nước lợ

Các tỉnh có hệ thống canh tác theo mô hình này là Trà Vinh, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau, Bến Tre, Kiên Giang và Long An, với tổng diện tích khoảng 120.000ha (năm 2008). Đây là khu vực có nhiều tiềm năng để xây dựng và vận hành hệ thống quản lý chất lượng đạt chứng nhận GlobalGAP cho sản phẩm lúa.

Do nó có lợi thế khi áp dụng hệ thống luân canh tôm – lúa, sau vụ nuôi tôm sẽ tận dụng nguồn hữu cơ cải tạo thành dinh dưỡng cung cấp cho cây lúa, nên lượng phân bón hoá học sẽ sử dụng thấp hơn, ít phun thuốc bảo vệ thực vật. Từ đó, dư lượng nitrat và kim loại nặng trong hạt lúa thường nằm ở mức giới hạn cho phép theo quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Hiệu quả rõ nhất khi đạt chứng nhận GlobalGAP là nền tảng để xây dựng thương hiệu như trường hợp gạo Tứ Quý của HTX Mỹ Thành Nam (Tiền Giang) hay gạo thơm Ngọc Đồng của HTX Lúa – Tôm Hoà Lời (Sóc Trăng). Sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP không những giúp nông dân nâng cao giá trị sản phẩm, tăng thu nhập trên mỗi đơn vị sản xuất, mà còn đảm bảo đầu ra của sản phẩm luôn ổn định.

Khi xây dựng và vận hành hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn GlobalGAP thì vai trò của HTX trở nên thiết yếu và trở thành trung tâm vì nó sẽ: (1) liên kết các hộ nông dân sản xuất dưới sự quản lý của một tổ chức; (2) điều hành hệ thống quản lý chất lượng; (3) điều hành việc mua bán sản phẩm đúng thủ tục truy vết, tách biệt; (4) trực tiếp ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với các doanh nghiệp.

Kết quả triển khai chương trình “Xây dựng và vận hành hệ thống quản lý chất lượng đạt chứng nhận GlobalGAP cho sản phẩm lúa thơm tại HTX Lúa – Tôm Hoà Lời” theo đánh giá của Công ty SGS Vietnam như sau:

- Tổng diện tích đạt tiêu chuẩn GlobalGAP: 20ha.

- Năng suất bình quân: 5,2 tấn/ha.

- Tổng sản lượng: 104 tấn.

- Giá bán chưa có chứng nhận đạt tiêu chuẩn GlobalGAP: 6.500 đồng/kg.

- Giá bán có chứng nhận đạt tiêu chuẩn GlobalGAP: 7.800 đồng/kg.

- Giá trị tăng thêm: 1.300 đồng/kg = 20% trên đơn giá theo thời điểm tại khu vực.

- Tổng doanh thu chưa có chứng nhận GlobalGAP: 676.000.000 đồng.

- Tổng doanh thu có chứng nhận GlobalGAP: 811.200.000 đồng.

- Tổng giá trị tăng thêm: 135.200.000 đồng.

- Giá trị tăng thêm bình quân: 6.760.000 đồng/ha

Mô hình sản xuất lúa đạt tiêu chuẩn GlobalGAP của HTX Lúa – Tôm Hoà Lời không những là cơ sở cho việc mở rộng diện tích sản xuất lúa – tôm theo tiêu chuẩn GlobalGAP, mà còn là mô hình điểm để nhân rộng trong toàn tỉnh.

Đây cũng là xu hướng tất yếu cho sản xuất nông nghiệp của Việt Nam khi gia nhập WTO và là một trong những cơ sở cho việc đầu tư xây dựng chương trình nông thôn mới.

ThS Lâm Quang Hiền - Sở NNPTNT Sóc Trăng