Mộc nhĩ là một loại nấm. Trong tự nhiên, ta thường bắt gặp mộc nhĩ trên thân cây gỗ gẫy đổ trong rừng. Gọi loại nấm này là mộc nhĩ vì “mộc” là gỗ, còn “nhĩ” là tai. Mộc nhĩ là “tai gỗ”. Ở phía Nam, bà con gọi là nấm tai mèo vì nó cũng giống với tai của chú mèo.
Mộc nhĩ vừa là loại thực phẩm quý, vừa là một dược liệu có thể chữa được nhiều bệnh như bướu cổ, xấu máu, nóng trong, tóc bạc sớm... Trong bài thuốc chữa cho bệnh nhân bị hẹp mạch vành của Trung Quốc có thành phần là mộc nhĩ. Cá nhân tôi đã kiểm nghiệm mấy năm nay và kết quả rất tốt.
Nông dân xã Xá Nhè, Tủa Chùa, Điện Biên đang cấy giống mộc nhĩ. |
Trồng mộc nhĩ lại quá dễ, đó là một công việc đơn giản. Ai cũng có thể tham gia trồng mộc nhĩ. Ngay người già hoặc trẻ em đều có thể thực hiện mọi khâu của quá trình này. Quy mô trồng mộc nhĩ hoàn toàn theo điều kiện và kế hoạch của từng gia đình. Ta có thể sản xuất theo kiểu “tự túc, tự cấp” hoặc sản xuất hàng hóa. Nhiều nơi còn lập thành các xưởng lớn ngay tại làng để huy động gỗ và mùn cưa về sản xuất mộc nhĩ.
Mộc nhĩ lại là mặt hàng không lo ế. Ta bảo quản ở dạng khô nên có thể giữ lâu cũng được. Hiện nay, khi mức sống nhân dân lên cao, yêu cầu tiêu thụ mộc nhĩ trong nước cũng tăng mạnh. Mặt khác, mộc nhĩ xuất khẩu cũng rất tốt. Nhiều nơi thu mua còn thiếu hàng...
Để trồng mộc nhĩ, ta phải có nguyên liệu. Hiện nay có 2 nguồn là: Cây gỗ và mùn cưa. Gỗ để trồng mộc nhĩ phải chọn các loại cây gỗ mềm, thường có nhựa mủ, không độc và là cây tươi. Nên chọn những cây có đường kính từ 10-20cm và cắt thành từng đoạn độ 1-1,2m. Để chúng trong chỗ mát 1 tuần cho nhựa ra bớt. Sau đó, mang nó ra để đục lỗ.
Dùng các búa chuyên dụng để đục. Sau đó, ta cấy giống vào, tức là nhét giống vào độ 2/3 các lỗ đó. Ta lại lấy các phoi gỗ khi đục đã bật ra để làm nút. Đặt phoi gỗ vào lỗ và dùng búa thường tán nó xuống chặt tới ngang mặt gỗ. Lấy vôi tôi hoặc xi măng loãng xoa trên lỗ để bịt kín, không cho nước thấm vào giống. Đưa các cây gỗ vào chỗ mát. Ta có thể xếp chồng lên nhau như kiểu cũi lợn.
Khoảng 25-30 ngày là mộc nhĩ bắt đầu mọc ra. Nó là những đốm trắng li ti quanh các lỗ cấy giống. Lúc này, ta dựng cây gỗ lên và bắt đầu phun ẩm. Giữ ẩm liên tục bằng cách phun mù. Tránh để cây gỗ bị sũng nước. Nấm sẽ mọc ra chi chít. Khoảng 10 ngày sau, nó sẽ mọc kín mặt cây gỗ. Cứ cái nấm mộc nhĩ nào to bằng bàn tay thì ta hái. Cái nhỏ để lại cho nó lớn tiếp.
Mộc nhĩ sẽ nối nhau mọc ra, hết ngày này qua ngày khác. Ta thu liền trong 2-3 tháng. Tới khi nào khúc gỗ nặng ấy nhẹ tênh như bấc thì có nghĩa là xen - lu - lô của cây gỗ đã biến hết thành mộc nhĩ. Như vậy là hoàn thành. Mỗi nhà làm độ 10 khúc thì đủ mộc nhĩ ăn vài năm!
Ta cũng có thể trồng mộc nhĩ bằng mùn cưa. Nhưng mùn cưa phải được xử lý bằng lò hơi để hấp. Cách làm này nên dành cho các gia đình định làm ăn lớn. Chúng tôi đã hướng dẫn chi tiết phần kỹ thuật trong cuốn “Nghề trồng nấm mùa hè” (trong bộ sách “100 nghề cho nông dân”.
Liên hệ với Nhà xuất bản Nông nghiệp qua số: 04.38527008). Muốn mua giống hoặc búa chuyên dụng xin liên hệ với Trung tâm Công nghệ sinh học thực vật, thuộc Viện Di truyền nông nghiệp (qua điện thoại: 04.38364296).