Lào tạm ngừng xây dựng đập Xayabouri
Kết luận cuối cùng chờ cấp bộ trưởng
Các bên phản đối lo ngại đập thủy điện Xayabouri sẽ mở đường cho việc xây dựng thêm 11 con đập khác ở vùng hạ lưu của sông Mekong. Các công trình này sẽ làm suy thoái hệ sinh thái khu vực sông Mekong và đe dọa cuộc sống của hàng triệu người dân sống dựa vào dòng sông này.
 |
Việc xây dựng đập Xayabouri có thể khiến 20 triệu dân ở vùng ĐBSCL gặp khó khăn về cuộc sống. Ảnh: Đánh bắt cá trên kênh rạch ở huyện Trần Văn Thời, Cà Mau. |
Tuy nhiên, tại cuộc họp hôm qua, 4 quốc gia Đông Nam Á đã không thống nhất được về việc liệu Lào có nên tiếp tục dự án xây con đập trị giá 3,5 tỷ USD này hay không. Các bên cho biết một quyết định nên được đưa ra tại cuộc họp cấp bộ trưởng.
Dự án đập Xayabouri đang trở thành phép thử về quyết định có thể xem là lớn nhất của MRC - tổ chức được lập ra năm 1995 để chia sẻ tài nguyên con sông quan trọng nhất Đông Nam Á. Theo thỏa ký năm 1995, 4 nước thành viên MRC nhất trí tham vấn lẫn nhau khi mỗi nước lên kế hoạch xây đập. Thỏa thuận không có tính ràng buộc này có nghĩa rằng không nước nào có thể phủ quyết các kế hoạch của những nước khác.
Dư luận phản đối
Kế hoạch xây đập thủy điện Xayabouri công suất 1.260 MW tại Bắc Lào đang gặp phải những tranh cãi mới sau khi báo chí Thái Lan đưa tin công tác xây dựng sơ khởi đã bắt đầu từ lâu trước khi Ủy ban sông Mekong chính thức thông báo đã giải quyết xong mọi trở ngại.
Năm 2007, Thái Lan và Lào đã thỏa thuận là 95% sản lượng điện sản xuất từ đập thủy điện này sẽ được bán cho Thái Lan, đổi lại là Thái Lan cung cấp các công ty xây dựng và nguồn tài trợ cho dự án.
 |
Vài ngày trước khi có cuộc họp này, Lào đã âm thầm triển khai xây đập Xayabouri. |
Những hình ảnh và thông tin trên báo chí Thái Lan cuối tuần qua đã gây bức xúc cho các nhà hoạt động môi trường và các nhà khoa học. Những người này muốn có thêm các cuộc nghiên cứu khoa học về ảnh hưởng của các con đập trong hệ thống sông Mekong.
Ame Trandem -nhà vận động cho vấn đề bảo vệ sông Mekong thuộc Tổ chức bảo vệ môi trường "Các dòng sông quốc tế" nói rằng: "Tác động nguy hại của con đập này lớn hơn nhiều so với những lợi ích”.
Báo cáo thẩm định môi trường mang tính chiến lược do Ủy ban sông Mekong đưa ra chỉ 3 tuần sau khi tiến trình xây đập Xayabouri khởi sự đã ra khuyến cáo là tất cả mọi quyết định xây dựng những con đập trên dòng sông chính phải được hoãn lại trong khoảng 10 năm bởi tác động của nó sẽ rất lớn".
Thúy Đăng