“Dù tệ nạn ma tuý cơ bản đã bị dẹp, điểm nóng không còn nhưng tàn dư của nó vẫn là nỗi đau lòng. Nhưng chúng tôi đã quyết không để tệ nạn hoành hành, bùng phát thêm nữa".
Thôm Mòn là địa bàn của 19 bản dân tộc Thái, nằm giữa con suối Muội và những dãy núi trùng điệp, hiểm trở...
Do địa hình như vậy nên từ bản làng mình, bà con người Thái ở Thôm Mòn hình thành những đường mòn xuyên rừng tới các bản làng xa xôi khác ở trong và ngoài tỉnh như: Co Mạ, Nậm Lầu, Mường Bám (Thuận Châu, Sơn La); Xuân Tre, Na Ư (Điện Biên); Nậm Ty, Huổi Một (Sông Mã)...
Chuốc họa vì ma tuý
Ông Quàng Văn Nơi - dân bản Hua Cọ, xã Thôm Mòn cho biết: “Trước đây, đó là con đường làm ăn của dân trong xã. Nhưng sau này, khi tệ nạn ma tuý bùng phát thì nó thành con đường của "bóng tối". Bọn tội phạm ma tuý trong và ngoài xã sử dụng những con đường này để buôn bán, vận chuyển, lẩn trốn lực lượng chức năng”.
Vào những năm cuối của thập kỷ 90 vừa qua và đầu những năm 2000, tệ nạn ma tuý ở Thôm Mòn lên tới đỉnh điểm. Nơi đây trở thành địa bàn nóng nhất tỉnh Sơn La bởi nó hội tụ đủ các loại hình tội phạm ma tuý. Ma tuý đã tàn phá Thôm Mòn với hàng trăm đối tượng phạm tội, nghiện hút, nhiễm HIV/AIDS.
Đỉnh điểm của tình trạng vi phạm pháp luật ở Thôm Mòn là nửa đầu thập kỷ 2000 vừa qua, cả xã có tới 13 ổ nhóm buôn bán ma túy với 227 người tham gia; trong số 16 đối tượng có quyết định truy nã thì có 7 đối tượng mức án chung thân hoặc tử hình. Đó là chưa tính tới số lượng con nghiện cả trăm người và khả năng lôi kéo các thế hệ khác.
Vượt lên chính mình
Với sự trợ giúp trực tiếp của các công an mật đến từ Bộ Công an, Công an tỉnh Sơn La, người dân Thôm Mòn tự tin đứng lên tham gia chống lại tội phạm ma tuý. Bắt đầu từ những người cao tuổi, phụ nữ, rồi đến thanh niên; họ lập thành các chốt kiểm tra, phát giác, tố giác tội phạm, mật báo với công an, làm công tác với người thân, bè bạn, động viên họ tự thú, từ bỏ ma tuý... Các đối tượng tội phạm lần lượt sa luới pháp luật, những tụ điểm buôn bán, hút hít bị xoá; những đường dây vận chuyển bị bóc dỡ; những đối tượng nghiện hút bị đưa đi cai nghiện; một làn sống bài trừ tệ nạn ma tuý sôi sùng sục khắp các bản làng. Tiếp đó, các lực lượng chức năng, chính quyền, đoàn thể trong huyện lại chung tay giúp Thôm Mòn vượt qua tàn dư ma tuý.
“Những đường dây nóng với công an, những hộp thư tố giác tội phạm vẫn được duy trì; cùng sự trợ giúp dân sản xuất tốt hơn, hỗ trợ người dân sửa sang nhà cửa, làm đường giao thông... Ngày trước công an vào với bản là rất khó. Bây giờ công an vào bản như đến với người nhà. Người Thôm Mòn bây giờ tránh xa ma tuý rồi, chỉ lo xoá đói nghèo, lạc hậu thôi” - chị Lò Thị Thanh, người dân trong xã, bảo vậy.