Kỳ thi chung: Vì sao cứ chỉ làm quốc gia mà không làm cấp tỉnh?

 Chúng ta muốn tổ chức một kỳ thi vì chúng ta muốn giảm áp lực cho học sinh, giảm tốn kém cho xã hội.Nhưng thực tế từ năm 2014 này chúng ta cũng đã chỉ còn 1 kỳ thi quốc gia là thi tốt nghiệp THPT, vì với kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ, Bộ GDĐT đã bắt đầu thực hiện Luật Giáo dục ĐH để cho các trường tự chủ tuyển sinh nên không thể nói là kỳ thi quốc gia. Thế nên, vấn đề phải quan tâm là kỳ thi quốc gia này vừa qua triển khai có ổn hay không?

Thực tế, tôi nghĩ kỳ thi tốt nghiệp THPT này không đạt được hai yêu cầu khi để ở tầm cỡ quốc gia. Thứ nhất là kỳ thi này không chặt chẽ. Chúng ta tổ chức thi là mong có chất lượng, nhưng thực tế thi cử thì khác và không ai có thể nói đỗ 99% là đảm bảo chất lượng. Như thế có cần phải tổ chức một kỳ thi cấp quốc gia để chỉ đạt được điều này? Thứ hai, thi toàn quốc tức là muốn có mặt bằng chung để so sánh chất lượng giữa các địa phương. Nhưng chúng ta không làm được điều này vì kết quả thi cử thời gian qua cho thấy, những địa phương có chất lượng giáo dục cao đúng lý ra thì tỷ lệ tốt nghiệp phải cao hơn những tỉnh miền núi, nơi có điều kiện học tập khó khăn hơn, nhưng thực tế đang ngược lại. Lào Cai và Hà Nội là một ví dụ điển hình.

Đó là chưa kể đến việc kết quả của kỳ thi tốt nghiệp vừa qua không có mấy cơ sở giáo dục tin tưởng sử dụng để làm cơ sở xét tuyển của trường mình. Chính vì vậy, tôi ủng hộ giao kỳ thi này cho các Sở GDĐT, miễn là nó đạt được hai mục tiêu: Học sinh phải học để thi và đánh giá được chất lượng đào tạo. Vì sao cứ chỉ làm quốc gia mà không làm cấp tỉnh? Nếu muốn đánh giá chất lượng giáo dục quốc gia, các tỉnh hay trong tương quan quốc tế có thể tham gia Chương trình đánh giá học sinh quốc tế (PISA).

Ngoài ra, việc đặt ra đổi mới kỳ thi vào năm 2015 có vội không? Phải chăng nên để 2017-2018 thực hiện theo chương trình mới như Bộ GDĐT đã đề xuất? Với bài thi đánh giá năng lực, áp dụng đại trà ngay chúng ta không làm được, vì phải học mới thi được.

Vừa qua, có thể thấy không cần học thì học sinh vẫn thi được. Còn bài thi đánh giá kỹ năng, tức là khả năng vận dụng kiến thức của học sinh, không phải xem thời sự, xem từ báo rồi đưa vào bài thi.

Tôi thấy thời điểm áp dụng cách thi mới chưa chín muồi, vì phải thi theo cái được học, vừa rồi chúng ta không thi theo cái được học. Vấn đề là dạy học sinh vận dụng kiến thức thế nào. Cái này phải được học, không thể không học gì cả cũng được điểm cao.

GS - TS Đào Trọng Thi