Sử chép: Tháng 10 năm 1282, vua mở hội nghị Bình Than để bàn kế chống quân Nguyên. Vua thấy Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản còn trẻ tuổi, không cho dự bàn. Quốc Toản trong lòng hổ thẹn, phẫn kích, tay cầm quả cam, bóp nát lúc nào không biết. Sau đó Quốc Toản lui về, huy động hơn nghìn gia nô và thân thuộc, sắm vũ khí, đóng chiến thuyền, viết lên cờ sáu chữ: “Phá cường địch, báo hoàng ân” (phá giặc mạnh, báo ơn vua). Sau này, khi đối trận với giặc, tự mình xông lên trước quân sĩ, giặc trông thấy phải lui tránh, không dám đối địch. Đến khi mất, vua rất thương tiếc, thân làm văn tế, lại gia phong tước vương.
Tranh minh hoạ
Tấm gương sáng về một thiếu niên anh hùng “Phá cường địch, báo hoàng ân” của ông mãi mãi khắc ghi vào sử vàng nước Việt. Cũng vậy, tấm gương thiếu niên anh hùng Trần Quốc Toản là nguồn cảm hứng sáng tác lớn của các bộ môn văn học nghệ thuật. Trong đó có đoàn kịch thiếu nhi, dĩ nhiên là nghiệp dư thôi, của xã tôi.
Hôm đó kịch đang diễn đến hồi cao trào. Trên sân khấu, vua truyền không cho Trần Quốc Toản vào họp vì… không đúng thành phần, lại sai người mang cho Toản quả cam để về ăn đỡ buồn. Toản ức quá cầm quả cam mà bóp, bóp nữa, bóp mãi… nhưng quả cam đạo cụ chết tiệt kia vẫn không chịu nát.
Thấy diễn viên nhí đóng vai Trần Quốc Toản chuyển quả cam từ tay nọ sang tay kia để bóp, rồi hợp cả hai tay lại mà bóp cũng không nát được quả cam, khán giả cười nghiêng ngả còn đạo diễn đứng trong cánh gà thì đổ mồ hôi hột. Nhờ một tích tắc nhanh trí, đạo diễn trong cánh gà vội vã phóng ra sân khấu không kịp hóa trang cứ để nguyên y phục thời hiện đại chắp tay trước mặt Toản, nói cương:
- Báo cáo tiểu tướng quân, nô tài sơ ý mua phải quả cam có chứa… gien tăng trưởng nên nó cứng quá khiến cho tiểu tướng quân bóp không nát, nô tài xin tiểu tướng quân xá tội ạ.
Diễn viên nhí đóng vai Trần Quốc Toản cũng phối hợp ăn ý với “bạn diễn”, cương theo:
- Không sao, bóp không nát thì lần diễn sau nhớ thay cam khác dễ bóp nát nhé.
Mọi người lại được trận cười vui vẻ. Còn lãnh đạo xã tôi nghe đâu sau đó phải họp khẩn cấp để bàn chuyện… chống tình trạng suy dinh dưỡng của trẻ em. Quả cam mà bóp không nát nếu không phải suy dinh dưỡng thì là gì?