Trăm năm Mỹ Tho đại phố Nam Kỳ

Sách xưa còn ghi, từ thế kỷ thứ XVII, khi Mỹ Tho đại phố đã là đô thị sầm uất, thì Bến Nghé – Sài Gòn còn là một khu chợ nhỏ và Trấn Giang - Cần Thơ, thì hầu như chưa được biết đến. Mỹ Tho đại phố từng là đầu mối giao thương giữa người Việt, Hoa, Khmer, Ấn Độ và các quốc gia lân cận. Hàng ngày ghe thuyền từ khắp nơi tụ về đậu kín. "Ngựa xe như nước, áo quần như nêm", khung cảnh phố thị phồn vinh, tấp nập “trên bến, dưới thuyền”.

Mỹ Tho xưa (Ảnh minh hoạ, nguồn Internet)

Lịch sử đổi ngôi, khi tuyến xe lửa duy nhất của lục tỉnh, cũng là tuyến đường sắt đầu tiên ở Việt Nam và cả Đông Dương được người Pháp xây dựng, nối Hòn ngọc Viễn Đông với đại phố một thời, thì đèn Sài Gòn đã ngọn xanh, ngọn đỏ, còn đèn Mỹ Tho chỉ ngọn tỏ, ngọn lu.

Dấu tích Mỹ Tho đại phố còn lại không nhiều. Mất rồi vết tích nhà ga xe lửa một thời. Nhưng con kênh đào đầu tiên của Nam Kỷ lục tỉnh – dòng Bảo Định và giếng nước Mỹ Tho (hào thành Định Tường đào năm 1826) vẫn còn đây.

Trường Nguyễn Đình Chiểu (Collège de Mỹ Tho) ở đường Hùng Vương cùng với Collège de Cần Thơ (nay là Châu Văn Liêm) là 2 ngôi trường cổ nhất miền Tây còn ghi dấu một thời. Đình Điều Hoà, thánh đường Hồi giáo Ấn Độ, khu mộ An Kiều, nghĩa trang Phước Kiến và khu chợ Cũ còn đó như những chứng nhân lịch sử. Đường Nguyễn Huỳnh Đức nay, xưa là một con phố chính như một sợi dây nối 2 đầu phố Mỹ. Đầu này là chợ trung tâm, đầu kia là bến đậu ghe thuyền, bến xe ngựa.

Nhớ thời sinh viên, tôi yêu cô bạn học người Mỹ Tho, nên yêu luôn thành phố đồng bằng này. “Em ở sông Tiền, anh miền sông Hậu/Ngọt ngào tên những dòng sông/Câu vọng cổ chiều mênh mông”. Nhớ một thời nguyện ước “Rể sông Tiền sánh duyên dâu sông Hậu/Tình đôi mình có trước sau”. Nhưng rồi như Mỹ Tho đại phố một thời đã xa, hai đứa ra trường, mỗi người mỗi ngã, bỏ lại phía sau phố Mỹ một trời bảng lảng như dòng Bảo Định Giang nước xuôi xuôi dòng.

Mỹ Tho đại phố mấy trăm năm mang dáng dấp của quá khứ, hướng đến tương lai đang soi mình trong hiện tại: Phố Mỹ ngày nay – 1 trong 2 tỉnh lỵ của đồng bằng nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đang vươn tới tương lai.