Trồng ngô lai trên đất Tây Nguyên

Ở nhiều vùng trồng ngô nước ta, mật độ khoảng cách gieo trồng thích hợp là 75 x 20cm hoặc 75 x 18cm, đạt 67.000 đến 74.000 cây/ha. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy cùng mật độ 74.000 cây/ha, nhưng nếu gieo trồng ở khoảng cách 50 x 27cm thì ruộng ngô đạt năng suất cao hơn khoảng 10% so với trồng ở khoảng cách 75 x 18cm.

Đó là do cây ngô được hưởng ánh sáng đầy đủ hơn và sử dụng dinh dưỡng trong đất hợp lý hơn. Bà con nông dân thường ưa trồng ngô với khoảng cách hàng rộng khoảng 80cm hoặc hơn nữa để tiện việc đi lại, làm cỏ, chăm sóc, bón phân... do vậy nhiều khi không đảm bảo mật độ.

Ngô là loại cây phàm ăn, hút nhiều dinh dưỡng để đạt năng suất cao. Trong 3 yếu tố dinh dưỡng đạm, lân và kali thì phân đạm luôn có tác động rõ nhất đến sinh trưởng và năng suất ngô trên nhiều loại đất trồng ngô ở Tây Nguyên. Ngoài đạm, lân và kali thì cây ngô ở vùng đất Tây Nguyên thường thiếu lưu huỳnh (S) và magiê (Mg).

Đối với những vùng trồng ngô nhờ nước trời như ở Tây Nguyên, việc bón lót phân urê và KCl vào lúc gieo thường gặp nhiều rủi ro do thời tiết. Nếu gặp nắng hạn ngay sau khi gieo, rễ ngô mới nảy mầm gặp phải nồng độ phân urê và kali bón lót khá đậm đặc sẽ bị xót phân, mầm bị hư và nương ngô thường bị mất khoảng cách. Vì vậy bà con nông dân thường có thói quen chỉ bón lót một ít phân lân khi gieo trồng mà không bón lót urê và kali. Do phân NPK tan chậm hơn các loại phân urê, KCl nên bón lót cho ngô khi gieo bằng phân NPK hỗn hợp ở các vùng trồng ngô nhờ nước trời có lợi thế hơn dùng phân đơn vì cung cấp được cả 3 yếu tố N, P, K sớm cho cây ngô sử dụng và khắc phục được sự cố xót rễ mầm cây ngô non khi gặp nắng hạn sau gieo.

Liều lượng phân NPK bón cho cây ngô lai ở Tây Nguyên như sau:

- Bón lót: 150 - 200kg NPK 16-16-8-13S TE hoặc 20-20-15 TE, rạch hàng, rải phân hữu cơ (nếu có) và phân khoáng vào rãnh, trộn lấp phân, gieo hạt ngô và lấp hạt.

- Bón thúc thời kỳ 6-8 lá: 300kg NPK 16-8-16-13S TE, bón theo hàng gieo ngô, cách gốc 7-10cm, xới xáo lấp phân vào đất để hạn chế mất phân.

- Bón thúc thời kỳ 10-11 lá (trước trổ): 300kg NPK 16-8-16-13S TE.

TE là các yếu tố dinh dưỡng trung vi lượng được phối trộn thêm vào phân bón nhằm đảm bảo được nhu cầu về trung vi lượng của cây trồng. Đối với các loại đất có độ pH <5 nên="" bón="" thêm="" 500kg="" vôi="" khi="" làm="">

Đây chỉ là mức bón chung cho cây ngô lai trồng trên các vùng đất cao nhờ nước trời, tuỳ theo tính chất đất có thể điều chỉnh lượng phân bón cho phù hợp hơn.

TS Tôn Nữ Tuấn Nam