Gạn đục khơi trong

Con nghiện tung hoành

Bước vào điểm giao thời giữa 2 thế kỷ, tình hình tệ nạn ma tuý ở Sơn La rất phức tạp. Số con nghiện ma tuý tăng nhanh, len lỏi vào mọi ngõ ngách, kể cả các cơ quan hành pháp, tư pháp, liên quan không ít cán bộ, đảng viên...

Do có khó khăn trong việc trồng và mua bán thuốc phiện nên nhiều đối tượng sử dụng chất ma tuý khi ấy đã quay sang sử dụng heroin theo 2 dạng chích và hít. Đồng thời tình trạng lén lút tái trồng thuốc phiện ngày một nhiều và các điểm, tụ điểm buôn bán ma tuý mọc lên ở khắp nơi.

Với cách nhìn người nghiện ma tuý như một bệnh nhân, hàng chục nghìn người nghiện ma tuý ở Sơn La đã được chăm sóc tốt khi cai nghiện.

Đây cũng là thời điểm Sơn La bối rối lựa chọn liệu pháp cai nghiện ma tuý cộng đồng vì các liệu pháp được quảng cáo là "gia truyền" không chứng minh được hiệu quả đích thực. Những đợt cai nghiện tập trung tại xã, bản trong những năm trước đó cũng chỉ như "bắt cóc bỏ đĩa" vì sau cai được ít ngày, các đối tượng hầu hết lại tái nghiện ngay, lại xuất hiện bên các bàn đèn, tụ điểm hút hít và lôi kéo thêm nhiều con nghiện mới.

Do số lượng đông, lại có nhiều đối tượng cùng đường do bị bố, mẹ từ bỏ hoặc chán đời vì mắc phải HIV/AIDS, sự ngang ngược của các con nghiện ma tuý ở Sơn La thời điểm ấy đã tạo nên bức xúc xã hội rất lớn. Chúng ngang nhiên "chiếm lĩnh" những khoảng trống trong khu vực dân cư làm nơi tiêm chích, hút xách.

Ngay tại TP. Sơn La, không ai có thể quên được những đống bơm kim tiêm còn tươi máu chất bên các gốc cây, ngả đường ở khu Rặng Tếch, Huổi Hin, bãi cát Chiềng Cơi, Cầu Trắng… Không chỉ tụ tập, trộm cắp, gây rối, các đối tượng nghiện còn tập hợp thành từng toán đi cướp hàng của các nhà hàng, dịch vụ ngang nhiên giữa ban ngày.

Ông Dương Long ở phường Quyết Tâm (TP.Sơn La) nhớ lại: Nhà tôi đang ngồi bán hàng mà chúng dám kéo đến cướp hàng ngay trước mặt rồi mang sang bán cho những nhà bên cạnh. Ông Hào bán nước giải khát ở cạnh nhà tôi cũng bị chúng đến ôm trọn cả két nước ngọt mà chẳng biết làm gì. Có báo và công an đến nơi thì chúng cũng đã đi mất.

Mà trại giam ngày ấy cũng chẳng có chỗ nào giam cho hết con nghiện. Được thể, chúng càng hoành hành, hở cái gì ra là mất ngay. Nhiều ông bố, bà mẹ chỉ đến khi có người khác tới tố cáo con mình trộm cắp, nghiện hút mới giật mình...

Còn chị Nguyễn Thị Ý bán hoa quả tươi ở khu vực bản Lầu (TP.Sơn La) thì kể: Không thể quên được cái cảnh bọn nghiện ngông nghênh đi qua và cướp hàng. Quả nào ăn không ngon, chúng còn ném vào người mình chửi bới. Đến khổ…

Dứt khoát nói "không" với ma tuý

Theo tính toán của BCĐ 03 tỉnh Sơn La, nếu bình quân mỗi con nghiện mỗi ngày chỉ chi 50.000 đồng (mức thấp nhất) cho việc đáp ứng cơn nghiện thì với 19.367 người đã được kết luận mắc nghiện ma tuý ở Sơn La sẽ tiêu tốn mỗi ngày gần 1 tỷ đồng, tương đương với 350 tỷ đồng/năm, xấp xỉ bằng mức thu ngân sách toàn tỉnh trong năm 2007. Đó là chưa kể tới những thiệt hại về mặt xã hội. Không ít gia đình đã mất tới 3-4 người con vì mắc vào ma tuý, khuynh gia bại sản, tâm trí lao đao…

Trước thực trạng này, tỉnh Sơn La đã dồn lực cao cho công tác phòng, chống ma tuý theo chỉ đạo tại Kết luận số 03-KL/TU ngày 07.01.2006 của Tỉnh uỷ Sơn La. Có thể nói tuy đã nhiều năm thực hiện công tác phòng chống ma túy nhưng tới 2006 Sơn La mới thật sự ra tay quyết liệt với hoạt động phát hiện đối tượng và tổ chức cai nghiện cho người mắc nghiện; đồng thời triệt phá các đường dây, tụ điểm buôn bán, tái trồng, vận chuyển, tàng trữ chất ma tuý.

Các trung tâm cai nghiện ma tuý được thành lập từ cấp tỉnh tới 11 huyện, thị xã; tổ chức thu dung đối tượng cai nghiện và có những chính sách ưu ái đối với người tự nguyện cai nghiện; xem con nghiện như người bệnh; tạo môi trường trong sạch sau cai nghiện và giúp họ tái hoà nhập cộng đồng.

Sau 5 năm thực hiện "cuộc chia tay xuyên thiên niên kỷ" với nhiều đợt ra quân rầm rộ nhằm triệt tiêu ma tuý khỏi đời sống xã hội, tỉnh Sơn La đã đạt được những kết quả rất lớn.

Tính từ đầu tháng 5.2006 đến cuối tháng 2.2011 đã hỗ trợ cắt cơn nghiện và cai nghiện cho 18.595 người, đạt hơn 96% tổng số người tự nhận đã mắc nghiện. Toàn tỉnh đã bắt giữ được 4.485 vụ với hơn 7.000 đối tượng phạm tội về ma tuý; triệt xoá 1.959 điểm bán lẻ hoặc chứa chấp sử dụng chất ma tuý. Thu giữ hơn 199kg heroin, gần 52kg thuốc phiện, xấp xỉ 35.000 viên ma tuý tổng hợp, 22 xe ô tô, gần 1.000 xe máy và 60 khẩu súng các loại. Phá nhổ hơn 84,4ha tái trồng cây thuốc phiện tại 30 lượt huyện…

Nhờ vậy, tình hình an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn có bước cải thiện rõ nét. Nhiều đối tượng sau cai nghiện đã hoà nhập tốt với cộng đồng, trở thành cán bộ xã, bản; vươn lên làm ăn khấm khá…

Kiều Thiện