Mẹ tử tù Hồ Duy Hải: “Tôi sẽ đi tìm công lý đến khi gục ngã mới thôi”

An Long 08/12/2014 07:03 GMT+7

Dù các luật sư nói rằng, viêc tạm hoãn thi án tử hình đối với Hồ Duy Hải chỉ có ý nghĩa tạm thời, nhưng với mẹ tử tù này thì đó là sự đền đáp quý giá, giúp bà tiếp tục đeo đuổi vụ việc đến lúc gục ngã mới thôi.

Ngày 1.12.2008, TAND tỉnh Long An tuyên tử hình Hồ Duy Hải vì tội giết người, cướp của xảy ra tại Bưu điện Cầu Voi (huyện Thủ Thừa - Long An). Ngày 4.12.2008 gia đình Hải kháng cáo kêu oan. Đúng 6 năm sau, khi việc thi hành án chỉ còn tính bằng giờ đồng hồ thì tử tù Hồ Duy Hải đã được tạm hoãn thi hành án vào lúc 12 giờ 15 ngày 4.12.2014.

“Phút 89” nghẹt thở

Mẹ và em gái Hồ Duy Hải kêu oan suốt 6 năm nay. Ảnh: H.D

Sau khi được hoãn thi hành án, Hồ Duy Hải vẫn mang thân phận tử tù cho đến khi có kháng nghị giám đốc thẩm của Chánh án Tòa án nhân dân (TAND) Tối cao hoặc Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) Tối cao. Theo quyết định thi hành án tử hình do chánh án TAND tỉnh Long An đã ký trước đó thì ngày 5.12, Hội đồng thi hành án tử hình tỉnh Long An sẽ thi hành án đối với Hải. Nhưng vào “phút 89”, lúc 12 giờ 15 ngày 4.12, Phó Chánh án Lê Quang Hùng đã thay mặt chánh án ký quyết định hoãn thi hành án tử hình đối với Hải. Chỉ bằng 39 chữ viết tay trên tờ giấy A4, mạng sống của một tử tù đã tạm thời được giữ lại để cơ quan chức năng xem xét lại hồ sơ vụ án.

Theo các luật sư, việc hoãn thi hành án tử hình với Hải chỉ có ý nghĩa tạm thời, thân phận pháp lý của Hải vẫn là tử tù. TAND tỉnh Long An không có thẩm quyền kháng nghị hay xem xét bản án đã kết tội Hải. Tuy nhiên, trong khi Hội đồng thi hành án tử hình của tỉnh chưa ấn định thời gian thi hành án (mới), thân phận pháp lý của Hải vẫn có thể thay đổi được. Đó là khi Chánh án TAND Tối cao hoặc Viện trưởng Viện KSND Tối cao có kháng nghị giám đốc thẩm đề nghị hủy án. Chỉ đến khi đó Hội đồng thi hành án tử hình mới hết quyền ra quyết định thi hành án.

Và nếu kháng nghị này được Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao chấp thuận, tức ra quyết định giám đốc thẩm hủy án, vụ án sẽ được điều tra, xét xử lại. Trường hợp Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao không chấp nhận kháng nghị thì bản án kết tội Hải sẽ có hiệu lực pháp luật. Lúc này, một lần nữa Hải có quyền gửi đơn xin ân giảm án tử hình đến Chủ tịch nước. Nếu Chủ tịch nước đồng ý, Hải sẽ được ân giảm xuống còn án chung thân. Nếu Chủ tịch nước bác đơn, lúc này Chánh án TAND tỉnh Long An mới có quyền ra quyết định thi hành án và thành lập hội đồng thi hành án tử hình để tiến hành việc tiêm thuốc độc cho bị án.

Tấm lòng người mẹ

Ngay thời điểm thẩm phán Lê Quang Hùng vừa ký văn bản tạm hoãn thi hành án, bà Nguyễn Thị Loan đang ở sân bay để chuẩn bị ra Hà Nội kêu oan cho con. Nghe tin, bà đã bỏ vé, đi xe ôm về ngày Long An để gặp người thân. Báo NTNN đã có cuộc trao đổi với bà Loan.

Bà và người thân đã ròng rã đi kêu oan hơn 6 năm nay? Lý do gì khiến bà tin con mình bị oan?

- Kể từ ngày Hải bị bắt và bị kết án tử hình, tôi và em gái Hải sống trong áp lực nặng nề, ra đường lúc nào cũng không dám ngẩng mặt nhìn ai. Khi vụ án mới xảy ra, em gái Hải mới học lớp 10, tưởng không vượt qua được cú sốc có anh trai là kẻ sát nhân, nhưng cuối cùng nó cũng gắng học xong cao đẳng. Trong giấc ngủ chập chờn, tôi cứ giật mình nghĩ đến việc cửa phòng giam mở ra, cán bộ dẫn Hải đi thi hành án. Nếu con tôi thực sự giết người thì dù có tử hình Hải và tôi cũng không đền được mạng cho 2 nạn nhân. Nhưng trong vụ án này, việc điều tra chưa rõ ràng, tôi không cam lòng khi thấy con mình bị tuyên án tử nên suốt hơn 6 năm nay tôi liên tục đi kêu oan cho nó.

Tất cả các cơ quan đều lắc đầu, vì sao bà vẫn kiên trì đến ngày cuối cùng, dù biết rằng chỉ còn chưa đầy 24 tiếng đồng hồ nữa là Hải sẽ phải thi hành án?

- Tôi không có tiền, nhưng luật sư Nguyễn Văn Tạo, Trần Hồng Phong và Nguyễn Văn Đạt nhiều năm qua vẫn bỏ tâm sức ra giúp đỡ gia đình kêu oan. Nhiều phóng viên đã nghiên cứu hồ sơ vụ án, có phóng viên đến nhà tôi hơn 10 lần để làm rõ vụ việc. Khi Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tiếp xúc cử tri ngày 3.12, cử tri Nguyễn Hữu Vạn dù không họ hàng gì với gia đình tôi nhưng cũng đã khẩn thiết kiến nghị Chủ tịch nước xem xét trường hợp của Hải. Do đó, tôi vững tin vào công lý, dù Hải còn sống 1 phút tôi cũng kêu oan.

Hơn 6 năm trời, tiền ở đâu để bà có thể đeo đuổi vụ án?

- Tất cả người thân trong gia đình tôi đều dồn sức để lo cho Hải. 6 năm qua tôi cũng khánh kiệt rồi. Nhiều lần tôi đã ra Hà Nội, giờ có bán hết nhà cửa, thậm chí là bán máu, bán thận để có tiền làm lộ phí tôi cũng phải làm! Vụ án không rõ ràng nên tôi sẽ tiếp tục gõ cửa các cơ quan chức năng để đi tìm công lý, mong vụ án được điều tra lại, đến khi nào tôi gục ngã mới thôi.

Liên quan đến vụ việc này, bà Nguyễn Thị Loan - mẹ Hồ Duy Hải đã cầu cứu rất nhiều cơ quan báo chí. Và cũng như nhiều tờ báo khác, NTNN là một trong những cơ quan báo chí vào cuộc từ rất sớm. Cụ thể, tháng 9.2009, Báo NTNN đã có loạt bài phân tích những bất thường trong quá trình điều tra của công an như việc “hô biến” tang vật, sau đó ra chợ mua dao và thớt đưa vào hồ sơ vụ án; dấu vết hiện trường không liên quan đến Hồ Duy Hải; hồ sơ vụ án bị cạo sửa; luật sư được chỉ định bào chữa cho bị cáo lại là nguyên Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an tỉnh Long An... Các bài báo của NTNN và của nhiều đồng nghiệp khác đã khiến việc thi hành án “kéo dài” hơn, Chủ tịch nước cũng 2 lần yêu cầu Viện KSND Tối cao và TAND Tối cao báo cáo. Tuy nhiên, các cơ quan tố tụng này cho rằng đã xử đúng người đúng tội nên ngày thi hành án tử vẫn được ấn định là 5.12.2014.