Bị truy tố oan 2 lần trong 1 vụ án
Lần đầu cơ quan tố tụng làm oan có thể do “hoàn cảnh”, nhưng lần sau làm oan là do cơ quan điều tra vận dụng sai luật.
Ngày 4.12, ông Nguyễn Mạnh Hùng - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bình Thuận đã yêu cầu VKSND tỉnh này phải tiếp tục trả lời bằng văn bản đối với trường hợp anh Trần Bá Thạo (27 tuổi, người bị truy tố oan hai lần trong một vụ án). Trước đó, VKS tỉnh này đã có văn bản trả lời nhưng Ban Pháp chế HĐND tỉnh và nhiều đại biểu đã không đồng tình.
Giết người dã man, mất nhân tính
Theo hồ sơ, đêm 23.11.2008, tại Tân Thuận, huyện Hàm Thuận Nam (Bình Thuận) xảy ra vụ án giết người, cướp tài sản đặc biệt nghiêm trọng. Hung thủ đã giết chết dã man vợ chồng ông Bùi Văn Mãi và bà Lê Thị Nguyên bằng 34 vết chém, sau đó lục tủ lấy đi chiếc bóp trong đó có 400.000 đồng. Tại hiện trường, hung thủ để lại nhiều dấu chân dính máu và ném hung khí gây án xuống chiếc ao cạnh nhà.
Sau thời gian điều tra, ngày 13.12.2008, cơ quan điều tra Công an tỉnh Bình Thuận đã triệu tập nghi can Trần Văn Bơ lấy lời khai. Bơ thú nhận mình là hung thủ và khai nhận chỉ gây án một mình. Thế nhưng đến ngày hôm sau, Bơ lại khai khi gây án có người anh em con cô cậu ruột là Trần Bá Thạo cùng tham gia.
Ngày 17.12.2008, Bơ và Thạo bị bắt giam, sau đó bị khởi tố và cùng bị VKSND tỉnh Bình Thuận truy tố về hai tội giết người và cướp tài sản (khung hình phạt lên đến chung thân, tử hình).
Ngày 24.6.2009, vụ án được TAND tỉnh Bình Thuận đưa ra xét xử sơ thẩm. Hàng trăm người dân đã chen kín hội trường để theo dõi bởi quá căm phẫn hành vi dã man, mất hết nhân tính của hai bị cáo.
Khi thấy mặt Thạo, mẹ và bốn đứa em của Thạo đã khóc ngất bởi mọi người đều nghĩ rằng tới đây Thạo sẽ lãnh án tử hình vì tội lỗi tày đình. Mẹ Thạo cho biết kể từ khi Thạo bị bắt giam, bà không dám nhìn mặt ai vì quá xấu hổ bởi trót sinh ra đứa con giết người.
“Ván bài đen tối” lóe sáng tình tiết ngoại phạm
Tuy nhiên, tại phiên tòa, cả hai bị cáo đồng loạt phản cung. Bơ nhận mình cầm dao chém chết vợ chồng ông Mãi và khẳng định chỉ một mình mình gây án. Bơ nói sở dĩ tại cơ quan điều tra Bơ khai thêm Thạo là vì muốn nhẹ tội nhưng rồi sau đó Bơ thấy hối hận vì Thạo có thể sẽ bị tử hình vì những lời khai không đúng của mình.
Trần Bá Thạo tại phiên tòa sơ thẩm ngày 4.6.2010 với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (người ngồi bên phải là bị cáo Trần Văn Bơ). Ảnh: PHƯƠNG NAM
Thật trùng hợp khi tại tòa Thạo cũng một mực kêu oan dù tòa đã cẩn thận cách ly từng bị cáo khi thẩm vấn bị cáo còn lại. Thạo cho rằng mình bị truy tố oan vì không hề tham gia gây án cùng Bơ. Thạo nói trước đây tại cơ quan điều tra do bị mớm cung nên Thạo mới nhận tội, chờ ra tòa khi có đông người sẽ nói rõ.
Đặc biệt, Thạo khai đêm xảy ra án mạng (23.11.2008), Thạo sang nhà cô ruột ở gần đó chơi. Tại đây, Thạo ngồi xem truyền hình với cô ruột và nhớ rất rõ đã xem bộ phim “Ván bài đen tối” chiếu trên kênh VTV3. (Quá trình điều tra sau này cho thấy đúng là hôm đó VTV3 đang phát sóng bộ phim “Ván bài đen tối”, được chiếu từ 18 giờ đến 18 giờ 50). Thạo kể, xem xong phim Thạo còn sang nhà cậu bà con ở gần đó chơi đến hơn 21 giờ mới về đi ngủ.
Trong khi đó theo cáo trạng, cả hai rủ nhau đi gây án từ 18 giờ đến hơn 20 giờ đêm đó.
Trước diễn biến này, đại diện VKS giữ quyền công tố tại tòa phải đề nghị tòa trả hồ sơ để điều tra bổ sung về sự ngoại phạm của Thạo.
Sau phiên tòa này, cơ quan điều tra rồi VKS đã nhiều lần thu thập chứng cứ, phúc cung rồi thẩm tra nhưng vẫn không đủ cơ sở để chứng minh Thạo đồng phạm với Bơ về tội giết người, cướp tài sản.
Lại là chuyện mớm cung
Theo luật, nếu không chứng minh được Thạo phạm tội, cơ quan tố tụng phải đình chỉ điều tra và minh định Thạo bị khởi tố, truy tố oan. Thế nhưng thật bất ngờ, ngày 30.3.2010, VKSND tỉnh Bình Thuận lại thay đổi lệnh tạm giam Thạo từ hai tội giết người và cướp tài sản sang thành lệnh tạm giam về tội khai báo gian dối.
Và rồi đến ngày 16.4.2010, VKS tỉnh này lại ra quyết định đình chỉ vụ án, đình chỉ bị can đối với Thạo về tội khai báo gian dối. Thạo được trả tự do sau hơn 15 tháng bị bắt giam.
Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 4.6.2010, TAND tỉnh Bình Thuận đã tuyên án tử hình đối với Trần Văn Bơ về hai tội giết người và cướp tài sản.
Điều đáng nói là tại phiên tòa này, nhân vật được nhiều người quan tâm và tòa cũng dành khá nhiều thời gian để thẩm vấn lại là Thạo. Thạo đến tòa với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Tòa thắc mắc việc Thạo không tham gia gây án nhưng lúc đầu lại nhận tội, lại tự vẽ sơ đồ hiện trường nhà nạn nhân chính xác từng chi tiết. Trả lời, Thạo cho biết lúc đó khi biết Bơ đổ tội cho mình và mình lại đang bị bức cung nên nhận tội bừa. Riêng việc vẽ sơ đồ hiện trường, Thạo nói mình chưa từng vào nhà nạn nhân lần nào, chỉ thỉnh thoảng đi ngang qua nên chỉ vẽ được chu vi bên ngoài, còn các vật dụng phía trong nhà là do điều tra viên mớm cung, hướng dẫn cho vẽ.
Chuyển tội danh sai luật
Theo cáo trạng, khi cơ quan điều tra tiến hành làm việc với Thạo thì Thạo có suy nghĩ có thể em ruột của mình đã tham gia cùng với Bơ giết vợ chồng ông Mãi - bà Nguyên để cướp tài sản. Vì thế, với ý thức nhận thay tội cho em ruột nên Thạo đã thừa nhận mình cùng Bơ thực hiện vụ án. Do đó, theo VKSND tỉnh Bình Thuận, Thạo bị khởi tố tội khai báo gian dối là phù hợp (!).
Thế nhưng khi được tòa đề cập vấn đề này, anh Thạo liền phản ứng cho biết mình không hề có suy nghĩ hoặc có lời khai như thế. Ban đầu, do bị bức cung nên Thạo mới nhận tội, còn các lần sau đó Thạo đều một mực kêu oan. Thạo khẳng định nội dung mà VKS đưa ra như trên là không đúng, anh không chấp nhận vì sai sự thật. Tòa truy tại sao thấy nội dung không đúng lại ký tên vào quyết định đình chỉ bị can của VKS về tội khai báo gian dối. Thạo trả lời lúc đó do quá vui mừng bởi được minh oan không giết người, cướp tài sản nên anh ký vào để được tự do. Tuy nhiên, sau khi được đọc lại nội dung trên, anh đã yêu cầu xóa bỏ nội dung này nhưng điều tra viên động viên rằng nếu muốn xóa thì xóa nhưng những nội dung trên không ảnh hưởng gì (!).
Trước cả trăm người dự khán phiên tòa hôm đó, Thạo khẳng khái nói: “Nếu cơ quan điều tra chứng minh được tôi phạm tội, tôi xin chịu mức án cao nhất!”.