Lada, đỉnh cao về thiết kế tàu ngầm?

Thông tin này được trang tin Hải quân Nga ngày 8.12 cho biết, theo nguồn tin này hiện nhà máy Admiralty ở St.Petersburg đang đóng 6 tàu ngầm lớp Varshavyanka 636.3 (NATO gọi là Kilo) cho Hạm đội Biển Đen. Nhà máy đã giao 2 chiếc đầu tiên, 4 chiếc còn lại đang đóng và sẽ hoàn tất năm 2016.

Mặc dù có nhiều tính năng cực hiện đại nhưng tàu ngầm Kilo sẽ được Nga đóng chỉ để dùng cho mục đích xuất khẩu, còn Lada được đóng chỉ để dùng trong nước. Vậy đâu là nguyên nhân cho quyết định này của Nga?

Những lý do sau có thể trả lời cho quyết định này: Thứ nhất, tàu ngầm lớp Lada được thiết kế theo kiểu môđun hóa và sêri hóa, có thể căn cứ vào yêu cầu mà lắp ráp thành tàu ngầm với các tải trọng khác nhau như 550 tấn, 750 tấn, 950 tấn, 1.450 tấn, 1.650 tấn và 1.850 tấn.

Trong đó, loại từ 1.650 tấn trở lên có thể lắp thêm khoang chứa tên lửa phóng theo chiều thẳng đứng và hệ thống cung cấp động lực trên tàu ngầm không phụ thuộc vào không khí ngoài (AIP). Nhưng nói chung tất cả các loại tàu ngầm lớp Lada có kết cấu về cơ bản là giống nhau, nguyên lý thao tác cũng tương tự, cho nên, rất thuận tiện cho quân nhân trong hiệp đồng tác chiến.

Thứ hai, tàu ngầm lớp Lada áp dụng công nghệ vỏ một lớp, giúp giảm lượng giãn nước so với loại tàu ngầm cùng dung lượng. Đây là nhân tố hết sức quan trọng, vì nó giúp tàu ngầm trở nên nhỏ hơn, linh hoạt hơn, đặc biệt là trong tác chiến ở vùng biển nông hoặc tác chiến gần bờ biển.

Thứ ba, việc trang bị hệ thống AIP giúp tàu ngầm lớp Lada giảm tiếng ồn, nâng cao khả năng hoạt động liên tục dưới mặt nước, từ đó tăng cường hiệu quả tác chiến. Như vậy, nếu xét về khả năng tàng hình trước các thiết bị cảm âm, tàu ngầm lớp Lada thậm chí còn vượt trên cả tàu ngầm lớp Kilo vốn đã nổi tiếng với biệt danh “hố đen của đại dương”.

Thứ tư, tàu ngầm lớp Lada được lắp đặt các trang thiết bị hiện đại, tự động hóa, thông tin dữ liệu được trao đổi và chia sẻ trong toàn bộ con tàu. Việc này không chỉ giúp rút ngắn thời gian ra mệnh lệnh, mà còn giảm thiểu nhân lực. Ví dụ, tàu ngầm lớp Lada với tải trọng 1.650 tấn chỉ cần 35 người, bằng một nửa so với các loại tàu ngầm thông thường có tải trọng tương đương.

Thứ năm, tàu ngầm lớp Lada được trang bị hệ thống phóng theo chiều thẳng đứng khiến cho việc điều khiển vũ khí được đa dạng hóa và linh hoạt hơn. Bên cạnh đó, hệ thống này còn có thể được sử dụng để phóng người nhái hoặc trang bị để thực phục vụ hành động tác chiến đặc biệt.

Thứ sáu, tàu ngầm lớp Lada được trang bị cảm biến thủy âm loại kéo rê ở phía đuôi (towed array sonar) rất hiện đại, giúp tăng khả năng cũng như cự li phát hiện kẻ địch. Thiết bị này rất đắt, không được lắp đặt ở tàu ngầm lớp Kilo, thường chỉ được lắp trên tàu ngầm hạt nhân hoặc tàu chống ngầm cỡ lớn. Nếu biết rằng phía sau tàu ngầm thường tồn tại vùng mù đối với thiết bị cảm biến thủy âm, người ta sẽ thấy được tầm quan trọng của towed array sonar.

Với 6 đặc điểm công nghệ nổi bật nêu trên, phần lớn chuyên gia cho rằng thiết kế tàu ngầm lớp Lada đã đạt tới đỉnh điểm về thiết kế của tàu ngầm thông thường cỡ trung bình.